افزایش نگرانی‌ها در خصوص رویارویی هسته‌ای در جنوب آسیا

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، تازه‌ترین گزارش مؤسسه تحقیقاتی بین‌المللی صلح استکهلم (SIPRI) با موضوع چالش‌های اتمی در جنوب آسیا، از افزایش نگرانی‌ها نسبت به رویارویی هسته‌ای خبر داد و اعلام کرد منطقه شبه‌قاره ممکن است به دو اردوگاه چین و پاکستان ازیک‌طرف و هند و آمریکا از طرف دیگر تبدیل شود.  

رسانه‌های پاکستانی روز شنبه با استناد به گزارش جدید مؤسسه صلح سیپری مستقر در سوئد افزودند: رویارویی هسته‌ای همچنان یک تهدید بالقوه پیش روی جنوب آسیا است که به‌شدت تحت تأثیر عوامل خارجی قرار دارد.

در این گزارش به افزایش زرادخانه‌های پاکستان در مقایسه با هند اشاره‌شده و آمده است: کلاهک‌های هسته‌ای یک عامل بالقوه برای رویارویی یا تشدید بیشتر است به‌ویژه هنگامی‌که در سطح تاکتیکی استفاده شود.

مؤسسه صلح استکهلم به نگرانی‌ها مبنی بر اینکه منطقه ممکن است به ۲ اردوگاه چین و پاکستان ازیک‌طرف و هند و آمریکا از طرف دیگر تبدیل شود، پرداخت و هشدار داد: تمرکز و الگوی متضاد در تعاملات هسته‌ای بین چین و ایالات‌متحده می‌تواند منطقه از قبل ناآرامِ شبه‌قاره را به دو اردوگاه تبدیل کند که در یک‌طرف واشنگتن و دهلی‌نو و در طرف دیگر پکن و اسلام‌آباد قرار خواهند گرفت.

در این گزارش دیدگاه‌های متقابل پاکستان، چین، آمریکا، روسیه و هند در قالب ۱۱۹ مصاحبه با کارشناسان، محققان، مقامات نظامی و سیاستمداران این ۵ کشور (بدون ذکر نام) جمع‌آوری‌شده که به عقیده آنان، کشورهای مذکور نیاز به تعامل بیشتر و انعطاف‌پذیرتر دارند تا ضمن درک موقعیت جنوب آسیا به چگونگی انسجام آن با پویایی‌هایی هسته‌ای بین‌المللی گسترده‌تر دست پیدا کنند.

در این گزارش تعداد زیادی از حوادث تشدیدکننده در جنوب آسیا شامل چین، هند و پاکستان تحت سایه هسته‌ای ذکرشده است - که در آن کشورهای اتمی عملیات نظامی با شدت کم علیه یکدیگر را در سرزمین‌های مورد مناقشه انجام می‌دهند.

این موارد شامل تشدید تنش‌ها بین پاکستان و هند و در پی حملات به پارلمان هند در سال ۲۰۰۱، حملات ۲۰۰۸ بمبئی، عملیات هوایی هند در منطقه بالاکوت پاکستان و اقدام متقابل پاکستان علیه دو جنگنده هندی در سال ۲۰۱۹ و همچنین تنش‌های چین و هند در مناطق مرزی ازجمله درگیری در منطقه دوکلام در سال ۲۰۱۷ و درگیری‌های دو کشور در دره گالوان در سال ۲۰۲۰ است.

موسسه سیپری افزود: از یک منظر این کشورها ممکن است فعالانه درگیر نباشند اما وضعیت‌ها و فناوری‌های هسته‌ای در پس زمینه مشاهده‌شده و باعث می‌شود حوادث از کنترل خارج شود.

در ادامه این گزارش آمده است: آن‌ها به‌عنوان عوامل احتمالی تصادفات یا تشدید بیشتر دیده می‌شوند به‌ویژه هنگامی‌که در سطح تاکتیکی مستقر شوند.

پیشینه هسته‌ای پاکستان و هند

پاکستان و هند ازجمله معدود کشورهایی هستند که زرادخانه اتمی دارند. هند مدت‌ها قبل از پاکستان در سال ۱۹۷۴، به جمع قدرت‌های هسته‌ای پیوست و اسلام‌آباد را بر آن داشت تا از این الگو پیروی کند.

بر اساس این گزارش، در مورد تعامل هسته‌ای بین دو رقیب دیرینه شبه‌قاره متخصصان پاکستانی و هندی معتقدند که چگونگی مشارکت طرف دیگر در کاهش آستانه هسته‌ای و علاقه متقابل در مورد چگونگی رقابت چین و آمریکا در فناوری‌های نوظهور، چشم‌انداز بازدارندگی در آسیای جنوبی را شکل می‌دهد.

این کارشناسان ابراز نگرانی کردند که چگونه فناوری‌هایی مانند سلاح‌های مافوق صوت، هوش مصنوعی و خودمختاری می‌توانند فضای بازدارندگی را تغییر دهد به‌ویژه ازنظر نظارت، فرماندهی و کنترل و حتی زمان واکنش‌های کوتاه‌تر.

اسلام‌آباد در دهه ۸۰ میلادی زمانی که در اولین جنگ افغانستان متحد آمریکا علیه شوروی بود، با سکوت تمام به توانایی هسته‌ای دست‌ یافت.

پاکستان در همان اوایل دست به آزمایش اتمی نزد تا زمانی که هند در سال ۱۹۹۹ یک سری آزمایش انجام داد. تنها سه هفته بعد از آن پاکستان شش آزمایش موفقیت‌آمیز را در منطقه چاغی واقع در ایالت بلوچستان انجام داد، اقدامی که خطر رویارویی هسته‌ای بین رقبای دیرینه شبه‌قاره را ایجاد کرد.

طبق گزارش مؤسسه صلح استکهلم، هند در حال حاضر بین ۸۰ تا ۱۰۰ کلاهک هسته‌ای دارد درحالی‌که پاکستان بین ۹۰ تا ۱۱۰ کلاهک هسته‌ای دارد.

این مؤسسه اواخر اسفند ۱۳۹۹ نیز در تازه‌ترین یافته‌های خود اعلام کرد: پاکستان طی ۴ سال اخیر در میان بزرگ‌ترین واردکنندگان سلاح‌های بزرگ در آسیا و اقیانوسیه بوده است.

علاوه بر پاکستان همسایه شرقی و رقیب سنتی آن هند، استرالیا، چین و کره جنوبی نیز از بزرگ‌ترین واردکنندگان سلاح در منطقه به شمار می‌روند.

تنش‌های قدیمی میان پاکستان و هند باعث شده است تا به‌نوعی، یک رقابت تسلیحاتی شامل رقابت در تولید سلاح‌های هسته‌ای میان دو کشور در جنوب آسیا ایجاد شود. پاکستان در سال ۱۹۹۸ نخستین آزمایش هسته‌ای خود را با موفقیت انجام داد و به‌عنوان هفتمین قدرت هسته‌ای جهان شناخته شد.

انتهای پیام/۴۱۰۶/پ