بازخوانی مفهوم پیشرفت در مبانی امام/۱؛
۱۵ سال دغدغه امام (ره) برای توسعه‌یافتگی ایرانِ پس از انقلاب
خبرنگاری که درباره دیدگاه حضرت امام نسبت به توسعه و مظاهر آن پرسش می‌کند، می‌فرمایند: «مدت پانزده سال است که من در اعلامیه‌ها و بیانیه‌هایم خطاب به مردم ایران مصراً خواستار رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی مملکتم بوده‌ام».
خبرگزاری آنا- گروه سیاست-پس از انقلاب اسلامی ایران و با تغییر سیاست‌های گذشته این پرسش مطرح شد که جمهوری اسلامی ایران اکنون برای پیشرفت و رشد و توسعه کشور براساس چه الگویی عمل خواهد کرد، با نظر به اینکه شعار اصلی انقلاب ایران نفی الگوگیری از ایدیولوژی غرب و شرق است.
با توجه به بی‌سابقه بودن چنین انقلابی در جهان تنها راه دستیابی به این الگو برای ایران اسلامی با جستجو در نظریات و دیدگاه‌های رهبر و بنیانگذار انقلاب یعنی امام خمینی (ره) به دست خواهد آمد.
بحث مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری با عنوان الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت نیز در همین راستا و برگرفته از ایدئولوژی اسلام و تفکرات و اندیشه‌های امام راحل می‌باشد. توسعه از مفاهیم مهم و اساسی در ادبیات سیاسی هر کشور و یکی از شاخص‌های مهم استقلال است.
ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه بعد از انقلاب شیوه جدیدی را برای پیشرفت و رشد در پیش گرفته که سرچشمه آن اندیشه‌های امام خمینی است. بنابراین شناخت و درک مبانی معرفتی امام راحل و تفکر و نگرش ایشان در مسئله توسعه، چراغ راه ما در مسیر رسیدن به پیشرفت، توسعه و عدالت است.
یافتن پاسخ این پرسش که امام بر پایه چه مفاهیمی توسعه و پیشرفت را در کشور بعد از انقلاب دنبال می‌کرد، تنها با رجوع به اندیشه‌های ایشان امکانپذیر خواهد بود. توسعه‌یافتگی مفهومی است که نظرپردازان مختلفی درباره تعریف، روش‌ها و عوامل دستیابی به آن نظریات متفاوتی ارائه کرده‌اند.
در یک تعریف کلی، توسعه به فرآیند حرکت جوامع از وضع موجود به سمت وضع مطلوب اطلاق می‌شود.
در برخی از دیدگاه‌ها، توسعه را معادل رشد اقتصادی دانسته‌اند، اما امروزه با گسترش مفهوم توسعه و توسعه‌یافتگی علاوه بر رشد اقتصادی، این مفهوم شامل ابعاد اجتماعی و فرهنگی نیز می‌شود.
برخی از اندیشمندان پیدایش مفهوم جدید توسعه‌یافتگی انسانی با هدف سعادت و تعالی مادی ـ معنوی بشر را نتیجه تلاش‌های حضرت امام خمینی(ره) و احیای حکومت اسلامی توسط ایشان دانسته‌اند.
نکته حائز اهمیت این است که امام خمینی به مفهوم توسعه و پیشرفت اعتقاد داشته و ضمن پذیرش اصل پیشرفت در دیدگاه‌های خود صریحا بیان می‌کنند که همیشه خواهان توسعه کشور بودند. از جمله در پاسخ خبرنگاری که درباره دیدگاه حضرت امام نسبت به توسعه و مظاهر آن پرسش می‌کند، می‌فرمایند: «مدت پانزده سال است که من در اعلامیه‌ها و بیانیه‌هایم خطاب به مردم ایران مصراً خواستار رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی مملکتم بوده‌ام».
امام راحل در عین حال که به توسعه اعتقاد داشته پیشرفت را فقط محدود و منحصر به بعد اقتصادی آن نمی‌کنند و پیشرفت و رشد مادی را هدف و مقصد نهایی نمی‌دانند، در این باره ایشان معتقد هستند: «اسلام مادیات را قبول دارد، در پناه معنویات و مادیات را تبع معنویات قرار می‌دهد».
بنابراین امام خمینی مفهوم توسعه را ورای صنعتی شدن و یا پیشرفت اقتصادی می‌داند.
به بیان دیگر ایشان هم به صنعتی شدن کشور و پیشرفت در صادرات و کشاورزی و غیره تأکید می‌کنند، هم از نظر اجتماعی و فرهنگی به دنبال پیشرفت جامعه هستند و هم از بعد معنوی به مقوله پیشرفت نگاه می‌کنند. از جمله امام در این باره می‌فرمایند: «همه آرمان و آرزوی ملت، دولت و مسؤلان کشور ما این است که روزی فقر و تهیدستی از جامعه ما رخت بربندد و مردم عزیز و صبور و غیرتمند کشور از رفاه در زندگی مادی و معنوی برخوردار باشند».
یعنی از دیدگاه حضرت امام، هم پیشرفت اقتصادی در مفهوم توسعه نهفته است و هم ابعاد انسانی و شأن و منزلت والای انسانیت. به طور کلی حضرت امام این مفهوم را چنین بیان می‌فرمایند: «اسلام به این منظور به وجود آمد که به انسان، ابعاد واقعی و شأن انسانی اعطا کند؛ یعنی انسان را از نظر زندگی اجتماعی، شخصی و سیاسی تحول بخشد و برای رسیدن به غنای روحی انسان را یاری دهد».
بنابرآنچه که گفته شد توسعه در نظر امام خمینی برگرفته از نوع جهان‌بینی ایشان نسبت به انسان، هستی، جامعه و حکومت است که این جهان‌بینی بر پایه معرفت توحیدی استوار است و از نظر ایشان توسعه و پیشرفت باید ابزاری برای رسیدن به کمال انسانی باشد.
انتهای پیام/۴۱۶۴/
انتهای پیام/
معاون صندوق نوآوری و شکوفایی مطرح کرد؛
