رئیس سابق مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی:
زد و بندهای ناعادلانه در توزیع طرحهای پژوهشی/ «پدر سازی» برای علوم مختلف دانشگاهیان را تهدید می‌کند
رئیس سابق مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی گفت: زد و بندهای ناعادلانه در زمینه دریافت طرحهای تحقیقی، ضربه‌ای برای پژوهش‌های علمی است.
حسین ایمانی جاجرمی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا با اشاره به اینکه مقام و موقعیت پژوهشگر در کشور مورد توجه نیست، اظهارکرد: در دانشگاه‌ها عضو هیات علمی پژوهشی موقعیت نازل‌تری نسبت به عضو هیات علمی آموزشی دارد و در بسیاری از دانشگاه‌ها عضو هیات علمی پژوهشی استخدام نمی‌شود و و این مساله تمایل به انجام پژوهش را کاهش داده است.
وی با اشاره به عدم توجه به امور پژوهشی در کشور، گفت: استقبال از سوی افکار عمومی و رسانه‌ها برای دعوت از پژوهشگران و اشاعه نظرات و فعالیت‌های آنان وجود ندارد و غالبا افرادی که نظرات عوامانه دارند و در همه زمینه‌ها بدون داشتن بنیه علمی نظر می‌دهند مورد توجه و استقبال بیشتری هستند.
رئیس سابق مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران با تاکید براینکه پژوهش از نظر اجتماعی و ساختاری در کشور موقعیت خوبی ندارد، افزود: جامعه طرفدار بحث‌های عمیق پژوهشی نیست و بیشتر مایل است اطلاعات سطحی روزمره از تلگرام و واتساپ و رسانه‌های نظیر آن بگیرد.
ایمانی جاجرمی افزود: پژوهشگران از نظر وضعیت شغلی و مقام اجتماعی وضعیت مناسبی ندارند و استقبال از فعالیت‌های پژوهشی وجود ندارد، بنابراین دانش ترجمه‌ای و یا اصطلاحا کپی پیستی بیشتر شده است.
وی با بیان اینکه محیط دانشگاه‌ها برای پژوهش مساعد نیست ادامه داد: به دلیل اینکه ساختمان‌های مختلف بدون رعایت استانداردها و الزامات محیط آموزشی و پژوهشی به مرکز دانشگاهی تبدیل می‌شوند، فضای کار مناسب برای اعضای هیات علمی وجود ندارد. و گاهی چند استادیار و دانشیار در کنار هم در یک اتاق کوچک فعالیت می‌کنند .
منبع بودجه فعالیت‌های پژوهشی در کشور خشک شده است
این پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی با تاکید بر اینکه وزارت خانه‌ها و نهاد‌های متولی باید بودجه بیشتری را برای پژوهش اختصاص دهند، گفت: کشورهای توسعه یافته چیزی حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را برای امر پژوهش هزینه می‌کنند در حالیکه در ایران کمتر نیم درصد از بودجه برای امور پژوهشی هزینه می‌شود. و در سال‌های اخیر منبع بودجه‌های پژوهشی خشک شده است.
وی ادامه داد: در کشورهای توسعه یافته کارخانه‌ها و مراکز تولیدی، واحد‌هایی با عنوان R&D (پشتیبانی و توسعه) دارند که بودجه زیادی به آن اختصاص می‌دهند. یکی از علل پیشرفت کره جنوبی این است که ۲۵ درصد درآمد کارخانه‌هایی مانند هیوندا و سامسونگ برای تحقیق و پژهش هزینه شده است.
لزوم ایجاد امنیت و آزادی در فعالیت‌های پژوهشی
ایمانی جاجرمی با تاکید بر اینکه باید به الزامات پژوهشی توجه کرد و به پژوهشگران آزادی عمل داد، افزود: وضعیت پژوهش در حوزه‌های فنی نسبت به حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی به دلیل اینکه در حوزه علوم انسانی با مسئولیت‌های سیاسی مواجه هستیم بسیار بهتر است.
رئیس سابق مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران تصریح کرد: کار پژوهشگر پرسش است . وقتی امکان پرسش وجود نداشته باشد رشدی در پژوهش وجود نخواهد داشت. وظیفه پژوهشگر پیدا کردن ناهماهنگی‌ها وعدم تقارن‌ها است. هر فعالیت موفقی در دنیا میزان قابل توجهی جسارت و زیر سوال بردن در خود داشته است. بنابراین امنیت کاری در پژوهش به خصوص حوزه‌های علوم انسانی باید تامین شود.
زدو بندهای ناعادلانه در توزیع طرح‌ها ضربه‌ای برای پژوهش کشور است
این پژوهشگر با ابراز نگرانی از توزیع ناعادلانه طرحهای پژوهشی، گفت: معمولا طرح‌ها به کسانی که صاحب مقام هستند سپرده می‌شود و عضو هیات علمی که مقام و منصب دارد شانس بیشتری برای دریافت طرح تحقیقی دارد.
ایمانی جاجرمی با تاکید بر اینکه بده بستان‌ها و زدو بندهای ناعادلانه در زمینه دریافت طرحهای تحقیقی ضربه‌ای برای پژوهش‌های علمی است، ادامه داد: باید یک نظام رقابت عادلانه و آزادانه وجود داشته باشد که شایسته‌ترین پروپوزال‌ها و افراد انتخاب شوند.
وی اظهارکرد: انجام پژوهش باید با شایستگی و سواد انجام شود در حالیکه گاهی دیده می‌شود طرح تحقیقاتی در حوزه جامعه‌شناسی به شخصی که تحصیلات دامپزشکی دارد سپرده شده است و سیستم ارزیابی و نظارتی برای جلوگیری از این مسائل وجود ندارد.
الزام به انتشار نتایج تحقیقات از فعالیت‌های مثبت در حوزه پژوهش
این پژوهشگر گفت: البته فعالیت‌های خوبی نظیر الزام به انتشار نتایج پژوهش انجام شده و به همین دلیل دورنما در این حوزه مثبت است. اینکه جامعه به سمتی حرکت کند که دستگاه‌ها ملزم شوند فهرست قرار دادهای تحقیقاتی و افراد و ارقام را منتشر کنند امکان برقراری عدالت را افزایش میدهد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران نظارت جامعه بر انتشار اطلاعات درباره طرح‌ها و قرار دادهای پژوهشی را مثبت برشمرد و گفت: ای نوع نظارت تاثیر بیشتری از ورود دستگاه‌های بازرسی به این حوزه دارد.
تحریم‌های علمی ضربه سنگینی به کشور وارد کرده است
ایمانی جاجرمی افزود: ایمانی جاجرمی گفت: تحریم های علمی ضربه سنگینی به کشور وارد کرده است و امکان چاپ مقالات در نشریه ها و سایت‌های خارجی و شرکت در سمینارها را از بین برده است. ورود افراد علمی از دیگر کشورها به ایران نیز با مشکلاتی مواجه است. باید این مسائل حل شود تا دانشگاهیان بتوانند بدون دغدغه همکاری‌های بین المللی خود را در زمینه‌های علم و پژوهشی انجام دهند.
«پدر سازی» برای علوم مختلف دانشگاهیان را تهدید می‌کند
وی با اشاره به پدیده «پدر سازی» برای علوم مختلف گفت: به دلیل تعارفات موجود در فرهنگ ما خیلی زود از افراد مختلف به عنوان پدر برای علوم مختلف یاد می‌شود و افراد به طور مثال با عنوان و القاب پدر جامعه‌شناسی و پدر روانشناسی و… خطاب می‌شوند. این تعارف و تمجیدهای بیجا خطری برای جامعه دانشگاهی است و بعد از مدتی موجب انفعال افراد دانشگاهی می‌شود.
رئیس سابق مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران گفت: محدودیت زبانی و در اقلیت بودن زبان فارسی و محدودیت‌های اجتماعی پژوهشگران ما را می‌ترساند. اما دنیای امروز دنیای افراد ترسو نیست و حوزه‌های علمی افراد شجاع و جسور می‌خواهد.
این پژوهشگر با اشاره به افزایش امکانات آموزشی طی سال‌های اخیر اظهارکرد: ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین تعداد دانشگاه را دارد اما کیفیت آموزش پایینی دارد. بنابراین یکی از فعالیت‌هایی که باید انجام شود سخت گیری در زمینه کیفیت آموزش است.
لزوم توجه به کیفیت آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه‌ها
وی با اشاره به اینکه زبان انگلیسی زیان اول دنیا است و باید به کیفیت آموزش آن در دانشگاه‌ها توجه شود گفت: نیازی نیست وزرا و مسئولین رده بالای کشور در سخنرانی‌های خود به این زبان صحبت کنند و می‌تواننداز مترجم استفاده کنند تا سوژه طنز رسانه‌ها قرار نگیرند اما این امر در حوزه‌های پژوهشی و تبادل علم با سایر کشورها ضروری است.
ایمانی جاجرمی تاکید کرد: در حوزه مطالعات جامعه‌شناسی شهر ی تقریبا 99درصد تولیدات علمی به زبان انگلیسی است و اگر بنا باشد تنها از منابع فارسی استفاده کنیم از علم روز دنیا عقب خواهیم ماند به دلیل اینکه عمدتا منابع ترجمه هستند. بنابراین آموزش زبان انگلیسی از نان شب برای یک محقق واجب‌تر است
انحصار مانع گردش نخبگان در کشور شده است
این پژوهشگر با اشاره به انحصار در برخی حوزه ها به عنوان چالش مهم پژوهش در کشور، گفت: در حال حاضر یکی از معضلات صنایع خودروسازی انحصار است. و اینکه تولید به چند کار خانه و شخص منحصر شود که در غالب مواقع نیز شایستگی حضور در منصب خود را ندارند و فقط به واسطه پارتی بازی و رابطه در آن منصب قرار گرفته‌اند مساله نگران کننده‌ای است.
وی اظهارکرد: گردش نخبگان در کشور وجود نداد و حوزه‌های مختلف قفل شده است و یکی از علل فرار مغزها از کشور نیز همین مساله است که در افراد در کشور به درهای بسته می‌خورند و فضا برای پژوهشگران و نسل‌های جدید باز نیست.
شفافیت و عدالت چرخ‌های علم و پژوهش را در کشور می‌چرخاند
ایمانی جاجرمی در پایان خاطرنشان کرد: کار سیاستمدار فراهم کردن شرایط برای فعالیت دیگران است و مفهوم دولت در دنیای امروز دستور دادن نیست. دوره دستور دادن در زمانهای که تعداد افراد باسواد زیاد شده گذشته است و این کار برای زمانهای قدیم بود که افراد باسواد تعداد خیلی کمی را تشکیل می‌دادند.
وی تاکید کرد: وظیفه دولت مدیریت کشور و ایجاد شرایط مناسب فعالیت برای نخبگان است بدون کسب منفعت است. اینکه کسی رییس و وزیر شود افراد خود را اتوبوسی وارد کار کند این یعنی ظلم و کشور از این زاویه لطمه می‌خورد. اگر شفافیت و عدالت در همه امور مهم باشد چرخ‌های علم و پژوهش در جامعه به راحتی می‌چرخد.
انتهای پیام/
در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
صادرات تولیدات تعاونیهای دانش‌بنیان به کربلا و مسکو
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۴؛
