به جای تعریف کارکردهای جدید برای مسجد، برایش بدیل تراشیدیم/ برنامه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد برای سال ۱۴۰۱

به گزارش خبرنگار حوزه دین و آیین گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد مراکزی هستند که در دل مساجد شکل گرفته و با استفاده از نیروهای متخصص و متعهد با انجام فعالیت‌های مختلف فرهنگی و هنری زمینه حضور موثر و معنوی نوجوانان و جوانان را در مساجد فراهم می‌آورند. با عنایت به تنوع فعالیت این مراکز در محورهای قرآنی، آموزشی، فرهنگی، هنری، پژوهشی، ورزشی و ... به‌منظور سامان‌دهی‌، هماهنگ‌سازی و استانداردسازی فعالیت‌های مذکور و همچنین به‌منظور آگاهی از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های کانون‌های کل کشور، دبیرخانه ستاد عالی برآن شد برنامه‌های ذاتی و فعالیته‌های قابل ارائه در این مراکز را به‌صورت مدون در اختیار کانون‌ها قرار دهد تا علاوه بر رشد تصاعدی فعالیت‌ها، زمینه خودکفایی و خود گردانی برنامه ای کانون‌ها را نیز فراهم آورد.

طراحی زیست‌بومی با نام بچه‌های مسجد

حجت‌الاسلام ارزانی درباره اینکه جمعیت جوان در مساجد کاهش یافته، با چه شیوه‌ای می‌توان جوانان را جذب مساجد کرد، گفت:‌ در کانون‌های فرهنگی هنری مساجد بیش از ۲۶ هزار و ۱۳۰ کانون فعال داریم. یکی از وظایف کانون‌های فرهنگی هنری مساجد این است که برای جذب کودکان، نوجوانان و جوانان به مساجد تلاش شود. کاری که با همکاری نخبگان حوزه و دانشگاه طراحی شده ارتباط با فضای مجازی است؛ زیست‌بومی با نام بچه‌های مسجد طراحی کرده‌ایم. در این زیست‌بوم ۱۲ قالب تعریف شده که در آن افراد می‌توانند فعالیت‌های خودشان را که در مسجد یا فضای مجازی انجام می‌دهند، بارگذاری کنند. این فضا کمک می‌کند برای اینکه جوانان و نوجوانان بیشتری به مسجد جذب شوند.

وی افزود: مسئولان اکثرا در شهرهای بزرگ و پایتخت متمرکزند، غالباً تمرکز روی مساجد این نواحی است. یکی از آسیب‌هایی که به مساجد وارد شده این است که بدیل‌هایی را در کنار آن‌ها ایجاد کردیم؛ همچون فرهنگسراها، سراهای محله و حوزه‌های متعدد دیگر؛ در صورتی که محوریت اگر مسجد باشد، خیلی از این فعالیت‌ها می‌تواند در دل مسجد صورت بگیرد و آسیب‌هایش هم بسیار کمتر است. در روستاها این اتفاق نیفتاده و در آن‌جا سالن نمایش، کتابخانه، پلاتو برای نمایش و ... در مساجد انجام می‌شود. از این جهت هم در شهرستان‌ها و روستاها مساجد با استقبال بیشتری روبه‌رو هستند. هم اینکه حضور نوجوانان و جوانان در مسجد بیشتر است. در فضای شهری به نظرم همان ارتباط با فضای مجازی یکی از راهکارهای مهم است که می‌تواند به جذب جوانان کمک کند.

امام جماعت در مساجد نقش محوری دارند

رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد اظهار کرد: مسئله بعدی این است که ما طبیعتاً باید مقداری سعه صدر و صبوری هیئت امنا و متولیان مساجد را بالا ببریم. امام جماعت در مساجد نقش محوری دارند؛ یعنی امام جماعتی که مدیریت مسجد بداند، راه‌های جذب کودک و نوجوان را می‌داند و می‌تواند با آن‌ها ارتباط برقرار کند. مسئله دیگر پرداختن به مسائل محله است. یعنی گاهی امام جماعت امام محله نیست، آسیب‌های محله را نمی‌شناسد، با مردم محل ارتباط برقرار نمی‌کند، مشکلات محل را حل نمی‌کند. در روایت داریم اگر کسی سه روز به مسجد نیامد بروید منزلش سؤال کنید چرا نیامده؟ علت‌اش چیست؟ اگر مریض است به او سر بزنید. پرداختن به مسائل و آسیب‌های محل توسط کسانی که در مسجد رفت‌وآمد می‌کنند، اهمیت بسیاری دارد.

مسجد؛ محل تجمع آحاد جامعه اسلامی

حجت‌الاسلام ارزانی درباره اینکه تأثیرگذاری مساجد نسبت به دهه اول انقلاب کمتر شده، بیان کرد: اوایل انقلاب خیلی از مؤسسه‌ها، سازمان‌ها و نهادهایی که کنار مسجد هستند را نداشتیم و واقعاً مسجد در محل محوریت داشت و بسیاری از مسائل در مسجد اتفاق می‌افتاد. ما از فرزندان همان زمان هستیم، مطالعه‌، مباحثه‌، ارتباطات، اعزام به جبهه، جمع‌آوری کمک‌ها، برگزاری مسابقات و جشنواره‌ها، گروه سرود، مسابقات کتابخوانی‌ و... در مسجد برگزار می‌شد. خب ما محور را مسجد قرار داده بودیم ولی بعد تصور کنید در طول این ۴۰ سال ما به جای اینکه کارکردهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مسجد را بیشتر کنیم و برایش سازوکار ببینیم، آمدیم و بدیل‌هایی را در کنار مساجد تراشیدیم. در نتیجه به تدریج مسجدی‌ها به سمت آن بخش‌ها رفتند. در این صورت شخص احساس می‌کند که آیا لزومی دارد من برای صرفا خواندن نماز به مسجد بروم و برگردم؟ در صورتی که در مدل اجتماعی و اسلامی ما و آن‌چه که پیغمبر گرامی اسلام بنا نهادند این است که مسجد محل تجمع آحاد جامعه اسلامی است.

بیشتر بخوانید:

• سه‌شنبه‌های تکریم در حال تبدیل شدن به یک سنت در مساجد کشور است


• مسجد بهترین فضا برای ترویج «زیست مومنانه» است/ رویکرد «بدون توقف» در طرح موضوع مسجدمحوری قابل تقدیر است


• کانون‌های فرهنگی هنری در مساجد روستا، حافظ فرهنگ بومی هستند


• تلاش برای برقراری تمدن نوین اسلامی با محوریت مسجد تراز اسلامی

رقابت مؤمنانه در دل مساجد با رویدادهای ملی

وی درباره برنامه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد برای سال ۱۴۰۱، خاطرنشان کرد: برگزاری یک رویداد ملی را طراحی کرده‌ایم؛ این رویداد ملی عرصه‌های مختلفی را دربر می‌گیرد. از جمله عرصه فرهنگ، هنر و نوآوری. در عرصه فرهنگ پنج رواق داریم؛ رواق کتاب و دانش و همدلی. در عرصه هنر سرود، فیلم، نمایش، قلم و رواق ترنج، در عرصه نوآوری هم بحث کارآفرینی و فناوری را داریم. بر اساس احصایی که صورت گرفته غیر از این ۱۲ مورد، فعالیت دیگری نیست که در فضای مسجد صورت بگیرد که با فضای مسجد سازگاری داشته باشد.

رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد با اشاره به اینکه مساجد با توجه به اقتضائات خاص خود محل فعالیت‌های خود را ثبت می‌کنند و یک رقابت مؤمنانه در آن شکل می‌گیرد، بیان کرد:‌ این امر باعث شده بیش از دو و نیم میلیون نفر عضو در مسجد داشته باشیم. بیش از یک‌ونیم میلیون نفر از سن ۱۵ تا ۴۰ سال در فعالیت‌های مسجد شرکت می‌کنند؛ در سامانه مجازی‌ بیش از ۹۰۰ هزار نفر عضو شدند و در آموزش‌ها شرکت کردند. به این معنی که اگر فضا آماده شود و جوانان احساس کنند این فضا متعلق به خودشان است، حضورشان در مساجد پررنگ‌تر خواهد شد.

وی درباره برنامه‌های کانون‌های فرهنگی مساجد برای روز جوان، اظهار کرد: برای هفته آینده در سامانه دوره جدیدی ویژه بهار خواهیم داشت. از هفته آینده این دوره بارگذاری می‌شود. یک دوره آموزشی در حوزه مدیریت مسجد، آموزش‌های راهبردی، سواد رسانه‌ای، مباحث سبک زندگی، معنویت، اخلاق، آموزش‌های گروهی، کار تیمی، کار تشکیلاتی و... است. هر کسی هم که در دوره‌ها شرکت کند، بعد از اتمام آن گواهی اتمام دوره را دریافت می‌کند. این دوره آموزشی که طراحی شده تقریباً یک سال روی آن کار شده است.

مسجد می‌تواند پاسخگوی نیاز بشر امروزی باشد؟

حجت‌الاسلام ارزانی درباره اهمیت مساجد در دنیای امروز و فرهنگ‌سازی آن در میان جامعه، خاطرنشان کرد: در بُعد معرفتی‌ مساجد، رسانه‌ها در این زمینه نقش مهمی دارند. ما رسانه‌ای در این حوزه داریم که همان خبرگزاری شبستان است. امروزه پرسشی به‌عنوان یک چالش مطرح است که آیا مسجد در حال حاضر می‌تواند پاسخگوی نیاز بشر امروزی باشد؟ یا اینکه نه، اصلاً دیگر نیازی به مسجد نیست؟ این پرسش هم یکی از سؤالات جدی است که در بین بعضی از جوانان مطرح است که بله، مسجد در یک زمانی خیلی کاربرد و کارکرد داشته است اما الان کارکردهای مسجد کاهش پیدا کرده است. من معتقدم ما باید مسجد را بر اساس زمان خودمان با حضور مؤمنین بازتعریف کنیم. یعنی اینکه نگوییم مسجد یک کارکرد دارد، آن هم خواندن نماز است، اقامه جماعت شود ولی این اقامه جماعت به مسائل دیگر کمک کند. یعنی وقتی مؤمنین حضور پیدا می‌کنند، طبیعتاً آن‌جا از حال هم جویا شوند و در صورت توان مشکلات همدیگر را حل می‌کنند.

وی افزود: اگر شخصی احساس کند که مسجد دردی از او دوا نمی‌کند یا برای او منفعتی ندارد، طبیعتاً استقبالی از آن نمی‌کند؛ اما منفعت مسجد در ارتقای معنویت، اصلاح سبک زندگی، ارتباط با خدا و... است، هر چه بتوانیم کارکردها را درست تعریف کنیم و سعه صدر را بالا ببریم. بعضی اوقات هم هست که بعضی از مساجد با مدل خاصی مدیریت می‌شود، یعنی گویا جای عده‌ای خاص است، نه مکانی برای حضور همگان؛ در صورتی که تعریفی که خداوند کرده این است که همه آحاد اسلامی می‌توانند در مساجد حضور پیدا کنند، این خانه خداست و متعلق به شخصی نیست.

انتهای پیام/۱۱۰/