5 دلیل برای ناکارآمدی پیشنهاد ادغام دانشگاه‌های آزاد و پیام نور/ نعل وارونه به اصل 44 قانون اساسی!

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا – پروین طالبیان؛ به‌تازگی اظهارنظرهایی از برخی مسئولان در اخبار شنیده می‌شود که مشخص نیست منبع این سخنان بر اساس کدام عقلانیت است. یکی از این مطالب درباره ادغام دانشگاه‌های آزاد اسلامی با پیام نور است. محمد باقری، نماینده مردم بناب در مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز 2 دی‌ماه 99 و در قالب گفت: «دانشگاه آزاد را با دانشگاه پیام نور ادغام کنید تا یک دانشگاه نیمه‌دولتی با رویکرد جدید شروع به فعالیت کند.» این پیشنهاد را می‌توان از چند وجه مورد بحث قرار داد.

خصوصی ماندن یا دولتی شدن؛ مسئله این است

نخست اینکه یکی از اهداف مهم دولت‌ها در کشور کوچک شدن و واگذاری به بخش خصوصی است یعنی آنچه که دولت دارد به سرمایه‌گذاران بسپارد؛ با پیشنهاد این نماینده یعنی نهادی که از ابتدا خصوصی بوده و حتی واگذاری در آن صورت نگرفته به یک نهاد دولتی تبدیل شود. دانشگاه آزاد اسلامی تنها دانشگاه خصوصی کشور است که به هیچ بودجه دولتی متصل نیست. ضمن اینکه دانشگاه آزاد هیچ‌گاه از دولت تقاضای کمک مالی نکرده که دولت بخواهد این دانشگاه را دولتی کند، حتی دولت بدهی‌های خود را به این دانشگاه پرداخت نمی‌کند. هم‌اکنون نیز دولت 2 هزار میلیارد تومان به دانشگاه آزاد اسلامی بدهکار است که پرداخت نشده است.

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی هم در این زمینه و با اشاره به طرح موضوع برخی افراد و جریان‌ها مبنی بر دولتی سازی دانشگاه آزاد اسلامی، تصریح می‌کند: برخی به دنبال آن هستند تا نعمت‌هایی را که خداوند قرار داده، تغییر دهند و از این رو درباره دانشگاه آزاد اسلامی از کلیدواژه دولتی‌سازی این دانشگاه استفاده می‌کنند که این رویکرد به معنای بازگشت دانشگاه به روال گذشته است، اما واقعیت این است که تحول در دانشگاه آزاد اسلامی با گذر از گذشته آغاز شده و اکنون عنایت خاص مقام معظم رهبری به دانشگاه آزاد اسلامی موجب شده تا این دانشگاه یک مسیری را پیدا کند که برای حرکت روبه‌جلو نیازمند آگاهی و قدردانی از نعمت‌هاست، بنابراین مدیران دانشگاه آزاد اسلامی باید حساس بوده و تلاش کنند تا قدر نعمت‌ها را بدانند.

اگر بیل‌زنی باغچه خودت را بیل بزن!

یکی از دلایلی که باعث شده چنین پیشنهادی از سوی این نماینده مطرح شود، موضوعات مالی برخی از واحدهای دانشگاهی است. اما آیا دولتی شدن دانشگاه آزاد که سابقه طولانی در زمینه مدیریت امور مالی خود دارد، برای این مجموعه مفید است؟

اضافه شدن دانشگاه آزاد به زیرمجموعه‌های دولت بار مالی سنگینی برای دولت خواهد داشت. حقوق کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد تنها گوشه‌ای از این ماجراست که باید هزینه نگهداری واحدهای متعدد دانشگاه آزاد را هم به آن اضافه کرد. دولتی که خودش هر سال با معضل کسری بودجه مواجه است و از راه‌های مختلفی تلاش دارد این مشکل را بر طرف کند چگونه می‌خواهد از پس هزینه‌های دانشگاه آزاد برآید؟ اینجا هر عقل سلیمی می‌فهمد که با یک «دو دوتا چهارتا»ی معمولی دولتی شدن دانشگاه آزاد به معنای به خطر افتادن معیشت هزاران خانواده از کارکنان آن و یحتمل کیفیت آموزش در این دانشگاه خواهد شد.

مقایسه امکانات آموزشی دو دانشگاه

مسئله بعدی که می‌توان در زمینه این پیشنهاد مطرح کرد، امکانات این دو دانشگاه در فضای آموزشی و اعضای هیئت علمی است. دانشگاه پیام نور دارای 4 هزار و 510 عضو هیئت علمی است و سرانه آموزشی به ازای هر دانشجو حدود یک متر است. در حالی که دانشگاه آزاد اسلامی حدود 30 هزار عضو هیئت علمی دارد و هر دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند به اندازه 10 متر از فضای آموزشی دانشگاه نظیر کلاس، آزمایشگاه، کتابخانه و کارگاه استفاده کند. حال قضاوت با خوانندگان است که کدام دانشگاه باید به کدام افزوده شود؟ به راستی چرا برخی سعی دارند به جای تقویت ظرفیت‌های خود دیگران را پایین کشند؟!

در این میان این نکته نیز باید مورد توجه قرار گیرد که دانشگاه پیام نور تا سال گذشته امکان جذب کارکنان خود را نداشت و پس از تصویب قانونی در مجلس کارکنان قراردادی این دانشگاه که دارای حداقل ده سال سابقه خدمت و پرداخت حق بیمه در دانشگاه باشند، می‌توانند به پیمانی تبدیل وضعیت شوند.

مجموعه‌ای که از پس استخدام نیروهای خود بر نمی‌آید، چگونه می‌تواند شریک خوبی برای ادغام شدن با یک مجموعه دیگر باشد؟ چرا برخی توقع دارند دانشگاه آزاد وارث کاستی‌ها و ایرادات پیام نور باشد؟

تربیت دانشجویان مدرک به دست یا کارآفرین؟!

نکته بعدی که می‌توان درباره دانشگاه پیام نور مورد توجه قرار داد، ماهیت آموزش از راه دور آن است. همین آموزش نصفه و نیمه به بهانه آموزش از راه دور باعث انتقاد بسیاری از دانشجویان پذیرفته‌شده در این دانشگاه شده است.

با بررسی دروس دانشجویان این دانشگاه درمی‌یابید که اغلب کتاب‌های دانشجویان دانشگاه پیام نور از 300 صفحه برای یک‌ترم تحصیلی تجاوز می‌کند و دانشجویی که پنج درس در یک‌ترم داشته باشد باید 1500 صفحه را باید مطالعه کند تا نمره قبولی از آن‌ها را کسب کند.

در حالی که اکنون دروس تئوری کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و دانشگاه‌ها در حال فاصله گرفتن از آموزش محض هستند و به سمت اشتغال و کارآفرینی پیش می‌روند. دانشگاه آزاد اسلامی نیز به‌درستی در این مسیر گام برمی‌دارد.

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در این باره می‌گوید: «چشم‌انداز دانشگاه آزاد اسلامی با در نظر گرفتن الزامات راهبردی آن‌ که شامل ارتقاء علمی، گسترش فضای انقلابی و حفظ کیان آن می‌شود، محورهای راهبردی تبدیل‌شدن به دانشگاه کارآمد و پایدار، دانشگاه سرآمد و پاسخگو و دانشگاه پرورش‌گر قوه عاقله، توسعه‌دهنده فضای انقلابی و مدیریت کارآمد و اثربخش با تعامل سازنده و اثرگذار در سطح ملی، منطقه‌ای و فراملی ترسیم شده که برای هر یک از این محورهای راهبردی مقصودهایی در نظر گرفته شده است.»

حال از مدعیان نظریه ادغام دانشگاه آزاد و پیام نور باید پرسید چگونه می‌توان دو دانشگاهی را که عملاً ماهیتی متفاوت دارند، با هم ادغام کرد؟!

دلسوزی آسیب‌زا

جنبه دیگری که درباره این پیشنهاد نماینده مردم بناب در مجلس می‌توان مورد توجه قرار داد، این است که گاهی برخی از اظهارنظرها می‌تواند آسیب ایجاد کند، به‌جای اینکه مشکلی را حل کند. شکی نیست که مجلس در رأس امور است و نمایندگان مجلس می‌توانند درباره هر موضوعی در کشور اظهارنظر کنند؛ اما برخی سخنان باعث می‌شود که نتیجه مورد انتظار به دست نیاید.

به‌عنوان مثال اظهارنظرهای احساسی درباره کنکور در سال‌های اخیر باعث شده قوانینی در آموزش عالی وضع شود که بسیاری از داوطلبان کنونی به آن‌ها انتقاد دارند و آن را تبعیض ناروا می‌دانند. اخیراً هم موضوع تمدید کنکور نظام قدیم در دستور کار عده‌ای از نمایندگان مجلس کنکور قرار دارد.

درست است که صدای داوطلبان از این طریق بهتر شنیده می‌شود اما مرجع تصمیم‌گیرنده در این باره شورای سنجش و پذیرش دانشجو است. تاکنون چندین بار این موضوع در شورای سنجش و پذیرش مورد بررسی قرار گرفت ولی همچنان طراحی یک نوع سؤال در کنکور 1400 از آن استخراج شده است.

با این حال انتظار می‌رود که مسئولان در اظهارنظر‌های خود سنجیده عمل کنند و با سخنان خود امیدواری یا ناامیدی واهی در جامعه ایجاد نکنند.

انتهای پیام/4040/پ