ژن ایرانی با کارآفرینی عجین است/ «کارمند دولت بودن» آفت جامعه نخبگانی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان، دکتر سورنا ستاری معاون علمی‌ و فناوری رئیس‌جمهوری و رئیس بنیاد ملی نخبگان در نشست هم‌اندیشی با نفرات‌ برتر کنکور سراسری ریاضی‌فیزیک که عصر دوشنبه 18 آبان در محل بنیاد ملی نخبگان برگزار شد، نیروی انسانی را مهمترین سرمایه هر جامعه‌ای دانست و گفت: «کشورها می‌توانند بدون داشتن منابع و معادن زیرزمینی و تنها با تکیه بر توان نیروی انسانی پیشرفت کنند اما محال است بتوانند تنها با اتکا به موهبت‌های خدادادی به پیشرفت و توسعه دست یابند.»

او همچنین تأکید کرد: «کشوری که با فروش منابع طبیعی امرار معاش می‌کند، با پول حاصل از خام‌فروشی کارخانه وارد می‌کند و با هزینه دولتی دانشگاه را اداره می‌کند، هرگز به علم و فناوری و فرآیندسازی احساس نیاز نمی‌کند. وجود مبحثی به نام «نفرین منابع» در اقتصاد برای همین جوامع بکار می‌رود. این دست کشورها هیچ نیازی به مهندس و ایده‌پرداز ندارند چرا که به جای تولید و ارتقاء صنعت، کارخانه احداث می‌کنند.»

نیروی انسانی پایه و اساس پیشرفت هر کشوری است

ستاری با تأکید بر اینکه پذیرش دانشجویان ایرانی توسط آمریکا و سایر کشورها نشانه ضعف نظام آموزشی آنهاست، ادامه داد: «ایران به لحاظ برخورداری از ذهن مستعد و خلاقِ نیروی انسانی بدون شک جزء پنج کشور برتر جهان است تا جائیکه تعداد دانش‌آموختگان رشته‌های مهندسی کشور با تعداد فارغ‌التحصیلان مهندسی از دانشگاه‌های ایالات متحده برابری می‌کند، همچنین وجود حدود 32 میلیون جوان بین 20 تا 40 سال و 4.5 میلیون دانشجو ثروت و سرمایه عظیمی برای کشور محسوب می‌شود که در صورت برنامه‎ریزی صحیح برای بهره‌مندی از این ظرفیت، این تعداد دانشجو و فارغ‌التحصیل می‌تواند کشور را به سمت توسعه و پیشرفت‌پایدار سوق دهد.»

«کارمند دولت بودن» آفت جامعه نخبگانی

معاون علمی ‌و فناوری رئیس‌جمهوری با اشاره به لزوم ورود جامعه علمی خاصه نخبگان و مستعدان‌برتر به عرصه کارآفرینی، تعریف اشتغال در قالب «کارمند دولت بودن» را آفت جامعه نخبگانی دانست و تصریح کرد: «مستعد برتر یا باید به سمت کارآفرینی و حضور موفق در عرصه کار و تولید دانش‌بنیان حرکت کند و یا در فضای آکادمیک ایفاگر نقشی تاثیرگذار در رشد علمی و اقتدار کشور باشد. ژن ایرانی با کارآفرینی عجین است اما فرهنگ اشتباه نفتی سبب شده است از این پتانسیل درونی به خوبی استفاده نشود.»

برای موفقیت کافیست بدانی یک ایرانی هستی

ستاری با بیان اینکه دانشگاه محلی است برای طراحی، مهندسی و فرآیندسازی نه مکانی برای پرورش تکنیسین، ادامه داد: «موهبت‌ها و نعمت‌های مادی بسیاری در کشور ما وجود دارد اما با اتکا به هیچ یک از آنها نمی‌توان به توسعه دست یافت. فرهنگ نفتی یک مشکل بزرگ برای کشور محسوب می‌شود. وجود «حس طلبکارانه» در بسیاری از افراد تنها یکی از خروجی‌های فرهنگ نفتی است در حالی که اگر خوب به پیشینه و قدمت این سرزمین نگاه کنیم و تاریخ را ورق بزنیم متوجه خواهیم شد این کشور به هیچ یک از ما نیاز ندارد.»

او تصریح کرد: «یک ایرانی برای موفقیت فقط کافیست بداند «یک ایرانی» است، ایران از اول تاریخ، زمانی که بسیاری از کشورهای پیشرفته کنونی هنوز کشف نشده بودند صاحب تمدن و فرهنگ بوده است و پس از گذار از اوراق تاریخ همچنان به عنوان کشوری صاحب منصب در جهان به حیات خود ادامه می‌دهد. تنها بخش کوچکی از مشکلاتی که در زمان جنگ و تحریم گریبان‌گیر کشور ما شد به راحتی می‌توانست پشت هر کشور تازه ‌به دوران ‌رسیده‌ای را بشکند اما با وجود همه آن مشکلات و هجمه‌ها ایران همچنان به عنوان نامی قابل اعتنا برای جهانیان باقی است. در طول تاریخ افراد بسیاری از خود گذشتگی و ایثار کردند تا امروز ما در مکان کنونی خود قرار داشته باشیم.»

پژوهش و تحقیق توسط مغز و ذهن انجام می‌شود نه صرف وسایل آزمایشگاهی

ستاری با اشاره به فقدان تعامل مناسب بین صنعت و دانشگاه، اظهار داشت: «دانشگاه پیله‌ای دور خود طنیده است و بدون توجه به نیازهای جامعه و بدون ارتباط با دنیای بیرون، به پژوهش و تحقیق و آموزش مشغول است و صنعت نیز حصاری بلند دور خود چیده و کوچکترین ارتباطی با دانش و فناوری روز ندارد. این اتفاق به این دلیل رخ داده است که هم دانشگاه و هم صنعت با پول نفت اداره می‌شوند و نیازی به یکدیگر حس نمی‌کنند.»

او همچنین تجهیزات و امکانات سخت‌افزاری را از ابزارهای مهم برای پیشرفت عنوان کرد و گفت: «رشد بی‌رویه دانشگاه‌ها، توجه به کمیت به جای ارتقاء کیفیت و عدم رسیدگی کافی به دانشگاه‌های مادر از جمله مهمترین مشکلات جامعه علمی کشور است اما با تمام آنچه گفته شد باید دانست پژوهش و تحقیق توسط مغز و ذهن انجام می‌شود نه وسایل آزمایشگاهی صرف.»

او همچنین از راه‌اندازی شبکه آزمایشگاهی توسط معاونت علمی خبر داد و گفت: «در این شبکه بهترین و باکیفیت‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی در اختیار محققان و متخصصان کشور قرار دارد و از این لحاظ مشکل خاصی در کشور وجود ندارد اما دستگاه، تسهیل‌کننده مسیر پژوهش است.»

تغییر مستلزم صرف هزینه است

ستاری در پایان سخنان خود با اشاره به اینکه در حال حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان خوبی توسط دانشگاهیان راه‌اندازی شده است که می‌توانند بخش قابل توجهی از نیازهای کشور را تأمین کنند، گفت: «تغییر مستلزم صرف هزینه است. برای تغییر فرهنگ نفتی در کشور و رسیدن به نقطه مطلوب اولا باید فرهنگسازی درست را در دستور کار داشته باشیم و در این راه نخبگان، محققان و مستعدان‌برتر باید بیش از دیگران هزینه بپردازند و بیش از دیگران مسئولیت‌پذیر باشند. فرد دانشگاهی مدام باید از خود بپرسد برای کشور چه کرده است و چه باری را از شانه‌های جامعه خود برداشته است. مستعد برتر باید از همان ابتدای مسیر نخبگی، هدفمند حرکت کند و بداند در این راه مشکلات و دشواری‌های زیادی وجود دارد که با تکیه بر توانایی‌های خود و با استفاده از امکانات داخل کشور می‌تواند به سلامت از آنها رد شده و به نقطه اثرگذاری مثبت برسد.»