قره‌باغ؛ تهدیدها و فرصت‌های پیش ‌روی ایران

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، هشت روز از درگیری جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر موضوع قره‌باغ می‌گذرد و در این مدت با توجه به حضور بازیگران مختلف در حمایت یا نفی طرف درگیر، تناقضاتی به‌وجود آمده است که افکار عمومی در داخل کشور دچار نوعی سردرگمی شده‌اند، زیرا از سویی واقع شدن منطقه درگیری در مثلث مرزی ایران- آذربایجان-ارمنستان و از سوی دیگر زبان و فرهنگ مشترک یکی از طرف‌های درگیر با یکی از اصلی‌ترین قوم‌های ایران به آن منجر شده است تا حساسیت‌های افکار عمومی درقبال این موضوع بیش از پیش شود.

در این میان موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران که از سوی وزارت امور خارجه بیان شده، بر حل اختلافات به‌وسیله گفتگو و توقف حملات دو طرف متمرکز شده است و به صورت رسمی به طرفداری از هیچ‌یک از طرف‌ها نپرداخته است، گرچه تعدادی از روحانیان و ائمه جمعه مناطق شمال غربی کشور با بیان اینکه خاک قره‌باغ متعلق به جهان اسلام است، به نوعی به حمایت از مردم شیعه آذربایجان پرداخته‌اند.

در پشت صحنه چه‌خبر است؟

در میان بازیگران اصلی این مناقشه در جبهه حامیان ارمنستان به صورت سخت فرانسه و دولت‌های غربی و به صورت نرم نیز دولت روسیه را مشاهده می‌کنیم (با آنکه دولت روسیه طرف‌ها را به کاهش درگیری دعوت می‌کند اما به اعتراف کارشناسان در صورت بروز علائمی در زمینه شکست ارمنستان در جنگ، دولت روسیه به نفع این کشور وارد عمل خواهد شد).

در جبهه مقابل نیز از سویی ترکیه به‌عنوان بازیگر سخت که تمام حمایت مادی و معنوی خود را برای باکو به کار گرفته است و از سوی دیگر رژیم صهیونیستی قرار دارد که به‌طور تلویحی به حمایت از آن می‌پردازد (گرچه به‌دلیل وجود قرارداد نظامی قبلی بسیاری از تجهیزات نظامی دولت آذربایجان از سوی  این رژیم منحوس تأمین می‌شود).

بیشتر بخوانید:

جزئیات طرح ایران برای حل منازعه قره‌باغ

اما و اگرهای حمایت ایران

درصورتی که ایران بخواهد از دولت ارمنستان حمایت کند، از سویی مورد رضایت ضمنی دولت روسیه قرار می‌گیرد، اما از سوی دیگر ترک‌زبان‌های ایرانی به‌شدت از این موضوع ابراز ناراحتی خواهند کرد، زیرا کشورشان با دولتی همراه شده است که با آن‌ها در مذهب و  نژاد مشترک نیستند.

در این میان یکی از نکات مهم بازیگری پیچیده فرانسه است؛ به‌گونه‌ای که در چند روز اخیر دولت و رسانه‌های فرانسوی (که سابقه آن‌ها در بدخواهی کشورمان بر همگان مسلم است)، به شدت طرف ایرانی را از حمایت نکردن از ارمنستان بیم می‌دهند و گواه آن ابراز نگرانی این کشور در زمینه ورود عناصر تکفیری از خاک ترکیه برای حمایت از دولت آذربایجان و نیز هشدارهای پی‌درپی که آذربایجان و پایتخت آن به مقری برای سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) برای عملیات علیه تهران تبدیل شده است!

حمایت مستقیم از طرف آذربایجانی در درجه نخست باعث رضایت‌بخشی از افکار عمومی به‌ویژه آذری‌زبان‌ها  و در وهله دوم، باعث ایجاد شگفتی و تعجب در بخش دیگری از افکار عمومی خواهد شد، زیرا برخی‌ها معتقدند جمهوری اسلامی نباید در سمتی باشد که در سوی دیگر آن ترکیه‌ باشد، کشوری که مهم‌ترین عامل حمایت از تروریست‌های تکفیری به‌شمار می‌رود. علاوه بر این، در یک طرف دیگر مناقشه صهیونیست‌هایی قرار دارند که عناد آن‌ها با ملت ایران بر هیچ‌کس پوشیده نیست.

فرصت استثنایی در پس دوگانه دولت - ملت 

نکته‌ای که باید به آن توجه و وقایع را بر مبنای آن تحلیل کرد، این است که در عرصه دولت- ملت، گرچه بدنه اصلی مردم آذربایجان شیعه 12 امامی هستند، اما دولت مرکزی آن دولتی سکولار است؛ لذا رفتارهایش را نمی‌‎توان بر مبنای آرمان‌های جمهوری اسلامی سنجید. در این میان توجه به ظرفیت بالقوه شیعی این کشور فرصت استثنایی را برای ایران در بلندمدت با هدف سوق دادن مردم این کشور به تشکیل دولتی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی فراهم می‌آورد.

نقش‌آفرینی بازیگرانی چون اسرائیل و ترکیه از این منظر قابل تحلیل است، با این تفاوت که آن‌ها با نگاهی کوتاه‌مدت از این جبهه‌گیری منتفع خواهند شد، اما جمهوری اسلامی در درازمدت و با  پیوند بیش از پیش دو ملت قطعاً پیروز اصلی این درگیری خواهد بود، گرچه دستاوردهای آن در کوتاه‌مدت نمود نداشته باشد. همچنان‌که دولتمردان آذربایجان ناخواسته به بازی در زمین جمهوری اسلامی می‌پردازند، با تأکید بر آموزه‌های شهادت‌طلبی شیعی برای ترغیب مردم به حضور در میدان جنگ، این فرهنگ سرخ شهادت را ناخواسته از ساحت فرهنگی به موضوعی سیاسی و ایدئولوژیکی ارتقای درجه می‌دهند.

در چنین وضعیتی برای بعد از جنگ، حامیان این گفتمان به پشتوانه حمایت مردمی تقاضای ورود به ساحت سیاست را خواهند داشت و این یعنی قدرت‌گیری هرچه بیشتر جمهوری اسلامی ایران در منطقه قفقاز، همان‌طور که در عراق بعد از پیدایش داعش، حشدالشعبی پدید آمد و بعد از فروکش کردن فعالیت‌های این گروه تروریستی، جریان بسیج مردمی به یکی از مؤلفه‌های تعیین قدرت در عراق تبدیل شد؛ به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان نخست‌وزیری در عراق را بدون جلب نظر فرماندهان آن انتخاب کرد. البته ضمانت کسب این موفقیت‌ها به شرطی خواهد بود تا نگذاریم براثر انفعال دستگاه دیپلماسی در حافظه تاریخی مردمان آذربایجان، کشور ترکیه به‌عنوان یگانه یاری‌رسان آنان نقش بندد.

انتهای پیام/4106/4033/