فهم فرهنگ چند لایه‌ای است/اولویت‌های زندگی انسان در فضای مجازی قابل دسترسی است

به گزارش خبرنگار حوزه سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از  شورای عالی انقلاب فرهنگی، اولین جلسه نیمه‌حضوری «مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی» با حضور سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با دستور بررسی پیش‌نویس اساسنامه «مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی» برگزار شد.

عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: مجمع مراکز فرهنگ‌پژوهی در مدت زمان کوتاهی آغار به کار کرد و  نسخه اول اساسنامه تهیه شد تا ظرفیت بیشتر و بهتری برای انجام پروژه‌های فرهنگی فراهم شود.

وی با بیان اینکه تعاریف متعددی درباره فرهنگ مطرح می‌شود افزود: واقعیت این است که هر چه در مسیر تاریخ جلوتر رفته‌ایم فرهنگ پیچیده‌تر و فهم آن مشکل‌تر شده چراکه لایه‌های نادیده در فرهنگ وجود دارد که چه بسا تعریف فرهنگ را تغییر داده اما هنوز  تعبیر دقیقی از تغییر فرهنگی را نمی‌توانیم داشته باشیم.

عاملی ظهور فضای مجازی و فضای ارتباطی را موضوع مهمی دانست و گفت: تسهیل جابه‌جایی جمعیت در فضای جهانی و توسعه ارتباطات اجتماعی در کنار به وجود آمدن منابع فرهنگی جدید و افزایش تنوع فرهنگی و قدرت انتخاب، به ویژه در حوزه فرهنگ موجب شده فهم فرهنگ، چند لایه‌‌ای و چند رشته‌ای شود.

این استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران افزود: می‌توان ادعا کرد که صرفاً در حوزه مطالعات فرهنگی نمی‌توانیم فرهنگ را بشناسیم زیرا فرهنگ پدیده‌ای است که حتماً نیازمند همکاری بین رشته‌ای مانند علوم شناختی، روانشناسی، هوش مصنوعی، جامعه‌شناسی، روانشناسی، علوم سیاسی، ارتباطات و حتی علوم مهندسی است.

وی با بیان اینکه امروز در فضای مجازی جایگاه فرهنگ، رصد داده‌ای و مطالعات شبکه‌ای اهمیت بیشتری پیدا کرده است، تصریح کرد: اولویت‌های زندگی انسان در فضای مجازی و فرهنگ به سادگی قابل دسترسی است، ما نیز نیازمند این هستیم تا موضوع فرهنگ در محیط مجازی را به صورت جدی‌تری دنبال کنیم.

عاملی با بیان اینکه فرهنگ موضوعی چند لایه و پیچیده است و این موضوع را مستلزم مطالعات چند رشته‌ای و میان رشته‌ای دانست، افزود: باید با رشته‌های مختلف درباره فرهنگ همکاری داشته باشیم همچنین حوزه ارتباطات انسانی خود دارای پیچیدگی‌هایی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه در حوزه ارتباطات انسانی پدیده‌ای به نام «خود پنهانی» وجود دارد، گفت:  این به معنای آن است که  افراد تواضع یا تظاهر می‌کنند اما بخشی از رفتار خود را به واسطه آن پنهان می‌کنند و به واسطه پیچیدگی هایی که دارند این تواضع و تظاهر معنا پیدا نمی‌کند. لذا یک کنش و واکنش اجتماعی لزوماً در اظهارات منعکس نمی‌شود و ریشه در زمینه‌های اجتماعی و تجربیات فردی دارد.

وی ادامه داد: با وجود آن که روش‌های جدیدی به وجود آمده اما کمتر به سراغ آنها می‌رویم، در حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه 40 روش تحقیق معرفی شده است برای مثال روش تحقیق طولی برای ما که عملیات فرهنگی را دنبال می‌کنیم اهمیت جدی دارد چراکه در آن روند تغییرات دنبال می‌شود؛ این موضوع مطالعات گسترده فراوانی را به وجود آورده و برای ما مطالعات روایتی، تحلیل محتوای کمی و کیفی، تحلیل گفتمان و تحلیل شبکه‌ها دارای اهمیت شده است.

عاملی مطالعات فرهنگی را موضوع مهمی دانست و گفت: خوشبختانه در حوزه پژوهش‌های اجتماعی و فرهنگی افرادی وجود دارند که تمرکز می‌کنند و مؤسسات فرهنگی و پژوهشی در کشور به وجود آمده، همچنین دانشگاه‌های ما همگی ظرفیت مطالعات فرهنگی و اجتماعی را دارند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به کمک وزیر علوم در حوزه پژوهشی و دانشگاهی گفت:  باید از ظرفیت دانشگاه‌ها در حوزه مطالعات تحقیقی استفاده کنیم، با شکل‌گیری این مجمع باید هم‌افزایی صورت گیرد و قاعدتاً سایتی برای فرهنگ پژوهی ایجاد می‌شود تا تمامی مراکز پژوهشی فعالیت‌های پژوهشی که انجام می‌دهند را در معرض دید همگان قرار دهند به طوری که فرد محقق با مراجعه به این سایت بتواند مجموعه تحقیقات پژوهشی را مشاهده کند.

این استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با تأکید بر اهمیت حوزه پژوهش، گفت: خوشبختانه مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی که به وزارت علوم نیز ابلاغ شده بحث مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها را به صورت جدی دنبال می‌کند و مأموریت گرایی به صورت طبیعی با تدوین مأموریت‌های پژوهشی باید انجام شود.

عاملی ادامه داد: گاهی اوقات موازی‌کاری می‌شود یعنی کتابی غنی توسط 3 مترجم به صورت هم‌زمان ترجمه می‌شود، این یعنی اشراف کافی به حوزه وجود ندارد و حتماً پژوهش‌ها هم از این جنس هستند لذا تقسیم کارهای بزرگ اهمیت بسیار زیادی دارد.

وی افزود: باید به سمت پژوهش‌های بزرگ با همکاری چند نهادی حرکت کنیم، ما نیازمند تقویت مطالعات بین‌المللی در حوزه فرهنگ هستیم. دائماً فرهنگ ایران سوژه مطالعاتی نهادهای بیرونی می‌شود لذا نیاز داریم دیگرانی را که مرتبط با فرهنگ ایران هستند و یا منافع فرهنگی و چالش‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به آنها مربوط می‌شود، مطالعه کنیم و یک رصد جامع در مورد منابع مهم فرهنگی جهان داشته باشیم.

انتهای پیام/