افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی با وجود حضور در لیست سیاه FATF/ تحریم بانکی اصلی‌ترین مانع تجارت خارجی ایران

به گزارش خبرنگار حوزه اقتصاد کلان و بودجه گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، پیوستن یا نپیوستن به لوایح FATF در سال 97 و 98 به چالش سیاسی اجتماعی در کشور تبدیل شده بود زیرا این لوایح به دلیل ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و امنیتی در شرایط فعلی اهمیتی ویژه‌ای پیدا کرد.

این اتفاقات در حالی رخ داد که پیش از این ایران 37 بند از 41 بند این لوایح را پذیرفته بود. با این حال دولت معتقد بود برای جلوگیری از کاهش مشکلات مبادلات بانکی و کاهش موانع صادرات نفتی و غیرنفتی، لازم است تا 4 بند باقی مانده در FATF را پذیرفته و بتوان از سازوکارهایی مانند اینستکس در تبادلات تجاری استفاده کرد.

نهایتاً پس از ارجاع لوایح FATF به مجمع تشخیص مصلحت نظام، تصمیم‌گیری بر عهده اعضای آن قرار داده شد که پس از برگزاری جلسات متعدد کارشناسی، اعضای مجمع تصمیم بر رد لوایح مربوط به گروه اقدام ویژه مالی گرفتند.

حضور بی‌اثر در لیست سیاه

طولانی‌ شدن روال تصمیم‌گیری در داخل و همچنین مخالفت‌های ارکان مؤثر در آن، موجب شده تا حضور ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی FATF تمدید شود. مجمع عمومی FATF در آخرین جلسه خود که در سه روز پایانی هفته گذشته برگزار شد تصمیم گرفت تا ایران و کره شمالی همچنان در فهرست سیاه این گروه باقی بمانند.

مارکوس پیلر، رئیس گروه ویژه اقدام مالی در این جلسه بیان کرد دو کشور  ایران و کره شمالی به دلیل عدم تغییر وضعیت خود همچنان در لیست سیاه باقی می‌مانند.

این اتفاق در حالی تکرار می‌شود که بسیاری از موافقان پیوستن کامل به  گروه ویژه اقدام مالی، حضور در لیست سیاه را مساوی با عدم امکان تبدیلات مالی توسط ایران بیان می‌کردند. با این حال بررسی شرایط فعلی تجارت خارجی کشور نشان می‌دهد که قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF تقریباً بر تبادلات مالی ایران بی‌اثر بوده است.

تحریم بانکی اصلی‌ترین مانع تجارت خارجی کشور

در شرایط فعلی، ایران مهمترین مشکلی که در نقل و انتقالات مالی با آن مواجه بوده، تحریم‌های بانکی است که در اثر اقدامات یکجانبه دولت آمریکا وضع شده و از سوی دیگر دولت ایران و بانک مرکزی نتوانسته ابزارهای مختلف, مؤثری را برای بی‌اثر کردن این تحریم‌ها به کار بگیرد. تنها توانسته‌اند با برخی ارتباطات و شگردهای تجاری دور زدن تحریم‌ها را انجام دهند درحالی‌که استفاده از روش‌های بی‌اثر کردن تحریم‌ها به جای دور زدن آن، می‌تواند به پایداری درآمدهای ارزی کشور کمک کند.

درحال حاضر این رویکرد بانک مرکزی و دولت موجب شده تا بازگرداندن اسکناس ارزی به کشور با مشکل مواجه شود.

با این حال روند تجارت خارجی کشور در 2 سال اخیر نشان می‌دهد که ایران توانسته صادرات و واردات خود را ادامه دهد. در بخش صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی نیز روند فعلی نشان می‌دهد که نپیوستن لوایح باقی‌مانده به FATF در کاهش آن بی‌اثر بوده به نحوی که با ایجاد شرایط و بسترهای اعتمادساز برای بخش خصوصی، آن‌ها نیز در این زمینه اقدامات قابل توجهی داشته‌اند.

بهبود تجارت خارجی در حوزه نفتی و غیر نفتی با وجود حضور در لیست سیاه

آمارهای تجارت خارجی در سال 99 نشان می‌دهد که با وجود شیوع کرونا، صادرات بنزین ایران رشد قابل توجهی داشته است. ایران در 5 ماهه ابتدایی سال یک میلیارد دلار بنزین صادر کرده همچنین هفته گذشته نیز در معاملات بورس انرژی نیز بیش از یک میلیارد دلار بنزین صادراتی در یک روز فروخته شد.

علاوه‌ بر این طبق گزارش‌های منتشرشده در ماه‌های اخیر با بهبود تجارت خارجی کشور، صادرات نفت ایران نیز روند رو به رشدی داشته است.

شواهد فوق در حوزه صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و همچنین بهبود روزانه عملکرد صادرات غیرنفتی در حوزه فلزات و محصولات خوراکی و کشاورزی در سال 98 و 99 نشان می‌دهد که عواملی به غیر از FATF در تبادلات ارزی کشور نقش آفرین بوده که از جمله آن ‌می‌توان به بی‌توجهی به صادرکنندگان خوشنام و عدم تفکیک آن‌ها از سایر تجار، عدم استفاده از سازوکارهای شفاف بورسی، کم‌توجهی به ارائه خدمات بیمه‌ای به صادرکنندگان نفتی و غیرنفتی و همچنین تغییرات مکرر در آیین‌نامه‌های ارزی و ثبت سفارش اشاره کرد.

طبق گزارش‌های بانک مرکزی با پیگیری‌های قضایی و همچنین وضع مقررات سختگیرانه ارزی، بازگشت ارزهای صادراتی سال 97 و 98 به کشور افزایش یافت که بازهم نشان دهنده بی‌اثری لوایح FATF بر مبادلات ارزی کشور است.

انتهای پیام/4141/پ