چرا مطهری زمان؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، عبدالحسین خسروپناه در یادداشت روزنامه فرهیختگان نوشت: رییس هیات‌مدیره مجمع بین‌المللی استادان مسلمان دانشگاه‌ها نوشت: آیت‌الله‌ مصباح‌یـزدی(رضوان‌الله علیه) یک سنت روش‌شناختی دارد که از آن به روش استدلالی و اجتهادی تعبیر می‌کنم، یعنی هرگاه بحث فلسفی می‌کرد، کاملا روش استدلالی داشت و در مباحث فلسفی، در این دست از آثار ایشان اصلا استناد به یک آیه یا روایت هم نمی‌بینید بلکه استدلال عقلی محض می‌کرد.

به‌عنوان مثال ادله‌ای که برای اثبات وجود ماده اولی گفته‌اند، مورد قبول او نبود و آن ادله را نقد می‌کند و چون دلیلی بر اثبات ماده اولی نیست، آنها را نمی‌پذیرد و نهایتا انکار می‌کند چون تنها مبنای او استدلال بود. اما وقتی به مباحث معارفی می‌پردازد، از روش قرآنی و روایی هم استفاده می‌کند و روش اجتهادی را در فهم آیات و روایات به‌کار می‌گیرد. این سنت روش‌شناختی او بود.

سنت دوم، سنت محتوایی است. در هر بحثی که وارد می‌شد، تلاش می‌کرد اول مبانی آن بحث روشن شود و بعد به آن بحث بپردازد. مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی بحث‌ها برای ایشان اهمیت داشت. به‌نظرم این دو سنت روش‌شناختی و محتوایی از ویژگی‌های علمی اوست.

به‌لحاظ مدیریتی هم سنت تدبیر و عقلانیت و عجله نکردن در رسیدن به نتایج علمی [سنت او بود]. مثلا ایشان دایره‌المعارف علوم عقلی را که در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به‌راه انداخت، بسیار باحوصله و تدبیر پیش رفت. می‌گفت این کار آنقدر سنگین است که اگر [هم] صدسال دیگر به درازا بکشد، [باز] هم عجله‌ای نداریم و بنا نیست بخواهیم [صرفا] سریع این کار را به نتیجه برسانیم.

البته رهبر انقلاب ایشان را مطهری زمان دانسته‌اند اما خوب است در پیام رهبری درباره او هم تامل کنیم. رهبر انقلاب درمورد ایشان تعابیری آورده‌اند از این قبیل: عالم ربانی، فقیه مجاهد، حکیم مجاهد، برادر قدیمی، متفکر برجسته، مدیر شایسته، پارسا و پرهیزگار، سالک در طریق معرفت توحیدی، دارای زبان گویا در اظهار حق، دارای پای بااستقامت در صراط مستقیم و... و تقدیر از خدمات ایشان برای تربیت شاگردان ممتاز اثرگذار و تقدیر از حضور انقلابی او در همه میدان‌هایی که احساس نیاز می‌کردند.

رهبر انقلاب درگذشت او را خسارتی برای حوزه‌های علمیه و خسارتی برای حوزه معارف اسلامی دانسته‌اند. این نکته مهم و ظریف است که رهبر انقلاب در این پیام ابعاد مختلف شخصیتی برای آقای مصباح‌یزدی برشمرده‌اند که حتی برخی از این ابعاد شاید در شهید مطهری هم نباشد، مثلا شهیدمطهری کار مدیریتی چندانی نکرده، ولی او موسسه‌ای را اداره و شاگردان زیادی را تربیت کرده. اگر همین چند ویژگی را که در پیام رهبر انقلاب هست، ببینیم، کاملا متوجه می‌شویم که چرا آیت‌الله مصباح، مطهری زمان بود.

آیت‌الله مصباح خاری در چشم ماتریالیست‌ها و مارکسیست‌ها، لیبرال‌ها و ضدانقلاب بود. وقتی ماتریالیست‌ها و مارکسیست‌ها شبهه وارد می‌کردند، آیت‌الله مصباح با تمام قوا وارد میدان شده و آنها را نقد می‌کرد. وقتی هم که لیبرالیست‌ها به میدان آمدند، ایشان بدون تعارف و عالمانه و به‌صورت مدلل به نقد آنها پرداختند. لیبرال‌های زمان ما دیدند یک فیلسوف فقیه متفکر، با بیانی رسا و قوی، درحال نقد این جریان است، لذا احساس خطر کردند و علیه او حرکت‌های ناجوانمردانه‌ای را آغاز کردند و الان هم بعد از وفات او، این حمله‌ها را ادامه خواهند داد و او را تخریب می‌کنند تا شخصیت او بعد از وفات، ادامه پیدا نکند و البته موفق نخواهند شد، آیت‌الله مصباح یک شخصیت بین‌المللی است و بسیاری از متفکران [حتی] در خارج از کشور با ایشان آشنایی دارند و از آثار او استفاده می‌کنند.

آیت‌الله مصباح ابتدا موسسه در راه حق را با همکاری آیت‌الله استادی، آیت‌الله یزدی، آیت‌الله خرازی و برخی بزرگان دیگر راه‌اندازی کرد و بعد بنیاد باقرالعلوم را و بعد موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره) را. هدف اصلی او در موسسه امام‌خمینی علوم‌انسانی با رویکرد اسلامی بود و در این عرصه موفقیت‌های خیلی خوبی داشت و آثار ارزنده‌ای هم ذیل آن موسسه منتشر شد.

امروزه حوزه علمیه [به برکت این موسسه]، ده‌ها روانشناس، جامعه‌شناس، اقتصاددان، عالم علوم‌تربیتی، عالم علوم‌سیاسی، حقوقدان و... دارد که بعضا به حد نظریه‌پردازی هم رسیده‌اند و صاحب آثار و تالیفات فراوان‌اند یعنی به غیر از طلاب فاضل در فقه و اصول و علوم قرآن و فلسفه دین و... در علوم‌اجتماعی هم انصافا نیروهای خیلی خوبی در این موسسه تربیت شده‌اند. استادان فاضل در حوزه جامعه‌شناسی، چه جامعه‌شناسی محض و چه جامعه‌شناسی سیاسی و چه سایر گرایش‌ها در این موسسه تربیت شده‌اند.

من به اساتید علوم‌انسانی توصیه می‌کنم که حتما آثار علوم‌انسانی اسلامی را که موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر کرده، ازجمله آثار آیت‌الله مصباح و مخصوصا دوره «معارف قرآن» ایشان را بخوانند. به طلاب عزیز و اساتید حوزه توصیه می‌کنم که با آثار آیت‌الله مصباح مأنوس باشند و حتما آثار او را-اعم از آثار عقلی و آثار معارفی- بخوانند. به عموم مردم هم سفارش می‌کنم درس‌های اخلاق ایشان، مخصوصا شرح مناجات خمسه‌عشر امام‌سجاد(ع) را بخوانند که بسیار ارزنده و سازنده و تاثیرگذار است.

 انتهای پیام/