مریضخانه پایتخت؛ بیست‌سال دیرتر

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، «سال ۱۳۲۵ هنوز نفس کشور از سال‌ها جنگ بالا نیامده بود، نیروهای اشغالگر کامل از ایران بیرون نرفته بودند و وضعیت سیاسی آشفته بود، اما پروژه‌های ساختمانی نیمه‌تمام یکی‌یکی از رکود خارج و باید تمام می‌شدند. یکی از این پروژه‌ها بیمارستان ۵۰۰تختخوابی بود که در سال ۱۳۱۷ در انتهای بلوار آب کرج، کلنگش به زمین خورده بود؛ بیمارستانی که بعدها به اسم هزار تختخوابی معروف شد؛ بیمارستان امام خمینی(ره) فعلی.

بیمارستان امام خمینی یا بیمارستان هزار تختخوابی که حالا خیلی بیشتر از هزار تختخواب دارد بزرگ‌ترین بیمارستان تهران بود که اگر جنگ جهانی دوم آغاز نشده بود می‌توانست ۴ سال زودتر افتتاح شود. اما این بیمارستان مانند بسیاری از ساختمان‌هایی که در سال‌های پایان سلطنت پهلوی اول کلنگش بر زمین خورد به دوره بعد از جنگ موکول شد.

تهران در سال‌های سلطنت پهلوی اول بزرگ‌تر از تهران قاجارها شده بود و نیازهایش هم به اندازه وسعتش بزرگ‌تر می‌شد. یکی از نیازهای همیشگی این شهر بیمارستان بود؛ بیمارستانی که بتواند نیازهای بهداشتی و درمانی این شهر را فراهم کند.

در سال‌های گذشته چندین بیمارستان توسط خیرین ساخته شده بود اما این شهر به بیمارستانی مدرن نیاز داشت. مریضخانه دولتی که در دوره پهلوی به اسم مریضخانه سینا نامگذاری شده بود مدرن و بزرگ نبود.

جدا از مشکلات زیاد، خطر بیماری‌های واگیردار همیشه وجود داشت و بیمارستان‌ها وسط شهر بودند و باید بیمارستانی با امکانات بهتر نزدیک دروازه شهر ساخته می‌شد.

هیأت دولت وقت در ۲۳بهمن‌ماه ۱۳۰۶ (ه.ش) قانون ساخت بیمارستانی با بیش از ۱۰۰۰تختخواب در تهران را به مجلس ارائه کرد. قرار بود این بیمارستان کمبود تخت بیمارستانی در تهران را تامین کند. زمینی که برای ساخت این بیمارستان در نظر گرفته شد در انتهای بلوار آب کرج و ده امیرآباد قرار داشت که هنوز خارج از شهر بود و در سال‌های بعدی وارد نقشه تهران شد.

این زمین در سال ۱۳۰۸ خریداری و قرار شد بیمارستان ۵۰۰تختخوابی باشد، اما کار ساخت‌وساز بیمارستان تا سال۱۳۱۷ به تعویق افتاد. دلایل زیادی عامل این تأخیر چندساله شد. برخی کمبود منابع مالی را دلیل تأخیر در ساخت بیمارستان می‌دانند.

اتفاق مهمی که در این تأخیر رخ داد، تبدیل مدرسه طب به دانشگاه علوم‌پزشکی دانشگاه تهران بود؛ نخستین بخش از دانشگاه تهران که در بهمن۱۳۱۳ کلنگش توسط رضاخان به زمین خورد.

در سال ۱۳۱۷ شرکت فیلیپ هولتسمان با طراحی ارنست کپ، معمار آلمانی، برنده مناقصه ساخت این بیمارستان شد و قرارداد ساخت منعقد و مهندسان این شرکت برای ساخت بیمارستان به تهران آمدند.

یکی از مهندسانی که در این شرکت استخدام شد و برای ساخت بیمارستان به ایران آمد نورالدین‌ کیانوری، دبیرکل سال‌های بعد حزب توده بود که در آن زمان در رشته مهندسی راه و ساختمان با گرایش ساختمان‌های بهداشت و درمان با نمره عالی فارغ‌التحصیل شده بود.

کیانوری در خاطراتش نوشته است: «پس از اخذ دیپلم مهندسی برای این که کار عملی هم بکنم به چند شرکت ساختمانی معتبر آلمان نامه نوشتم. شرکت بزرگ فیلپ هولتسمان حاضر به استخدام من شد. علتش این بود که در آن تاریخ این شرکت قرارداد ساختمان یک بیمارستان بزرگ ۵۰۰تختخوابی را در تهران بسته بود و مشغول تهیه نقشه‌های آن بود و از داشتن یک مهندس ایرانی که بتواند بعدا او را برای کار در ساختمان این بنای بزرگ به ایران بفرستد بدش نمی‌آمد.»

کیانوری در خاطراتش نوشته است که در فرانکفورت نزدیک به یک سال کار کرد و بعد به مونیخ رفت و تز خود را برای رؤسای شرکت فرستاد. تز او کتاب ساختمان‌های درمان و بهداشت بود که گویا هنوز هم یکی از معدود منابع طراحی ساختمان‌های بیمارستانی در ایران است.

کار ساخت‌وساز بیمارستان ۵۰۰تختخوابی با تغییر طرح به هزار تختخوابی گسترش پیدا کرد و در حال جریان بود که جنگ جهانی دوم آغاز شد. بعد از حمله متفقین به ایران، مهندسان آلمانی مجبور به ترک ایران شدند. بخشی از مهندسان در استخدام شرکت سازنده این بیمارستان بودند.

در نتیجه کار ساخت و تکمیل بیمارستان برای چند سال متوقف شد. البته برخی از منابع معتقدند بخشی از بیمارستان که کامل شده بود در سال‌های اشغال راه‌اندازی شد و برای درمان آماده بود.

اما در سال ۱۳۲۵ با تصویب دولت و تامین منابع مالی بیمارستان، توسط مهندسان ایرانی تکمیل و فاز اول و دوم آن به‌ طور رسمی در سال ۱۳۲۵ آماده شد. بخش انتهایی بیمارستان نیز در سال ۱۳۲۷ تکمیل شد.

این بیمارستان نخستین بیمارستان با تخت‌های زیاد بود و در فضایی به مساحت ۲۳۵,۵۱۹ مترمربع ساخته شد. ساختمان‌های بنای مرکزی، بنای غربی (ساختمان بخش‌های عفونی) و بنای شرقی (انستیتو کانسر)‌ و مرکز تلفن بیمارستان از قدیمی‌ترین بخش‌های بیمارستان هزار تختخوابی تهران هستند.»

منبع: روزنامه همشهری

انتهای پیام/