آنا گزارش می‌دهد؛
مغفول ماندن رشته‌های علوم پایه زیر سایه سیاست‌گذاری‌های نادرست/ برای ایجاد مشاغل این رشته‌ها فکری شده است؟
بررسی رشته‌های علوم پایه نشان می‌دهد که آنها کم متقاضی شده‌اند، به نظر می‌رسد که برای جلوگیری از انحطاط این رشته‌ها باید فکر جدی صورت گیرد.
به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، امروزه در حالی برخی رشته‌ها از رونق افتاده‌اند که می‌توانند باعث خسران‌هایی برای کشور شوند. شاید از رونق افتادن برخی از رشته‌ها آسیب چندانی ایجاد نکند اما کم متقاضی شدن رشته‌های علوم پایه می‌تواند آینده کشور را تحت تأثیر قرار دهند.
همان‌طور که از نام این علوم برمی‌آید علوم پایه هستند و وجود سایر علوم از این علوم نشئت می‌گیرند، متأسفانه آن‌قدر بستر فعالیت در این علوم تنگ و تنگ‌تر شده که بسیاری از متقاضیان ورود به دانشگاه‌ها تا ناچار نشوند، این رشته‌ها را انتخاب نمی‌کنند.
تجربه‌های دانشجویان از عدم اشتغال پس از تحصیل در علوم پایه
زهرا فارغ‌التحصیل رشته ریاضی کاربردی است، وی به خاطر علاقه‌ای که به رشته ریاضی داشت، وارد این رشته شد. زهرا اکنون در شغلی غیر مرتبط با رشته‌اش مشغول به کار است. وی عنوان می‌کند: کمترین چیزی که برای خودم متصور بودم این بود که معلم شوم، چراکه آن موقع که دانشجو بودم نمی‌دانستم که می‌توانم وارد چه مشاغلی شوم. بعدها متوجه شدم که چه علم مهمی را فراگرفته‌ام که اتفاقاً بسیار هم کاربردی است اما از آنجایی که بسیاری از متولدان دهه 60 فرصت شغلی مناسبی نداشتند نتوانستم وارد شغل مناسبی شوم. آن موقع که من دانشجو بودم دانشگاه‌ها به‌اندازه اکنون توسعه‌نیافته بود و اساساً راهی برای ورود به طرح‌های تحقیقاتی هم پیدا نکردم.
احمد که فیزیک محض خوانده و مغازه‌ای برای خود دست‌وپا کرده تا خرج و مخارج زندگی را تأمین کند، می‌گوید: هیچ‌گاه ندیدم که دانش آموزان را ترغیب کنند که علوم پایه بخوانند درصورتی‌که علوم پایه می‌تواند کشور را اداره کند. از این بگذریم چند مسئول در کشور علوم پایه خوانده‌اند؟ کسی از مسئولان را ندیدم که دغدغه علوم پایه باشد، فکر می‌کنید چگونه فرهنگ‌سازی در کشور صورت می‌گیرد وقتی مدام افکار عمومی درباره علوم پایه بدانند و مسئولان تخصص خود را در این زمینه با مردم در میان بگذارند گرایش به رشته‌های علوم پایه هم خودبه‌خود ایجاد می‌شود.
علاقه‌مندانِ کم‌تعداد برای رشته‌های علوم پایه
برای بررسی بیشتر شاید لازم باشد که سراغ داوطلبان کنکور برویم. عمده رشته‌های علوم پایه در گروه علوم ریاضی به چشم می‌خورد متأسفانه آمار کنکور هر سال نشان می‌دهد که کمترین داوطلبان در گروه علوم ریاضی به رقابت می‌پردازند. در کنکور امسال در گروه‌های اصلی علوم ریاضی 135 هزار نفر، علوم تجربی 506 هزار نفر و علوم انسانی 314 هزار نفر شرکت‌کننده ثبت‌نام کردند. هر ساله همین میزان شرکت‌کننده در گروه علوم ریاضی مشاهده می‌شود. شواهد نشان می‌دهد که در گروه‌های آزمایشی دیگر نیز علاقه‌مندان به رشته‌های علوم پایه بسیار اندک است و مثلاً در گروه علوم تجربی اکثر داوطلبان دوست دارند که رشته‌های پزشکی پذیرفته شوند.
در این میان به نظر می‌رسد علاقه‌مندی به رشته علوم پایه باید از سنین کم آغاز شود و دانش آموزان در مدارس به اهمیت این رشته‌ها پی ببرند. البته برخی خبرها از مدارس حاکی از آن است که بسیاری از مسئولان عموماً دانش آموزان را به رشته‌های علوم تجربی و علوم انسانی ترغیب می‌کنند و کمتر استعداد ریاضی دانش‌آموزان مورد توجه قرار می‌گیرد. در این زمینه باید مسئولان اهتمام ویژه به خرج دهند تا دانش‌آموزان به رشته‌های علوم پایه علاقه‌مند شوند.
ادغام رشته‌های علوم پایه در شهرهای مختلف
بااین‌حال وزارت علوم در این زمینه برنامه‌ای در نظر گرفته است. این وزارتخانه در قالب طرح ساماندهی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی قصد دارد در زمینه علوم پایه اقداماتی را انجام دهد. محمدعلی کی‌نژاد، رئیس هیئت عالی جذب شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره می‌گوید: در حال حاضر با کاهش دانشجو در برخی از رشته‌ها مانند فیزیک، ریاضی و شیمی مواجه هستیم رشته‌های دیگری نیز هست که با کاهش دانشجو مواجه هستند، چه ضرورتی دارد که این رشته در یک شهر در چند دانشگاه تدریس شود، باید این رشته محل‌ها ادغام شوند، این برنامه به تصویب هم رسیده است، دوستان نیز مشغول هستند.
البته وزارت علوم برنامه دیگری هم برای اعتلای علوم پایه دارد. غلامحسین رحیمی، معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم در این باره عنوان می‌کند: در حال تدوین برنامه‌ای برای اعتلای علوم پایه کشور با همکاری برخی از پژوهشگاه‌های موفق کشور هستیم. اعتلای علوم پایه همیشه مورد بحث بوده است و ما سعی داریم به نحو خیلی قوی‌تر و گسترده‌تر از قبل وارد این حوزه شویم.
به گفته وی، تاکنون پیش‌نویس آیین‌نامه و برنامه اعتلای علوم پایه تدوین شده و این پیش‌نویس تبدیل به سند قابل ابلاغ از سوی وزیر علوم خواهد شد.
رحیمی ادامه می‌دهد: در این زمینه با سازمان برنامه‌وبودجه نیز مذاکراتی انجام شده است، امیدوارم بتوانیم در این راستا از کمک‌های این سازمان بهره‌مند شویم، همچنین در این زمینه با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز مذاکراتی صورت گرفته است.
راهکار رئیس دانشگاه آزاد درباره وضعیت علوم پایه؛ پژوهشگری به عنوان شغل شناخته شود
در این میان دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نظر متفاوتی در این باره دارد. وی معتقد است که نسبت به علوم پایه اجحاف شده است. دکتر طهرانچی درباره وضعیت آینده کشور در این رشته‌ها می‌گوید: در بررسی‌های جامع مشخص شده کشور در آینده در حوزه علوم پایه حتی در دانشگاه‌های دولتی و بدون شهریه دچار بحران می‌شود.
طهرانچی به رویکرد کشورهای دیگر درباره رشته‌های علوم پایه اشاره می‌کند و در بیان راهکار اضافه می‌کند: در کشورهای مختلف شغلی به نام پژوهشگری وجود دارد که در کشور ما به رسمیت شناخته نمی‌شود، باید به شغل پژوهشگری برای علوم پایه مشروعیت بخشید. اگر پژوهشگری شغلی دارای اعتبار و منزلت باشد، بی‌شک دانشجویان به این سمت تمایل نشان می‌دهند.
وی بر این باور است: دولت‌ها با توجه به آینده‌نگری خود، به سمت گسترش علوم پایه پیش می‌روند. بنابراین باید شغل پژوهشگری در علوم پایه جدی گرفته شود.
رئیس دانشگاه آزاد در ادامه بهترین مقالات را در حوزه‌های علوم پایه ازجمله شیمی و فیزیک می‌داند و می‌گوید: دانش‌آموختگان خوبی در کشور در حوزه علوم پایه وجود دارند که به شغل استادی در دانشگاه‌ها روی می‌آورند، اما بحث اشتغال استاد دانشگاه در این حوزه‌ها نیز به اشباع رسیده است.
طهرانچی اضافه می‌کند: انگیزه‌ها برای پرداختن به علوم پایه به‌شدت کاهش یافته است. از این رو باید با یک نگاه و برنامه ویژه برای افزایش تقاضا در حوزه‌های علوم پایه گام برداشت. اهمیت این موضوع به‌قدری است که در برنامه سیاست‌های کلی ابلاغیه مقام معظم رهبری در سال ۹۳ نیز به‌طور جدی بر توسعه علوم پایه تأکید شده است.
بااین‌حال به نظر می‌رسد که توجه به علوم پایه عزم جدی می‌خواهد و بسیاری از سیاست‌گذاری‌ها نیازمند تغییر است. باید از وزارت آموزش‌وپرورش تا وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی انقلابی تحولاتی در زمینه رشته‌های علوم پایه ایجاد شود تا آینده‌سازان کشور نسبت به این رشته‌ها تمایل بیشتری داشته باشند.
انتهای پیام/4040/
انتهای پیام/
در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
صادرات تولیدات تعاونیهای دانش‌بنیان به کربلا و مسکو
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۴؛
