نقش آمریکا در کودتای نظامیان غرب آفریقا/ بلایی که هم‌پیمان شدن با واشنگتن بر سر قاره سیاه آورد

گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ همان‌گونه که اکثریت قریب به‌اتفاق تحلیلگران اعتقاد دارند، سریال انجام کودتا و به قدرت رسیدن نظامیان در کشورهای غرب آفریقا ارتباط تنگاتنگی با حضور نظامیان آمریکایی در منطقه به بهانه مبارزه با تروریسم دارد.

بر اساس تعریف سازمان ملل متحد منطقه غرب آفریقا با مساحتی بالغ‌ بر پنج میلیون کیلومترمربع شامل ۱۵ کشور بنین، بورکینافاسو، ساحل‌عاج، دماغه سبز، گامبیا، غنا، گینه، گینه بیسائو، لیبریا، مالی، موریتانی، نیجر، نیجریه، سنگال، سیرالئون و توگو است.

طرح آمریکا برای خشکاندن ریشه مردم‌سالاری در غرب آفریقا

این منطقه در خلال اندکی بیش از دو دهه اخیر از ثبات سیاسی بی‌بهره بوده است. از سال ۲۰۰۸ تا به امروز ۹ نفر از نظامیان قدرت‌طلب همسو با ایالات‌متحده آمریکا دولت‌های قانونی در کشورهای خود را سرنگونِ کرده‌اند و قدرت کامل را به دست گرفته‌اند.

مالی و بورکینافاسو نمونه‌های واضحی هستند که به‌تازگی شاهد به قدرت رسیدن نظامیان در پی کودتا بودند و روز سه‌شنبه هم که کودتای نظامی در گینه بیسائو صورت گرفت اما ناموفق بود.

به‌راستی چرا این منطقه درگیر این روند تکراری است؟ چرا دولت‌های غیرنظامی در کشورهای غرب آفریقا همیشه در هراس ساقط شدن توسط کودتاگران به سر می‌برند؟ پاسخ در گزارشی است که وب‌سایت خبری تحلیلی آمریکایی «آنتی وار» منتشر کرده است.

اگرچه به دست گرفتن قدرت توسط فردی ارتشی در اصول دوره‌های آموزش نظامی آمریکا وجود ندارد اما شاهد بوده‌ایم که «دامیبا» سومین نفر از افسرانی در بورکینافاسو است که توسط ایالات‌متحده آموزش دیدند و توانستند دولت خود را از سال ۲۰۱۴ به بعد سرنگون کنند

گزارش «آنتی وار» خیلی خوب شروع می‌شود: «آیا ما رهبران کودتای آینده (در غرب آفریقا) را آموزش می‌دهیم و تروریست‌های جدیدی در این منطقه پرورش می‌دهیم؟

به‌وضوح می‌توان دریافت که بیش از دو دهه است واشنگتن تمرکز عجیبی بر جذب نظامیان ارشد کشورهای این منطقه به خود داشته است. بهانه آمریکا این است که قصد دارد با گسترش گروه‌های تروریستی ازجمله داعش و القاعده در این منطقه مبارزه کند و به این خاطر باید ارتباط تنگاتنگی با نظامیان کشورهای منطقه داشته برخوردار باشد اما همین سیاست اشتباه است که باعث انجام کودتاهای مکرر و ساقط شدن دولت‌های غیرنظامی شده و در عمل کمکی که به مبارزه با تروریسم نکرده هیچ حتی باعث رشد و گسترش آن‌ها هم شده است. گفته می‌شود که حملات گروه‌های تروریستی در منطقه غرب آفریقا در حال حاضر نسبت به سال ۲۰۰۸ حدود ۷۰ درصد افزایش یافته است.

شکی نیست که هفته گذشته برای مأموریت مداخله‌جویانه نظامی آمریکا در منطقه ساحل آفریقا، هفته سختی بود. در بخش عمده‌ای از ۲۰ سال گذشته، ایالات‌متحده از برنامه‌های همکاری امنیتی و مبارزه با تروریسم استفاده فراوانی کرده تا در قالب جریانی ثابت بودجه، تسلیحات، تجهیزات و مستشاران آمریکایی را به منطقه گسیل کند. آمریکا حتی از استقرار کماندوهای خود در منطقه به بهانه مبارزه علیه تروریسم هم ابایی ندارد.

دوشنبه گذشته، مرکز مطالعات استراتژیک آفریقای وزارت دفاع آمریکا که موسسه‌ای تحقیقاتی وابسته به پنتاگون است، ارزیابی از به‌ظاهر تلاش آمریکا در مبارزه علیه تروریسم در منطقه غرب آفریقا را منتشر کرد که واقعاً وحشتناک بود. بر اساس این گزارش، حملات خشونت‌آمیز شبه‌نظامیان در ساحل (سواحل منطقه غرب آفریقا) نسبت به سال ۲۰۰۸ حدود ۷۰ درصد رشد داشته که رکورد جدیدی از خشونت افراط‌گرایان در آفریقا در سال ۲۰۲۱ به‌ حساب می‌آید.

بیشتر بخوانید:

رهبر کودتای بورکینافاسو رئیس‌جمهور شد

فرمانده کودتا، رئیس‌جمهور مالی شد

پایان جنگ قدرت در گامبیا/ یحیی جامه: از قدرت کنار می‌روم

بر اساس این گزارش در خلال سال گذشته میلادی حملات مسلحانه شبه‌نظامیان تروریست در سراسر منطقه از یک هزار ۱۸۰ مورد به دو هزار و پنج مورد افزایش یافت.

در همین راستا مرکز مطالعات آفریقای پنتاگون اعلام کرد: این افزایش شدید را می‌توان مهم‌ترین تغییر در تعداد عملیات گروه‌های افراط‌گرا در آفریقا دانست که از سال ۲۰۱۵ تا پایان سال ۲۰۲۱ بی‌نظیر بوده است..

در گزارش این مرکز ذکر شده است که این خشونت‌ها عمدتاً در کشور مالی صورت گرفت و به‌تدریج به بورکینافاسو انتقال یافت و در کل حدود ۵۸ درصد کل حملات مسلحانه در منطقه غرب آفریقا را به خود اختصاص می‌دهد.

بااین‌حال، این ارزیابی تأسف‌بار تحت‌الشعاع اخبار کودتا در بورکینافاسو قرار گرفت. در همان روزی که مرکز آفریقا گزارش خود را منتشر کرد، یک افسر نظامی جوان در تلویزیون دولتی ظاهر شد و اعلام کرد که ارتش بورکینافاسو قانون اساسی را به حالت تعلیق درآورده و دولت را منحل و «پل هانری ساندائوگو دامیبا»، سرهنگ دوم ارتشی را جایگزین «روچ مارک کریستین کابوره»، رئیس‌جمهور منتخب دموکراتیک کشور، کرده است.

بسیاری از کارشناسان مسائل امنیتی معتقدند که عملیات به‌ظاهر ضد تروریسم ایالات‌متحده نه‌تنها نتوانسته است موج ستیزه‌جویی افراط‌گرایان در غرب آفریقا را متوقف کند، بلکه تعداد شگفت‌انگیزی از کودتاچیان را نیز تولید کرد.

عملیات مستقیم و غیرمستقیم به‌ظاهر ضد تروریسم آمریکا در منطقه غرب آفریقا فقط به گسترش تروریسم، افزایش ۶۰ درصدی حملات به مردم عادی و ساقط شدن دولت‌های مردمی به دست کودتاچیان انجامیده است

به گفته فرماندهی آفریقای نیروهای نظامی ایالات‌متحده یا «آفریکام»، دامیبا در سال‌های اخیر در دست‌کم ۱۲ رخداد آموزشی ایالات‌متحده شرکت کرده بود. برای مثال، در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰، او در رزمایش سالانه فرماندهی عملیات ویژه آفریقا که بر تقویت قابلیت‌های ضد تروریسم کشورهای غرب آفریقا ازجمله بورکینافاسو، گینه، مالی، موریتانی و نیجر متمرکز بود، شرکت کرده بود. در سال ۲۰۱۳، دامیبا در دوره آموزشی و کمک به عملیات اضطراری آفریقا شرکت موفق داشت. در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴، او در دوره افسری پایه اطلاعات نظامی تحت حمایت ایالات‌متحده در آفریقا شرکت کرده بود. وی همچنین در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، در ارتباط نزدیک با یکی ازعنصر پشتیبانی ایالات‌متحده در بورکینافاسو بوده است.

«کلی کاهلان»، سخنگوی آفریکام گفته است: «اگرچه به دست گرفتن قدرت توسط فردی ارتشی در اصول دوره‌های آموزش نظامی آمریکا وجود ندارد اما شاهد بوده‌ایم که دامیبا سومین نفر از گروه افسرانی  است که توسط ایالات‌متحده آموزش دیدند و توانستند دولت خود را از سال ۲۰۱۴ به بعد سرنگون کنند. دامیبا یکی از حداقل ۹ نفری است که از سال ۲۰۰۸ به بعد در منطقه غرب آفریقا دست به کودتا زده‌اند. کشورهای گینه، موریتانی و گامبیا نیز همین برنامه کودتای نظامیان آموزش دیده در آمریکا تجربه کرده‌اند.»

غیرنظامیان قربانی زیاده‌خواهی‌های ارتش آمریکا در غرب آفریقا

لازم به ذکر است که حضور نظامی آمریکا در منطقه غرب آفریقا برای واشنگتن تلفات هم در بر داشته است. در سال ۲۰۱۸، حداقل چهار سرباز آمریکایی در حمله شبه‌نظامیان به یک «سوپر کمپ» سازمان ملل متحد در تیمبوکتو، مالی زخمی شدند. یک سال پیش از آن، چهار سرباز آمریکایی در کمین شبه‌نظامیان داعش در همسایگی نیجر کشته و دو تن دیگر زخمی شدند. نیروهای ایالات‌متحده، در طول دهه گذشته، در نقاط دیگر منطقه، ازجمله بورکینافاسو، کامرون و موریتانی، نیز همین اقدامات را انجام داده که باعث شعله‌ورتر شدن خشم مردم منطقه نیز شده است.

روز سه‌شنبه هم شاهد انجام یک کودتای نظامی در گینه بیسائو بودیم که به ادعای دولت این کشور شکست خورد و قدرت هنوز در دست دولت غیر نظامی است.

درست است که تعدادی از سربازان آمریکایی جان خود را در درگیری‌های غرب آفریقا از دست داده‌اند اما قربانی اصلی این خشونت‌ها مردم بی‌گناه منطقه هستند. بر اساس گزارشی جدید، دست‌کم چهار هزار و ۸۰۰ غیرنظامی در سال گذشته در خشونت‌های مسلحانه شبه‌نظامیان تروریست جان خود را از دست داده‌اند که ۱۷ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش داشته است. تلفات غیرنظامیان رشدی ۵۷ درصدی از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ نشان می‌دهد. درواقع عملیات مستقیم و غیرمستقیم به‌اصطلاح ضد تروریسم آمریکا در منطقه غرب آفریقا فقط به گسترش تروریسم، افزایش ۶۰ درصدی حملات به مردم عادی و ساقط شدن دولت‌های مردمی به دست کودتاچیان انجامیده است.

انتهای پیام/۴۱۵۵/پ