عدالت بیشتر با دادگاه هوشمند / هوش مصنوعی می‌تواند با عدالت قضاوت کند؟

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنيان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، هوش مصنوعی به بخشی جدایی‌ناپذیر از دنیا تبدیل شده است، از فناوری معاینه و تشخیص پزشکی گرفته تا سیستم‌هایی که نامزدهای انتخابات را تجزیه و تحلیل کرده و اطلاعات دقیقی را به رأی‌دهندگان ارائه می‌دهند. با این حال، هنوز هم بسیاری از افراد نه‌چندان خوش‌بین نسبت به فناوری و به‌ویژه کسانی که نقش احتمالی آتی فناوری به‌خصوص هوش مصنوعی را در سیستم دادگستری زیر سؤال می‌برند، وجود دارند و نسبت به این موضوع هشدار می‌دهند.

بسیاری از رهبران و نهادهای حقوقی نسبت به مزایا و بهره‌وری فناوری کنجکاو هستند. اما سؤال بزرگ این است که آیا هوش مصنوعی می‌تواند به منصفانه‌تر شدن سیستم قضایی در هر کشوری کمک کند؟

موارد خطا

برای مثال سیستم قضائی ایالات متحده گستردگی بالایی دارد و به دلیل وسعت این سیستم‌ها، مدیریت اطلاعات دشوار است، به‌ویژه هنگامی که قضات باید تصمیم بگیرند در کدام پرونده‌ها شرکت کنند و کدام جنبه‌های قانون را باید در نظر بگیرند. همین باعث شده که سیستم دادگستری این کشور نقص‌هایی آشکار داشته باشد و شماری از موارد خطا در سال‌های اخیر گزارش شده‌اند؛ در مواردی دیده شده که قضات افراد بی‌گناه را محکوم کرده‌اند زیرا اطلاعاتی که برای محکوم کردن آنها استفاده شد، نادرست و تحلیل‌ها ضعیف بوده است.

یک مورد از این دست، مربوط به پرونده‌ مردی به نام ریچارد آنتونی جونز بود که تقریباً دو دهه را به دلیل جنایتی که مرتکب نشده بود، در زندان به سر برد.  تنها جرم وی داشتن شبهات و اجزای چهره‌ای نظیر یک جنایتکار بود. با وجود اینکه هیچ مدرکی علیه او یافت نشد و تطبیق DNA برای اثبات جرم و تشخیص او به عنوان سارق انجام نگرفت، تنها به دلیل اینکه چندین شاهد با دیدن یک سری تصاویر از سوی پلیس او را مجرم تشخیص دادند، جونز راهی زندان شد.   

شکست سیستم قضایی

17 سال بعد، سیستم دادگستری موفق به شناسایی مردی شد که بسیار شبیه به جونز بود. او در واقع مرتکب سرقت‌هایی شده بود که جونز به خاطر آنها محکوم شد. هنگامی که ثابت شد که جونز به اشتباه زندانی شده است، قاضی تأیید کرد که رویه‌های استفاده شده در دادگاه دو دهه پیش درست نبودند.  جونز آزاد شد و به‌عنوان «جبران زندان»، به او یک میلیون دلار داده شد؛ اما آیا واقعا این پول جبران 17 سال زندان در بهترین سنین زندگی را می‌کند؟

کریگ کولی  71 ساله، از سیمی‌ولی کالیفرنیا، همچنین قربانی عدم دقت قضائی شد و پس از اینکه به اشتباه به جرم قتل همسر و پسر خود در سال 1978 متهم شد، 38 سال در زندان ماند. با انجام آزمایش  DNA در نوامبر سال 2017 مشخص شد که کولی بی‌گناه بوده است.

هوش مصنوعی  برای سیستم قضایی چه کاری می‌تواند انجام دهد؟

همانطور که می‌بینیم، ضعف‌ها هم در حافظه انسان و هم در سیستم قضائی می‌تواند منجر به این شود که یک شخص بر اساس شواهد سست و مدارک غیرمستدل به مدت ده‌ها سال به اشتباه محکوم و زندانی شود. این نقاط ضعف آشکار جایی است که باید فناوری‌های هوشمند در آن ورود کنند. الگوریتم‌ها و ابزارهای مبتنی بر یادگیری ماشین می‌توانند هر حجم از اطلاعات را جمع آوری کنند، شواهد را تجزیه و تحلیل کنند و به شناسایی افراد کمک کنند. به لطف هوش مصنوعی، الگوهای و رویه‌ها، مانند ناسازگاری در DNA جونز و کولی، ممکن است به سرعت و با دقت بیشتری مشخص شوند. 

به همین ترتیب، کلان‌داده‌ها می‌توانند به تجزیه و تحلیل جرائم کمک کنند زیرا داده‌ها نه‌تنها از منابع خصوصی مانند پلیس بلکه از منابع عمومی اینترنتی و ... نیز قابل تهیه هستند. الگوریتم‌ها می‌توانند همبستگی و الگوهای مختلف داده را تشخیص دهند و اطلاعاتی گسترده را با دقت تحلیل کنند. کلان‌داده‌ها در آینده نزدیک، کمک بزرگی را به دادگاه‌ها و به عملکرد فردی قضات در سراسر جهان خواهند کرد اما هنوز همه چیز درباره هوش مصنوعی فوق‌العاده نیست.

تبعیض هوش مصنوعی

سیستم‌های تشخیص چهره می‌توانند متهمان را کنترل کنند و تشخیص دهند و هوش مصنوعی می‌تواند از تصمیمات مجازات و وثیقه پشتیبانی کند و شبکه‌های عصبی را نیز آموزش دهد تا به ارزیابی بهتر شواهد کمک کند. با این حال، فناوری هوش مصنوعی به طور مداوم در حال تحول است و برخی از نهادهای قضایی از سیستم‌های تشخیص چهره استفاده کرده‌اند که ثابت شده کمتر از ابزارهای تأیید هویتِ معمول دقیق هستند.

جزئیاتی مانند رنگ پوست، ویژگی‌های صورت می‌تواند به‌اشتباه فرد بی‌گناه را مقصر معرفی کند. هوش مصنوعی در جایی خوب عمل می‌کند که داده‌های کافی وجود داشته باشد و در اینجا مشکل، کمبود داده‌های موجود در مورد اقلیت‌های نژادی است. دقت پایین برنامه‌های از این قبیل، در آزمایش‌های فناوری تشخیص چهره آمازون یعنی Rekognition که توسط نهادهای رسمی در ایالات متحده استفاده شد، مشخص شد.

آینده‌ی هوش مصنوعی در سیستم قضائی

اگرچه هنوز راه طولانی وجود دارد تا اینکه سیستم‌های قضائی براساس فناوری‌های اتوماسیون مدل‌سازی شوند؛ اما برخی از ناظران بر این باورند محقق شدن این موضوع چندان دور از ذهن نیست. در استرالیا، تیمی از کارشناسان و متخصصان هوش مصنوعی شروع به توسعه سیستمی کرده‌اند که از استدلال مبتنی بر قوانین و شبکه‌های عصبی برای پیش‌بینی نتایج اختلافات در مناقشات ملکی، طلاق‌ها و سایر موارد خانوادگی استفاده می‌کند.

انگلستان در حال پیاده‌سازی «نقشه جرم پیش‌بینی شده» است که از کلان‌داده‌ها برای مشخص کردن مناطقی که بیشتر مستعد وقوع جرم و جنایت هستند، استفاده می‌کند.  ایالات متحده همچنین از کلان‌داده‌ها در چندین شهر استفاده کرده که همین موضوع باعث شده در لس‌آنجلس به کاهش سرقت‌ها و جنایات خشونت‌آمیز 10 الی 30 درصد کمک شود.

در استونی، آینده همینجاست!

استونی یکی از مبتکرترین کشورها در زمینه هوش مصنوعی است. در این کشور، به هوش مصنوعی بسیار بیشتر از ابزاری که به بهینه‌سازی و بهبود سیستم قضائی کمک ‌کند، نگریسته می‌شود. این کشور اکنون پا در مسیر خطیری گذاشته و هوش مصنوعی را قاضی کرده است. ایجاد این باور که روبات‌ها می‌توانند به‌عنوان قاضی نقش‌آفرینی کنند، می‌تواند مسیری تازه را در سیستم قضایی جهانی بگشاید.

لازم به ذکر است که در برنامه هوش مصنوعی استونی، قضات روبات صرفاً در موارد جزئی و پرونده‌های کوچک که به کارآمدتر شدن خدمات قضائی کمک می‌کند، تصمیم‌گیری می‌کنند. این ابزار هوش مصنوعی به کمک مستندات ارائه شده توسط طرفین، داده‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و رأی داوری را صادر می‌کند. 

با وجود اینکه استونی تنها 1.3 میلیون نفر جمعیت دارد، پیشرفت‌های چشمگیری در هوش مصنوعی داشته است که به خودکارسازی عملکردها و وظایف دولت کمک می‌کند. در صورت موفقیت استونی در این زمینه، ممکن است سایر کشورها نیز از این الگو پیروی کنند. با این حال و همانطور که انتظار می‌رود، پیشرفت‌ها در هوش مصنوعی باعث کاهش تعداد مشاغل دادگستری خواهد شد.

انتهای پیام/4021/پ