نمایشگاه مجازی کتاب؛ امیدها برای یک تجربه بدیع/ رویدادی که فرصتی برای شفاف‌سازی و صرفه‌جویی است

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، شیوع ویروس کرونا در سال 1399 همه فعالیت‌های فرهنگی و هنری را با چالشی جدی مواجه کرد. از همان  اسفندماه 98 و با گسترش این بیماری رخدادهای فرهنگی و هنری یک‌به‌یک لغو شده و یا با تغییرات عمده برگزار شدند. علاوه بر این،  فعالیت‌های هنری جاری  نظیر اکران فیلم، اجرای تئاتر و نمایش فیلم نیز متوقف ماند. این تعطیلی به جز چند مقطع کوتاه و محدود از ابتدای سال 99 تاکنون برقرار بوده است.

با گذشت چند ماه از شوک اولیه،کرونا متولیان برگزاری جشنواره‌های هنری و فرهنگی به این نتیجه رسیدند که با توجه به طولانی‌شدن این وضعیت بهتر است که در پی راهکارهای جایگزین باشند. بنابراین همان‌گونه که تمام عرصه‌های فردی و اجتماعی حیات ایرانیان و مردم سایر نقاط دنیا از این بیماری متأثر شده بود، حوزه فرهنگ نیز به تدریج خود را با روزگار کرونایی وفق داد. رخدادهای خرد و کلان فرهنگی و نشست‌ها و جشنواره‌های هنری به صورت برخط و غیرفیزیکی طراحی و برگزار شدند و به این‌ترتیب تجربه‌ای بدیع رقم خورد.

بخشی از جشنواره‌های ملی و بین‌المللی هنری همچون موسیقی، تئاتر و فیلم فجر هم که به روال هرساله در نیمه دوم بهمن ماه برگزار می‌شوند چاره‌ای جز تن‌دادن به این شیوه جدید ندارند هرچند در میزان و چگونگی برگزاری آنلاین آنها نیز هنوز بحث‌های زیادی در جریان است.

نمایشگاه کتاب تهران؛ تعویق  تا تابستان و برگزاری آنلاین در زمستان

یکی از این رویدادهای فرهنگی که به خاطر ویروس ناخوانده کرونا چاره‌ای جز تعویق و تغییر شکل برگزاری نداشت، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود. رویدادی که سی و سومین دوره آن قرار بود به روال هرساله در بهار سال 99 برگزار شود که این‌گونه نشد. سپس اعلام شد که نمایشگاه در مردادماه به صورت فیزیکی برگزارخواهد شد که با توجه به تداوم شرایط کرونایی آن گزینه نیز منتفی شد. سرانجام متولیان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران اعلام کردند که این نمایشگاه امسال به صورت مجازی و از اول تا ششم بهمن ماه برگزار خواهد شد.

امروز هم در نشستی باحضور  ایوب دهقانکار رئیس نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و مدیران ‌کل و معاونان فرهنگی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌های مختلف به‌صورت وبینار برگزار شد، هماهنگی های لازم برای برگزاری نمایشگاه انجام گرفت. ضمن این که پیش از این و در شانزدهم دی‌ماه، دهقانکار در یک نشست خبری جزئیات برگزاری ابن نمایشگاه را اعلام کرده بود.

 کاهش ۹۰‌درصدی هزینه با برگزاری آنلاین یک رویداد فرهنگی

مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران   از کاهش ۹۰درصدی هزینه نمایشگاه مجازی در قیاس با شکل فیزیکی آن خبر داده و گفته است که در نمایشگاه مجازی کتاب تهران آثار با تخفیف ۲۰ درصدی و ارسال رایگان کتاب به مخاطبان عرضه می‌شود.

محتوای این دو نشست را می‌توان در چند موضوع خلاصه کرد؛ سایت نمایشگاه قابلیت بازدید همزمان ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر را خواهد داشت. همچنین نمایشگاه مجازی کتاب  میزبان ۸۰ نشست تخصصی با حضور ۴۰۰ کارشناس نیز خواهد بود

به گفته دهقانکار،  برای دانشجویان تا سقف ۲۰۰ هزار تومان و اساتید و طلاب نیز ۴۰۰ هزار تومان در نظرگرفته‌ایم که سهم پرداختی معاونت فرهنگی برای گروه اول ۸۰ هزار تومان و گروه دوم ۲۰۰ هزار تومان است. یارانه اهالی قلم نیز برحسب رتبه‌بندی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان خواهد بود.

فضای نمایشگاهی؛ امسال دیگر مشکلی نداریم!

آن گونه که مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران گفته است نمایشگاه مجازی دیگر محدودیت فضای مصلی امام خمینی (ره) و شهر آفتاب که محل برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود را ندارد. به همین خاطر قرار است هر ناشری که در چهار سال اخیر دارای پروانه نشر فعال بوده و حتی یک اثر را منتشر کرده باشد، امکان درخواست غرفه مجازی را داشته باشد.

دهقانکار همچنین گفته است که طراحی سایت به گونه‌ای انجام شده که همزمان ظرفیت بازدید یک‌ونیم میلیون نفر را دارد .تمام کتاب‌هایی که در نمایشگاه مجازی کتاب به نمایش در می‌آیند با احتساب قیمت پشت جلد ۲۰ درصد تخفیف دارند. کتاب‌های داخلی با تخفیف 20 درصد و کتاب‌های خارجی با تخفیف ۵۰ درصد عرضه می‌شود.

همچنین ارسال کتاب برای بازدیدکنندگان در اقصی نقاط کشور رایگان است و تمام فرآیند خرید در یک سایت انجام می‌شود. درواقع زمانی که مخاطب وارد سایت شد تمام فرآیند بازدید و خرید از همان سایت انجام می‌شود.‌ ضمن این که در ایام برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران غرفه ناشران از ۶ صبح تا ۹ شب باز است و مسئول غرفه هر نشر باید در غرفه حضور داشته و پاسخگوی سوالات مخاطبان باشد اما مردم به صورت ۲۴ ساعته می‌توانند از نمایشگاه دیدن کرده و خرید کنند.

 ممکن است شخصی چند کتاب متفاوت از ناشران مختلف تهیه کند اما امکان تجمیع همه این کتاب‌ها برای ارسال همزمان وجود ندارد، یعنی اگر فرد پنج کتاب از پنج ناشر مختلف خرید کرده است در چند نوبت ارسال می‌شود. اما در عین حال مشتری یک سبد خرید دارد و یک پرداخت انجام می‌دهد.

آن‌گونه که دهقانکار گفته است، اداره پست جعبه‌هایی را برای ارسال کتاب تعبیه کرده که ناشران برای جلوگیری از صدمه به کتاب، مرسوله را در آن قرار دهند؛ درواقع ناشر و پست موظف هستند کتاب سالم و بدون عیب و نقص به دست مردم برسانند. همچنین اگر کتاب مخدوشی به دست مخاطب برسد و مشخص شود که این خطا از سوی ناشر بوده مخاطب امکان مرجوع کردن را دارد و ناشر موظف به تعویض کتاب است.

 شرایط توزیع بن اعتباری خرید نمایشگاه مجازی کتاب

همچنین روز گذشته( پنجشنبه 18 دی ماه)   موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، در اطلاعیه‌ای  شرایط توزیع بن اعتباری خرید برای اعضای هیئت علمی، طلاب و دانشجویان سراسر کشور را اعلام کرد.

 بر این اساس، یارانه خرید کتاب (بن کتاب) به‌صورت «اعتبار خرید» به کد ملی متقاضیان اختصاص پیدا می‌کند. بنابراین برای ثبت نام نیاز به واریز وجه نیست.

سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای دانشجویان و طلاب ۲۰۰ هزار تومان است که از این مقدار ۶۰ درصد، معادل ۱۲۰ هزار تومان سهم مشارکت دانشجویان و طلاب است و ۴۰ درصد، معادل ۸۰ هزار تومان سهم معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشارکت بانک صادرات ایران است.

سقف یارانه اعتباری خرید کتاب برای اعضای هیئت علمی ۴۰۰ هزار تومان است که از این مقدار ۵۰ درصد، معادل ۲۰۰ هزار تومان سهم عضو هیئت علمی و ۵۰ درصد، معادل ۲۰۰ هزار تومان نیز برعهده معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

سهم خریدار از یارانه اعتبار خرید کتاب هنگام خرید کتاب محاسبه و کسر می شود. با توجه به بودجه اختصاص یافته و سقف اعتباری تعیین شده برای هر استان، اولویت ثبت نام با متقاضیانی است که زودتر ثبت نام کرده اند. بدیهی است پس از تکمیل ظرفیت و اعتبار استان، امکان ثبت نام متقاضیان جدید نخواهد بود.

 یک تجربه بدیع که بعید است ناکام بماند

 تجربه جدید برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت مجازی می‌تواند فرصت‌ها و شاید آسیب‌ها و ایراداتی را به دنبال داشته باشد. اما به هرترتیب رخدادی بدیع است که می‌تواند حداقل در برگزاری نمونه‌های مشابه در شرایط عادی نیز به کار بیاید.

در این میان اگر برنامه‌های اعلام شده  توسط مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به درستی اجرا شود،می‌توان نسبت به برخی مزیت‌های این جشنواره خوش‌بین بود. علاوه بر صرفه‌جویی قابل‌توجه در هزینه‌های برگزاری و حل مشکل رفت و آمد اهالی تهران و سایر نقاط کشور به محل برگزاری نمایشگاه، شفافیت در کیفیت و تعداد ناشران و کتاب های ارائه شده نیز می‌تواند یکی از امتیازات این نمایشگاه باشد.

البته همه این موارد درصورتی عملیاتی خواهد شد که آن‌چه فعلاً به‌عنوان طرح و برنامه مطرح شده  از آزمون اجرا هم موفق بیرون بیاید. اتفاقی که می‌تواند سرمنشاء بهبود شرایط نشر و فروش کتاب و در مرحله بعد ارتقای سطح سرانه مطالعه مردم شود.

 انتهای پیام/4104/