ایران، روسیه و چین محور مقاومت در برابر لیبرالیسم غرب تشکیل داده‌اند/ رزمایش می‌تواند با حضور کشورهای عربی منطقه برگزار شود

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، ایران و روسیه از روز سه‌شنبه رزمایش دریایی مشترکی را در شمال اقیانوس هند آغاز کردند که روز گذشته پایان یافت. در «رزمایش مرکب کمربند امنیت دریایی ایران و روسیه» علاوه بر یگان‌های سطحی و پروازی نیروی دریایی ارتش و نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یگان‌های شناور روسیه متشکل از ناوشکن Stoiky، ناو لجستیکی KoLa و یک فروند بالگرد حضور داشتند.

هدف از رزمایش گسترش همکاری‌های دوجانبه میان ایران و روسیه، مقابله با دزدی دریایی و تروریسم دریایی و تبادل اطلاعات در حوزه امداد و نجات دریایی و تبادل تجربیات عملیاتی و تاکتیکی عنوان شد. نشریه دولتی گلوبال تایمز چین که نظرات و مواضع پکن را بیان می‌کند، به‌صراحت رزمایش مشترک ایران و روسیه در آب‌های منطقه را هشداری به آمریکا دانست و نوشت: این رزمایش نشان می‌دهد چین و روسیه به‌عنوان دو قدرت بزرگ و مسئول در جهان، پس از خارج شدن آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران در سال ۲۰۱۸، از ایران و این توافق حمایت می‌کنند.

درحالی‌که از سال گذشته سلسله رزمایش‌های امنیت دریایی به‌شکل مرکب برگزار می‌شود و شرکت کشورهای منطقه و جهان در دستور کار نیروی دریایی جمهوری اسلامی قرار گرفته است، برای بررسی ابعاد و پیام‌های این رزمایش دریایی با مهدی خورسند، کارشناس امور اوراسیا گفت‌وگو کرده‌ایم که در زیر ارائه می‌شود.

آنا: رزمایش دریایی میان جمهوری اسلامی ایران و روسیه، با توجه به اقدام آمریکا در تحریم دو کشور و نیز تقابل با چین، در بازه زمانی کنونی تداعی کننده ایجاد بلوک مقاومت در برابر لیبرالیسم است. از این منظر تحلیل شما از رزمایش مشترک چیست؟

خورسند:  رزمایش مشترک ایران با دیگر کشورها عقبه چندین ساله دارد. اما رابطه ایران، روسیه و چین شکل دیگری از محور مقاومت را به وجود آورده‌ است. اگر تعریف مقاومت را به ایستادگی در مقابل تحمیل ایدئولوژی و مدل توسعه غربی که کشورهای مستقل دنیا با آن دچار چالش هستند و نمی‌خواهند در چارچوب نظم لیبرالی مورد قبول غرب و به‌ویژه آمریکا قرار بگیرند، بسط دهیم، به شکل توسعه یافته‌ای از گفتمان مقاومت اسلامی می‌رسیم.

حدود چهار دهه است کشورهای مستقل دنیا با تأسی از برخی گفتمان‌ها ازجمله گفتمان مقاومت و ایستادگی، در مقابل غرب سربرآورده و توانسته‌اند رشد اقتصادی و توسعه نظامی داشته و حتی گفتمان غالب غرب را به شدت به چالش بکشند. همان‌گونه که شاهدیم جمهوری اسلامی ایران بعد از فروپاشی حکومت شاهنشاهی با در پیش گرفتن رویه مقاومت و گفتمان انقلاب اسلامی در مقابل گفتمان لیبرالیسم، توانست به رشد و بالندگی زیادی دست یابد. 

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در سخنانشان به مناسبت سالگرد قیام مردم تبریز بر این موضوع که انقلاب اسلامی پیشرفت‌های زیادی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و فناوری داشته است تأکید کردند. علاوه بر ایران، کشورهای دیگر دنیا نیز در مسیر گفتمان مقاومت در برابر نظم لیبرالی آمریکا قرار گرفته‌اند، به‌عنوان نمونه چینی‌ها رشد بسیار شگفت‌آور اقتصادی و تکنولوژیکی داشته‌اند و با کشورهای مستقل دنیا همکاری و تعامل می‌کنند. روسیه نیز در سال‌های اخیر رشد اقتصادی و نظامی بسیار زیادی داشته است. 

امروز کشورهای مستقل در مقابل گفتمان و نظم لیبرالیستی حاکم بر دنیا قد علم کرده‌اند و شاهدیم نوع دیگری از گفتمان مقاومت به وجود آمده است؛ گفتمان مقاومتی که به شکل مرسوم وجود دارد، محور مقاومت اسلامی است که در منطقه غرب آسیا شکل گرفته، ولی در مقیاسی دیگر نوع دیگری از مقاومت به وجود آمده که شامل کمربند ایران، روسیه و چین است. این محور توانسته‌ است در مقابل اشاعه زورگویی محور لیبرالیسم ایستادگی کند.

توسعه اقتصادی، سیاسی و نظامی این محور باعث شده کشورهای مستقل در قالب بلوک تحریمی‌ها در کنار هم‌ قرار بگیرند و با همکاری‌ها و ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای سلطه دلار را به چالش بکشند. سال گذشته میلادی حجم مبادلات چین و روسیه به دلار به حدود 50 درصد نزدیک شد که زنگ خطر بزرگی برای آمریکا و هژمونی این کشور بود.

این رزمایش که در راستای رزمایش سال گذشته با چین است، عمق ارتباط و همکاری‌ با کشورهایی را نشان می‌دهد که با آن‌ها تعاملات مشترک داریم.

علاوه بر این، شاهدیم اقدامات مشترکی میان چین و روسیه با ایران انجام می‌شود؛ چین و روسیه به این نتیجه دست یافته‌اند ایران آخرین سنگر مقاومت در مقابل افراط‌گرایی و تروریسم و نفوذ آمریکا به منطقه غرب آسیاست. جمهوری اسلامی ایران کالای گرانبهایی چون امنیت را در منطقه پرآشوب غرب‌ آسیا تولید کرده که بن‌مایه تضمین فعالیت‌های اقتصادی چین و روسیه در منطقه است. در مقابل، گفتمان لیبرالی که آمریکایی‌ها سردمدار آن هستند، چیزی جز جنگ، آشوب و خرابی به بار نیاورده است و چین و روسیه با توجه به این موضوع بر همکاری با ایران بسیار تأکید می‌کنند. 

آنا: در زمینه لجستیکی، همکاری و برگزاری مانورهای مشترک میان ایران با چین و روسیه چه پیام‌ها و اهمیتی دارد؟

خورسند: در زمینه رزمایش نظامی و همکاری‌های لجستیکی و نظامی چین و روسیه با ایران، سال گذشته رزمایش مرکب با حضور چین برگزار شد و این روزها شاهد برگزاری آن با حضور روسیه هستیم. چین و روسیه به‌دلیل اهمیت جایگاه کشورمان ازلحاظ اقتصادی، ژئوپلتیکی و گفتمانی، روی ایران حساب ویژه‌ای باز می‌کنند. 

این رزمایش که در ادامه رزمایش سال گذشته با چین است، عمق ارتباط و همکاری‌های دوجانبه با کشورهایی را نشان می‌دهد که با آن‌ها تعاملات مشترک نظامی و اقتصادی و سیاسی داریم.  ایران و روسیه دغدغه‌های مشترکی در منطقه غرب آسیا و شبه‌قاره دارند. همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در غرب آسیا به نابودی و محدود شدن کامل گروه تروریستی داعش منجر شد و ثمرات بسیار گسترده‌ای داشت که اگر حمایت‌های ترکیه و آمریکا از جریان‌های تکفیری نبود، شاید داعش به زباله‌دان تاریخ می‌رفت. متأسفانه ترکیه و آمریکا متغیرهای مداخله‌گر و بازیگر منفی هستند که تلاش می‌کنند افراط‌گرایی مذهبی را برای تداوم حضور و سلطه خودشان حفظ کنند. 

بیشتر بخوانید:

رزمایش دریایی ایران و روسیه آغاز شد

حضور ایران و روسیه در اقیانوس هند بیانگر فصل مشترکی از همکاری‌های امنیتی و نظامی دو کشور در منطقه شبه‌قاره و اقیانوس هند است. آنجا منافع مشترکی ازلحاظ اقتصادی و امنیتی در بحث امنیت دریا و امنیت کشتیرانی وجود دارد که این همکاری‌ها فارغ از مانوری ظاهراً نظامی، بیانگر ارتباط بسیار گسترده راهبردی میان ایران و روسیه است. 

امیدواریم در آینده علاوه بر همکاری‌های نظامی، شاهد همکاری‌های بیشتر اقتصادی و دیپلماتیک با کشورهای بزرگی مانند روسیه باشیم.

آنا: متحدان منطقه‌ای آمریکا و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس بارها حاشیه‌هایی را برای مانورهای نظامی ایران ایجاد کرده‌اند. پیام بازدارنده رزمایش مشترک با روسیه آن هم در دوره‌ای که دولت جدید آمریکا بر سر کار آمده است، چیست؟

خورسند:  متحدان منطقه‌ای واشنگتن در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ با توجه به رویه‌ای که رئیس‌جمهور تاجرمسلک آمریکا در پیش گرفته بود، تصور می‌کردند با اعمال سیاست‌ فشار حداکثری می‌توانند جمهوری اسلامی ایران را محدود کرده و به سمت تضعیف یا به تصور خام خود، به سمت فروپاشی  بکشانند؛ بنابراین منافع خود را به آمریکایی‌ها گره زدند، کمااینکه شاهد بودیم زمانی که ترامپ از ریاست جمهوری آمریکا کنار رفت، حکومت‌های سعودی، امارات و خیلی از حکومت‌های سرسپرده منطقه، زانوی غم به بغل گرفتند و عزادار شکست ترامپ شدند. 

کشورهای سرسپرده عربی منافع اقتصادی، امنیتی و سیاسی خود را به سیاست آمریکایی گره زده بودند که از آن‌ها به‌عنوان گاو شیرده یاد می‌کرد و متأسفانه اشتباه بسیار راهبردی و بزرگی را مرتکب شدند. 

پیام این رزمایش برای هم‌پیمانان منطقه‌ای آمریکا این است که توزیع قدرت در دنیای امروز در جای دیگری انجام می‌شود و آن‌ها باید این موضوع را بدانند که حضور آمریکا در منطقه برایشان امنیت‌ساز نیست. امنیت منطقه باید به‌وسیله کشورهای منطقه و همسایگان پیرامونی آن‌ها حفظ شود. 

پیام بسیار ویژه رزمایش برای کشورهای همسایه این است که باید بتوانیم در کنار هم‌ امنیت ایجاد کنیم و ایستادن روسیه در کنار ایران می‌تواند حاوی پیام به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس باشد که فضای توزیع قدرت در دنیا تغییر کرده و امروز آسیاست که معادلات امنیتی، اقتصادی و سیاسی دنیا را تعیین می‌کند و تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

آنا: جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر سیاست «نگاه به شرق» را در دستور کار خود قرار داده است. از این منظر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس چگونه می‌توانند با کمک ایران در حفظ امنیت منطقه به‌دور از گرایش به غرب همکاری کنند؟

خورسند:  امروز نظم جهانی از غرب به سمت آسیا و شرق در حال تغییر است و ایران با فهم صحیح این موضوع، در مسیر درستی قرار دارد که امیدواریم به رشد بالنده و بیشتر نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران منتج شود. 

همسایگان ما باید بدانند که این رزمایش حاوی پیام هشدار برای کشورهای خلیج‌فارس نیست، بلکه جمهوری اسلامی برای حفظ امنیت ملی و توسعه و گسترش فضای عملکرد اقتصادی کشور نیازمند برقراری امنیت دریایی است. به تعبیر دیگر این رزمایش می‌توانست با حضور عربستان، امارات و خیلی از کشورهایی که در فضای تخاصم توهمی با ایران به سر می‌برند، برگزار شود و می‌توانست آورده‌های بسیار مثبتی برای مردم منطقه به همراه داشته باشد، ولی متأسفانه شاهدیم این کشورها با اقدامات سوداگرانه، به جای اتکا به توان مردم خود، به دلارهای نفتی و امنیت عاریتی دل خوش کرده‌اند.

آنا: ایران «طرح صلح هرمز» را مطرح کرده است، آیا این رزمایش یا هدف تببین رویکرد ایران و تعامل دریایی‌ با کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای انجام شده است؟

خورسند: طرحی که دولت ایران ارائه کرده منافاتی با برگزاری رزمایش افزایش توان مانور و عملیات در خشکی و دریا ندارد. نمی‌توانیم در سرعت زیاد تحولات بین‌المللی معطل نگاه‌های مردد کشورهای منطقه شویم. متاسفانه کشورهای عربی منطقه در فضای گیجی و گنگی سرعت تحولات روابط بین‌الملل قرار دارند و اصلاً توان تحلیل معادلات بین‌المللی را با توجه به سرعت تحولات ندارند و منافع خودشان را به خارج از منطقه گره زده‌اند. ایران پیشنهاد طرح صلح هرمز را بر اساس سیاست حسن‌همجواری مطرح کرده، همواره در دیدارهای دوجانبه و چندجانبه با سفیران کشورهای منطقه بر این طرح تأکید شده و آغوش ایران همواره به روی کشورهای همسایه باز است. 

رزمایش مشترک ایران و روسیه به هیچ عنوان در مقابل طرح صلح هرمز تعریف و تبیین نمی‌شود، بلکه باید در راستا و در هم‌پوشانی با آن طرح نگریسته شود. روسیه کشوری نزدیک به منطقه غرب‌ آسیاست و تعاملات بسیار گسترده‌ای را با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس دارد. بنابراین برخی اظهارنظرها که آن را در تقابل با طرح صلح هرمز نشان می‌دهند، اشتباه راهبردی و نوعی بهانه‌جویی است.

انتهای پیام/4033/پ