وکلا جوان از پرونده‌های جرائم رایانه‌ای استقبال می‌کنند/ قانون جرائم سایبری نیاز به اصلاح دارد

محمدرضا علیزاده ثابت، وکیل پایه یک دادگستری، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، درباره میزان آشنایی وکلا با قانون جرائم رایانه‌ای اظهار کرد: وکلا دادگستری برای اینکه به شغل وکلات نایل شوند باید آزمون‌های متفاوتی را سپری کنند که این امتحانات سهل و آسان نیست، اما عمده این آزمون‌ها متمرکز بر قوانین اصلی است. قانون جرائم رایانه‌ای، هم قانون جدیدی است و هم دامنه موضوعی محدودی دارد.

وی در ادامه افزود: وکلا جوان به دلیل فعالیتشان در فضای رایانه‌ای بیشتر به سمت و سوی پرونده‌های جرائم سایبری می‌روند.

قانون جرائم رایانه‌ای جزء دروس دانشگاهی نیست

علیزاده ثابت با بیان اینکه قانون جرائم رایانه‌ای جزء دروس دانشگاهی و حتی درس اختیاری نیز نیست، گفت: با توجه به مواردی که پیشتر ذکر شد وکلا دادگستری توجه کمتری به قانون جرائم سایبری در مقایسه با قوانین دیگر دارند.

وی با اشاره به اینکه روز به روز تکنولوژی و وسایل اینترنتی رو به پیشرفت است و در مقابل جرائم رایانه‌ای هم افزایش پیدا می‌کند، اظهار کرد: فضای مربوط به سایبر رو به پیشرفت است و به همان نسبت تعداد متقاضایان وکلا و حقوقدانان نیز نسبت به این گونه جرائم رو به فزونی است. دانشگاه‌ها چنین درسی را به دانشجویان حقوق تدریس نمی‌کنند، اما سمینارها و کارگاه‌های آموزشی درباره با این قضیه برگزار می‌شود.

این حقوقدان در این باره اضافه کرد: سمینارهایی درباره جرائم رایانه توسط کانون وکلا برگزار می‌شود و از همه مهمتر دانشگاه علمی کاربردی چنین درسی را ارائه می‌دهد بنابراین این دو نهاد سعی بر این دارند تا اطلاعات وکلا را در این زمینه به روز کنند.

وی در ادامه به تعهد حرفه‌ای وکلا اشاره کرد و گفت: اگر به وکلا دادگستری پرونده‌ای احاله شود و در آن موضوع اطلاعات کافی نداشته باشند، موظف هستند تا آگاهی‌های خودشان را نسبت به آن مساله در حد دفاعی برسانند،یعنی باید از قانون و تفسیرش مطلع و از پتانسیل‌های حقوقی خویش استفاده کنند.

وکلا جوان به دنبال جرائم رایانه‌ای هستند

علیزاده ثابت با بیان اینکه موضوع جرائم رایانه‌ای رو به پیشرفت است و جوانان هم چنین مسائلی را دنبال می‌کنند، اضافه کرد: سمینارها و کارگاه‌های آموزشی برای دروس مختلف در حال برگزاری است، وکلا متعهدند تا سطح آگاهی خودشان را نسبت به موضوعات مختلفی همچون جرائم سایبری به‌روز و تکمیل کنند.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چرا اکثر وکلا در زمینه جرائم رایانه‌ای توان پاسخگویی ندارند، گفت: وکلا پیشکسوت‌ و قدیمی‌تر زمانی وارد حیطه حقوق شدند که چنین قضیه‌ای وجود نداشته است. وکلا قدیمی پرونده‌های جرائم رایانه‌ای را به جوانان واگذار می‌کنند.

وی در این باره اضافه کرد: همانطور که به تعهد وکلا مبنی بر به روز کردن آگاهی خودشان تاکید کردم باید بگوییم اگر پرونده‌ای به وکیلی احاله شود ابتدا آن وکیل باید پتانسیل و توان پاسخگویی نسبت به آن را داشته و بعد وکالت افراد را قبول کند.

به گفته او، وکلا بسیاری در ایران وجود دارند که در زمینه‌های مختلف بهتر از وکلای جوان رفتار و عمل می‌کنند. به این معنا که وکلا قدیمی بهتر از وکلا جوان به برخی از موضوعات حتی جرائم رایانه‌ای اشراف دارند.

این حقوقدان در ادامه به وکلا جوانی که قصد دارند وارد حیطه قانون و پرونده‌های جرائم سایبری شوند، توصیه کرد: به عقیده من، یک وکیل به آگاهی‌های حاشیه‌ای دیگری در زمینه جرائم رایانه‌ای نیاز دارد. یعنی وکلا علاوه بر آشنایی با قانون باید از جایگاه صنف و جامعه موضوع مربوط مطلع باشند. به طور مثال موضوع پرونده‌ای که در مورد ملک است وکلا علاوه بر تسلط بر قانون مدنی باید اشراف خوبی در قوانین ثبتی، امور اجرایی نسبت به ملک و... داشته باشد.

علیزاده ثابت در این باره گفت: وکلایی که قصد دارند در زمینه پرونده‌های جرائم سایبری فعالیت داشته باشند باید در موضوعاتی مانند هک رایانه‌ای، سرقت، اصطلاحات فنی رایانه‌ای و قانون جرائم سایبری اطلاعات خوبی داشته باشند. بنابراین صرف اطلاع از قانون کافی نبوده و نیست و وکلا نیاز به اطلاعات فنی و رایانه‌ای نیز دارند.

همه قوانین نیاز به تغییر و اصلاحات دارد

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا قانون جرائم رایانه‌ای نیاز به اصلاحات دارد یا خیر، بیان کرد: هیچ قانونی در دنیا وجود ندارد که به اصلاحات و تغییر نیازی نداشته باشد. اوضاع و احوال جامعه دائما در حال تحول و تغییر است؛ بنابراین بر اساس تحولات جامعه قانونگذار اقدام به تصحیح و اصلاح قانون می‌کند و تا تغییر قانون باید مراحل اداری خاص خودش را سپری کند.

علیزاده ثابت با اشاره به اینکه قانون جرائم رایانه‌ای، قانون خوبی است، اما بدون نقص هم نیست، گفت: این قانون پیشرفته و دید وسیعی دارد، اما پتانسیل تغییر و بازنگری بیشتری نسبت به دیگر قوانین داراست.

وی در ادامه به دادسرای ویژه برای رسیدگی به جرائم رایانه‌ای اشاره کرد و در این باره افزود: این دادسرا به شکل تخصصی به جرائم سایبری رسیدگی می‌کند و ضابط خاص چنین جرائمی پلیس فتا است.

پرونده‌های جرائم سایبری رو به افزایش است

این وکیل پایه یک دادگستری تفکیک‌بندی قانون جرائم رایانه‌ای را یکی از شرایط ایده آل و خوب قوانین دانست و در ادامه اظهار کرد: قانونگذار جرائم سایبری را در این قانون به صورت دسته‌بندی و تفکیک شده ارائه داده است. به این معنا که برای جرائمی همچون هتک حرمت، سرقت، کلاهبرداری، جاسوسی و... قوانین و مجازات‌های خاصی در نظر گرفته شده است. قانونگذار بین مجازات سرقت یا کلاهبرداری سنتی با سرقت و کلاهبرداری اینترنتی تمایز قائل شده است و نباید این دو مقوله را یکی دانست.

علیزاده ثابت میزان پرونده‌های جرائم سایبری را رو به افزایش دانست و افزود: فضای اینترنت و سایبر رو به پیشرفت است و قاعدتا روز به روز کاربران بیشتری از این امکانات استفاده می‌کنند. بنابراین ممکن است کاربران در چنین فضایی آن هم به دلایل مختلف مورد حمله قرار بگیرند.