در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
هدف برنامه پنجم توسعه برای نسبت دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل دانشجویان محقق شده است
کمتر از کشورهای توسعه‌یافته دانشجو داریم/ دانشگاه‌ها برای جذب دانشجوی خارجی برنامه‌ریزی کنند
مقایسه نسبت پذیرش در مقاطع تحصیلات تکمیلی ایران با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای توسعه این دوره‌ها نشان می‌دهد ایران 10 سال دیگر به جایگاه فعلی کشوری مثل آلمان می‌رسد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، توسعه در لغت به معنای رشد در جهت پیشرفته شدن، قدرتمند‌تر شدن و بزرگ‌تر شدن است. موضوع توسعه با مولفه‌های زیادی بررسی می‌شود و پایه برنامه‌ریزی‌های بلند مدت بسیاری از دولت‌هاست. این مسئله در کشورهای در حال توسعه اهمیت به‌سزایی دارد و در ایران نیز یکی از محورهای اصلی اسناد بالادستی و برنامه‌های بلند مدت و کوتاه‌مدت است.
اسناد بالادستی ایران، از جمله برنامه‌های 5 ساله توسعه و سند چشم‌انداز 1404 نیز بر مبنای مولفه‌های توسعه تنظیم شده است. یکی از مواردی که در این اسناد مورد توجه دولت‌ها در ایران قرار دارد آموزش عالی و توسعه تحصیلات عالی است.
آموزش عالی ایران بعد از توسعه و افزایش دانشگاه‌ها نزدیک به 10 سال است که توسعه تحصیلات تکمیلی را مورد توجه قرار داده است. مقاطعی که مدیران ارشد کشور را تربیت می‌کند و نقش به سزایی در پیشرفت ایران خواهد داشت.
رشد تحصیلات تکمیلی جلوتر از برنامه پنجم توسعه
برنامه پنجم توسعه کشور، آموزش عالی در مقاطع تحصیلات تکمیلی مخصوصا در دوره کارشناسی ارشد را ملزم به رشد تا 20 درصد پذیرش دانشجوی کارشناسی کرده بود. طبق این برنامه همه دانشگاه‌های کشور از ابتدای سال 90 تا انتهای سال 94 باید ظرفیت لازم برای افزایش درصد پذیرفته‌شدگان دوره‌های تحصیلات تکمیلی را ایجاد می‌کردند.
براساس بند «ب» بخش فناوری برنامه پنجم توسعه، آموزش عالی و دانشگاه‌ها باید با ارتقا کیفیت، ورود دانش‌آموختگان دوره کارشناسی را به دوره‌های تحصیلات تکمیلی به 20 درصد دانشجویان کارشناسی افزایش می‌دانند.
با بررسی‌های صورت گرفته و طبق جدول زیر نسبت ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی ایران در مقاطع تحصیلات تکمیلی سال جاری به 22 درصد ظرفیت کارشناسی افزایش یافته است. بنابراین می‌توان گفت هدف برنامه پنجم برای توسعه تحصیلات تکمیلی در سال 94 به ویژه با تلاش دانشگاه آزاد اسلامی در بومی کردن تحصیلات تکمیلی محقق شده است.
مقطع
| ظرفیت پذیرش 1394 | نسبت پذیرش به کارشناسی |
کارشناسی
| 1،638،836 | 100% |
کارشناسی ارشد
| 349،645 | 21.3% |
دکتری
| 22،193 | 1.3% |
جمع کارشناسی ارشد و دکتری
| 371،838 | 22.6% |
در سند چشم‌انداز 1404 نیز بر توسعه تحصیلات تکمیلی تاکید شده است، طبق این سند تا 10 سال آینده 30 درصد آموزش عالی کشور باید به دوره‌های تحصیلات تکمیلی تعلق داشته باشد. هدفی که با رسیدن به سهم 22درصدی فعلی چندان هم دور از دسترس به نظر نمی‌رسد.
نسبت تحصیلات تکمیلی در اروپا و آمریکا
طبق جدول زیر نسبت تحصیلات تکمیلی در کشورهایی مثل آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس هم نزدیک بین 20 تا 30 درصد است. کشورهایی که بیشترین تولیدات علمی و بهترین دانشگاه‌های دنیا را دارند و البته توسعه‌یافتگی آن‌ها هم نسبت مستقیمی با وضعیت دانشگاه‌هایشان دارد. اگرچه نسبت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در ایران به تعداد پذیرش‌های کارشناسی به این نسبت در کشورهای توسعه‌یافته نزدیک شده است اما جدول نشان می‌دهد که تعداد دانشجویان در این کشورها بیشتر از ایران است. در واقع دانشگاه‌های این کشورها به عنوان دانشگاه‌های جاذب دانشجویان را از نقاط مختلف دنیا برای تحصیل جذب می‌کنند اما دانشگاه‌های کشور تاکنون تنها برای دانشجویان ایرانی برنامه‌ریزی کرده‌اند. نگاهی که حالا مشکل صندلی‌های خالی را در پی داشته است. بدیهی است که با وضعیت جمعیتی فعلی، دانشگاه‌ها در چند سال آینده برای پر کردن صندلی‌هایشان روی دانشجویان تحصیلات تکمیلی هم نمی‌توانند حساب کنند و تغییر در هدف جذب دانشجو در آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
نام کشور
| تعداد دانشجو یا پذیرش | تعداد دانشجویان/پذیرش مقاطع تحصیلات تکمیلی | نسبت دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل |
آمریکا
| 14،473،884 | 3،304،077 | 22% |
انگلیس
| 2،260،000 | 538،180 | 23% |
آلمان
| 2،800،000 | 932،531 | 33% |
فرانسه
| 2،300،000 | 529،000 | 23% |
ایران
| 1،638،836 | 371،838 | 22.6% |
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۴؛
