کارنامه پر ابهام بانک‌ها از قاچاق کالا تا دلالی ارز و سکه

به گزارش خبرنگار حوزه بورس،بانک و بیمه گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، بانک‌ها نقش بسیار مهمی در کنترل نقدینگی و تورم در کشور دارند و می‌توانند پول‌های سرگردان در جامعه که در فضای تولید وارد نمی‌شود و عامل نقدینگی و تورم است را برای تقویت تولید ملی به‌کار گیرند. بانک‌ها به‌عنوان واسطه این پول‌ها را از مردم دریافت و ماهانه عایدی و سود حاصل از فعالیت تولیدی را به مردم بازمی‌گردانند. این عمل باعث جمع‌آوری پول‌های در سطح جامعه می‌شود و به جای هدایت شدن به باتلاق سفته‌بازی و افزایش نقدینگی به کاهش آن کمک می‌کند و تولید در کشور به سرمایه‌گذاری شیرین و بدون ریسک تبدیل می‌شود.

عملکرد بانک‌ها اقتصاد را مریض کرده است

در حال حاضر اقتصاد کشور حال‌وروز مناسبی ندارد و بیماری‌های مختلفی را تجربه می‌کند. تورم افسارگسیخته و افزایش نقدینگی وضعیت اقتصادی افراد جامعه را تحت تاثیر قرار داده است. از طرفی افزایش نقدینگی تولید را در وضعیت نامناسبی گرفتار کرده است و روزبه‌روز سفته‌بازی طرفداران بیشتری پیدا می‌کند. در این بین اگر بانک‌ها به رسالت اصلی خود یعنی هدایت پول در دست مردم به سمت تولید عمل می‌کردند شاید اقتصاد کشور با این حجم از نقدینگی روبه‌رو نبود.

دهه ۹۰ آغاز رکوردهای نقدینگی در کشور است

از ابتدای دهه ۹۰ با وارد شدن بانک‌های خصوصی چالش‌های مختلفی پدیدار شد. بانک‌های خصوصی برای سبقت گرفتن از یکدیگر، وعده سودهای بالا به مردم می‌دادند و هر بانک سعی در ایجاد جذابیت بیشتر داشت. زمانی که وعده‌های سود سرشار در جامعه طنین‌انداز و واقعیت ظرفیت بنگاه‌های تولیدی نادیده گرفته شد بانک‌ها مجبور شدند برای اجرای تعهدات خود دست به اقدامات راحت و پرسودتری مانند سرمایه‌گذاری در بازار ارز و طلا و سکه بزنند. به گزارش بانک مرکزی در دهه ۹۰ پایه پولی ۴.۱ و نقدینگی ۶.۴ برابر شده است.

بانک‌های خصوصی ۴۰هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی برداشت کردند

در پژوهش مشترک دو اقتصاددان احسان سلطانی و عباس شاکری آمده است؛« یکی از استنادات مهم این است که در دی ۹۶ تا آبان ماه ۹۷ که قیمت ارز بیش از سه برابر می‌شود، بانک‌های خصوصی نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی برداشت داشته‌اند و در اسفند ۹۶ سپرده‌ها از استان‌ها جمع می‌شود و یک‌باره با افزایش ۶۰ هزار میلیارد تومانی تسهیلات در استان تهران روبه‌رو می‌شویم که در آذر ۹۷ این تسهیلات تسویه می‌شود،این پول معادل بیش از ۱۵ میلیارد دلار ارز آزاد و ۲۰ میلیارد دلار ارز دولتی بود؛ یعنی این تسهیلات وارد بازار ارز شدند و به التهاب بازار دامن زدند. طبق بررسی‌ها در همین دوره بانک‌های خصوصی و وابستگان آن‌ها از سفته‌بازی در بازار دلار و سکه توانستند حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد کسب کنند».

پول برخی بانک‌ها حتی به سمت قاچاق کالا هم رفته است

در خصوص نقش دلالی بانک‌ها در بازار ارز و طلا و مسکن، مهدی عبادی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با آنا می‌گوید: «تردیدی نیست که برخی بانک‌ها به دلالی و سوداگری در بازار ارز، طلا و مسکن می‌پردازند. در سال ۱۳۹۹ یکی از مسئولان وزارت راه و شهرسازی از شناسایی یک‌هزار واحد مسکونی متعلق به یک بانک نیمه‌دولتی خبر داد و نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز بابیان اینکه ۸ بانک هر یک بیش از ۵۰۰ واحد مسکونی در اختیار دارند این نکته را خاطرنشان کرد که احتکار مسکن فقط متعلق به یک بانک نبوده است و موضوعی فراگیر است».

وی عنوان می‌کند:« اخبار دیگری هم به گوش می‌رسید که برخی از افراد صاحب نفوذ در بانک‌های خصوصی یا دولتی با گرفتن وام‌های کلان به‌پیش خرید سکه پرداختند یا با داشتن رانت اطلاعاتی از قیمت طلا و ارز آگاه شدند و در زمان بزنگاه با خرید طلا و ارز سودهای افسانه‌ای به جیب زدند. کار به‌جایی رسید که یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در برنامه تلویزیونی اظهار کرد که پول برخی از بانک‌ها حتی به سمت قاچاق کالا هم رفته است».

عبادی درباره ضرر دلالی بانک‌ها به اقتصاد کشور بیان می‌کند:« ورود بانک‌ها با سرمایه عظیمی که دارند موجب گران شدن کالا در آن بازار می‌شود. اغلب بانک‌هایی که به نگهداری و احتکار زمین پرداختند نه‌تنها از گران شدن این اقلام استقبال می‌کنند بلکه سعی و تلاش دارند تا با سفته‌بازی و خریدوفروش صوری، قیمت آن‌ها را بالا بیاورند تا با افزایش زمین و مسکن تراز مالی سالانه آن‌ها مثبت شود و از حالت زیان‌ده به سودده تبدیل شوند».

بیشتر بخوانید:

• درآمد هنگفت دلالان به پایان می‌رسد


• اجازه بنگاه‌داری به بانک‌ها نمی‌دهیم

کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: در این میان زیان‌دیدگان اصلی پایین‌ترین و محروم‌ترین قشر جامعه هستند به دلیل اینکه با گران شدن مسکن، خودرو و غیره، دارایی افراد ثروتمند گران‌تر می‌شود و اقشار پایین جامعه که سرمایه ندارند و دارایی آن‌ها به‌صورت پول و ریال است که اول هرماه دریافت می‌کنند با سقوط ارزش ریال بزرگ‌ترین ضررکنندگان خواهند بود. از زاویه دیگر اگر به موضوع نگاه کنیم، مردم دارایی‌های خود را در بانک قرار دادند و به‌واسطه دارایی مردم، بانک‌ها پولدارتر شدند و خانه‌هایی را خریداری کرد که گران‌تر شد و در مقابل توانایی خرید خانه در میان مردم کاهش یافت و شاید با گرفتن وام از بانک‌ها بتوان مسکنی خریداری کرد و قطعاً در مسابقه میان مردم و بانک‌ها بازنده اصلی مردم هستند.

عبادی درباره ضررهای وارده توسط بانک‌ها به تولید ملی اظهار می‌کند: زمانی که اعتبارات و تسهیلات بانکی به جای سرازیری به سمت تولید از سوداگری و سفته‌بازی سر درمی‌آورد بخش تولید کشور آسیب خواهد دید.

وی می‌گوید: برخی از بانک‌ها از دادن تسهیلات با سود کم به بخش تولید سرباز زدند و حمایتی از بخش مولد جامعه انجام ندادند بلکه اکثر سرمایه خود را در کارهای سوداگرانه و غیرمولد صرف کردند. طی سالیان گذشته براثر رقابت بانک‌های دولتی و خصوصی سود بانک‌ها بسیار افزایش یافت به این دلیل که اکثر کارهای تولیدی سود کمتری داشتند تولیدکنندگان انگیزه‌ تولید را از دست دادند و سرمایه‌های خود را در بانک سپرده گذاری کردند.

کارشناس اقتصادی مدعی شد: همان‌طور که پیش‌تر بیان شد کار به‌جایی رسید که برخی بانک‌ها برای رسیدن به سودهای بالاتر به قاچاق کالا نیز دست زدند. قاچاق کالا و واردات غیرقانونی کالا به کشور باعث شد که تیشه دیگر بر بدنه تولید داخل وارد شود.

وی بیان می‌کند: برخی بانک‌ها با اعطای وام با سود بالا به بخش تولید هنگام تأخیر اقساط، سودها را مرکب و فزاینده می‌کنند تا تولیدکننده را به‌زانو دربیاورند و کارخانه را صاحب شوند و تجهیزات را به فروش بگذارند و کارخانه را برای سالیان متمادی بلااستفاده کنند تا درگذر زمان، زمین کارخانه ارزش پیدا کند و با مبلغ بسیار بالایی به فروش بگذارند. برای این دست از بانک‌ها تولید و بیکار شدن کارگران هیچ اهمیتی ندارد.

دولت در سفته بازی بانک‌ها نقش پررنگی دارد

نقش دولت را در خلق نقدینگی نباید نادیده گرفت. دولت برای کنترل تورم به بانک‌ها فشار مضاعفی وارد می‌کند تا نرخ سود را بالاتر ببرند و مردم را به سمت سرمایه‌گذاری در بانک تشویق کنند.به گفته کارشناسان بانک‌ها با توجه به این موضوع که با کار تولیدی سود بالا به دست نخواهند آورد به سمت دلالی و سفته‌بازی گرایش پیدا می‌کنند. به گفته کارشناسان صورت مالی بانک‌ها بیانگر ناتوانی آن‌ها در پرداخت سودهای فراوان است.

جلوی بنگاه‌داری بانک‌ها را بگیرید

در خصوص نقش دلالی بانک‌ها مقام معظم رهبری در شهریور سال ۹۷ بیان کردند: «بانک مرکزی باید با نظارت کامل و دقیق مانع بروز مشکلاتی نظیر مسائل سپرده‌گذاران برخی بانک‌ها و مؤسسات مالی شود. نظارت بانک مرکزی بر بانک‌ها موجب می‌شود بانک‌ها به این وضع نرسند. وقتی هم که به این وضع رسید بالاخره باید برخورد کرد. چرا بانک‌ها مشکل نقدینگی پیدا می‌کنند برای اینکه شعبه زیاد می‌کنند. برای اینکه آسایشگاه برای افراد خودشان می‌سازند. بنده یک‌وقتی در تهران از جایی عبور می‌کردم، دیواری طولانی بود که هرچه می‌رفتیم ادامه داشت. پرسیدم این تشکیلات عظیم برای کیست؟ گفتند مال فلان بانک است، بانک غلط می‌کند که چنین کاری کند. حالا اینکه تشکیلاتی است که لابد برای تفریح و این حرف‌ها است. بانک‌ها بنگاه‌داری می‌کنند. جلوی بنگاه‌داری بانک‌ها را بگیرید. بانک برای بنگاه‌داری نیست. البته باید از اول جلوی مشکلات گرفته شود، اما می‌توان با روش‌های مؤثر، با آن دسته از مراکز مالی که برای مردم مشکل به وجود می‌آورند، برخورد کرد».

انتهای پیام/