پرونده خون‌های آلوده مهر تأییدی بر ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا-فرشته صائمی؛ «ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور ممنوع است.» این جمله‌ای است که روز گذشته مقام معظم رهبری در سخنان  خود به مناسبت 19 دی به آن اشاره کردند و به‌سرعت در رسانه‌ها منعکس شد.  ایشان در ادامه سخنان به تجربه‌های گذشته این دو کشور و اقدامات استثماری آنها در مواجه  با سایر کشورها  تأکید کردند و فرمودند: «به اینها اعتماد نیست؛ من واقعاً اعتماد هم ندارم، نمی‌دانم، گاهی اوقات هست که اینها می‌خواهند واکسن را روی ملّت‌های دیگر امتحان کنند، ببینند اثر می‌کند یا نمی‌کند.» مقام معظم رهبری در ادامه فرمایش خود به قضیه خون‌های آلوده وارداتی از فرانسه، به عنوان حجتی برای عدم‌ اعتماد به کشورهای فرانسه، آمریکا و انگلیس اشاره کردند و متذکر شدند: «بنابر‌این، از آمریکا و از انگلیس [واکسن تهیّه نشود]. البتّه به فرانسه هم من خوش‌بین نیستم، علّتش هم این است که سابقه‌ آن خون‌های آلوده را اینها دارند.»

به عبارت دیگر صحبت‌های مقام معظم رهبری در مورد واکسن کرونا و تأکید ایشان بر ممنوعیت واردات واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی  و معطوف کردن اذهان به سیاست‌های استثماری کشورهای غربی به‌ویژه در زمینه دارویی از جمله نکات قابل تأمل در سخنان ایشان بود. اما در این میان اشاره به قضیه خون‌های آلوده و اشاعه ویروس HIV در ایران از این طریق،  از جمله مواردی بود که با اقدام رسانه‌ها در سایه‌روشن  «ممنوعیت واردات واکسن کرونا»،  قرار گرفت.

بنابراین با توجه به اینکه فرمایش مقام معظم رهبری در رابطه با واردات واکسن کرونا بسیار قابل تأمل است، اما پرداختن به مسئله خون‌های آلوده که به نوعی پاسخ مستندی در  برابر چرایی ممنوعیت واردات است، حائز اهمیت به نظر می‌رسد.

پرونده خون‌های آلوده یکی از رسوایی‌‎های دولت فرانسوا میتران است که توسط نخست وزیر وقت فرانسه اجرایی شد. قضیه از این قرار بود که انستیتو مریو، وابسته به کشور فرانسه، در دهه 1980 میلادی فاکتورهای انعقادی خون را برای استفاده بیماران هموفیلی علاوه بر خودِ کشورِ فرانسه، به برخی کشورها از جمله آلمان، ایتالیا، آرژانتین، عربستان، عراق، ایران و یونان صادر کرد. اما بعد از مدتی یک روزنامه‌نگار با انتشار مقاله‌ای از آلوده بودن فرآوردهای خونی این شرکت فرانسوی پرده برداشت. آن ماری کسترت بعد از انتشار این مقاله، با انتشار کتاب رسوایی خونی به جزئیات این پرونده پرداخت.

خبر افشای پرونده خون‌های آلوده به ایران نیز رسید و بیماران هموفیلی که تاکنون بیماری خود را مخفی کرده بودند، با روشن شدن علت ماجرا و ابعاد پرونده بسیاری از دریافت‌کنندگان فرآورده‌های خونی شرکت مریو در صف شاکیان این پرونده قرار گرفتند، اقدامی که با تکذیب خبر آلوده بودن خون‎ها از سوی وزیر وقت بهداشت مواجه شد. رضا ملک‌زاده در حالی آلودگی فرآورده‌های خونی وارداتی به ایران را تکذیب کرد که نماینده شرکت مریو پس از بازگشت به کشور فرانسه، در نامه‌ای به  او، آلوده بودن فرآورده‌های این شرکت را تأیید کرده بود.

همزمان با برملا شدن پرونده‌ خون‌های آلوده و افزایش شاکیان به تعداد حدود هزار نفر دفتر مقام معظم رهبری نسبت به این قضیه واکنش نشان داد که منجر به تسریع در روند بررسی این پرونده شد. با بررسی وضعیت سلامتی بیماران هموفیلی مشخص شد برخی از افرادی که داروهای غیر وارداتی مصرف کرده بودند هم به این ویروس آلوده شدند و حتی تعدادی از آنها به هپاتیت C مبتلا شدند. در این شرایط بود که وزارت بهداشت در اقدامی متناقض با آنچه مدعی شده بود، با همراهی سازمان انتقال خون تلاش کرد که همه موارد ویروسی را مرتبط با فرآورده‌های خارجی قلمداد کند. همچنان که مدیرعامل مؤسسه هموفیلی ایران و نماینده بیماران در پرونده‌های قضایی در رابطه با شناسایی و روند بررسی پرونده این بیماران گفت «آن تعداد از بیماران مبتلا به ایدز که از فاکتور 8 استفاده کرده بودند (محصولی که از فرانسه وارد شده بود فاکتور 8بود) بیماری‌شان را ثابت کردند. اما تعدادی که فاکتور 8 مصرف نمی‌کردند و نوع دیگری از داروهای انعقاد خون را مصرف می‌کردند، از داروهایی استفاده کرده بودند که از خارج از ایران وارد نشده بود. از سوی دیگر درباره مبتلایان به هپاتیت c هم انجمن هموفیلی ایران مشکوک به تولیدات سازمان انتقال خون شد.»

 احمد قویدل در ادامه به نقش مرکز پژوهش و پالایش در گسترش ویروس هپاتیت و ایدز در میان مبتلایان به هموفیلی اشاره  کرد و افزود که همان زمان کانون هموفیلی از کارشناس فدراسیون جهانی هموفیلی دعوت می‌کند تا داروهای این مرکز را بررسی کنند. در نهایت کارشناسان به ایران می‌آیند و در نتیجه بررسی‌های خود اعلام می‌کنند که تولیدات این پالایشگاه خطرناک است و از آن به بعد خط تولید پالایشگاه تعطیل می‌شود.

با وجود اینکه غائله پرونده خون‌های آلوده  با شکایت سازمان انتقال خون ایران در سال ۱۳۸۷ از شرکت فرانسوی و رسیدگی به پرونده شاکیان فروکش کرد اما از میان کشورهای دریافت‌کننده خون‌های آلوده،  ایران تنها کشوری است که تاکنون موفق به دریافت خسارت خود از شرکت مریو نشده است.

به خطر افتادن جان بسیاری از هموطنان، گسترش بیماری‌های ویروسی در میان مبتلایان هموفیلی و عدم توجه به دادخواهی ایران در جامعه بین‌الملل از جمله مواردی بود که در نتیجه واردات داروهای خارجی در حافظه  تاریخی جامعه ایرانی ماندگار شد و به همین جهت است که مقام معظم رهبری هم در بحث واردات واکسن بر احتیاط  تأکید می‌کنند. علاوه براین عضو کمیسیون اصل 90 نیز ضمن تأکید بر سخنان مقام معظم رهبری در مورد رعایت احتیاط برای واردات واکسن کرونا و تکیه بر توان داخلی برای ساخت واکسن کرونا، در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا بر این نکته تأکید کرد و گفت به دلیل این سوابق، باید در برخورد با این کشورها با احتیاط عمل کنیم اما اگر به اطمینان برسیم که کشورهای دیگر واکسن مؤثری در پیشگیری از کرونا تولید کردند، با رعایت احتیاط می‎توانیم وارد کنیم.

سید نظام‌الدین موسوی با بیان اینکه این کشورها در سیاست‌های دارویی پیشینه خوبی ندارند، تصریح کرد: آمریکا، انگلیس و فرانسه قبل از این در حوزه واکسن و دارویی، از کشورهای دیگر به عنوان آزمایشگاه استفاده کردند، بنابراین نباید اجازه بدهیم که از ما به عنوان آزمایشگاه انسانی استفاده کنند. به همین دلیل مقام معظم رهبری در رابطه با وارد نکردن واکسن از این دو کشور بسیار تأکید کردند.

در مجموع وجود مواردی نظیر پرونده‌ خون‌های آلوده در سیاست‌های دارویی حاکی از آن است همانطور که مقام معظم رهبری گفتند وزارت بهداشت در بحث واکسن کرونا باید به جای چشم امید داشتن به واکسن کرونای ساخت سایر کشورها، ضمن تکیه بر توان داخلی، شرکت‌های داخلی که در این زمینه فعال هستند، را پشتیبانی و حمایت کند.

انتهای پیام/4076/پ