بیمه زنان سرپرست خانوار؛ خوب اما ناکافی/ بدون تأمین اعتبار لازم، افزایش چتر حمایتی بیمه ممکن نیست

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- رضا رضوی؛ توانمندسازی زنان سرپرست خانوار  به‌نوعی، پیشگیری از ایجاد آسیب‌های جدید و جدی در اجتماع است. استقلال مالی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار در غالب موارد یا ممکن نیست و یا به دلیل بافت فرهنگی و اجتماعی خاص جامعه ما به‌سختی اتفاق می‌افتد. بیمه زنان سرپرست خانوار می‌تواند اثر بسزایی در تأمین آینده این افراد داشته باشد. به شرطی که پوشش مناسبی داشته و هم شامل تمام این افراد گردد و هم به‌طور کامل نیازهای بیمه‌ای  زنان سرپرست خانوار  را که به دلیل بروز عوامل مختلف جمعیت روزافزونی دارند، برطرف نماید.

نقطه امید برای زنان سرپرست خانوار در طرح توانمندسازی زنان

در برنامه ششم توسعه نگاه جدی به موضوع زنان سرپرست خانوار شد؛ بند ت ماده ۸۰ این قانون به‌طور ویژه توانمندسازی آن‌ها را هدف خود قرارداد. در این بند قانونی آمده است، «تهیه و اجرای کامل طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار طبق قوانین و مصوبات شورای اجتماعی تا پایان اجرای قانون برنامه توسط ریاست جمهوری (معاونت امور زنان) با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سایر نهادهای ذی‌ربط و تأیید برنامه مذکور در هیئت‌وزیران و تصویب در مجلس شورای اسلامی و نظارت بر اجرایی شدن آن» این قانون ۲۸ اسفند ۱۳۹۸ برای اجرا به دولت یازدهم ابلاغ شد.»

کمیته مساعدت‌ها ، تأمین اجتماعی و تأمین مسکن 

بر اساس بند ۴-۴-ج  آیین‌نامه کارگروه ملی طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و در راستای اجرای بند ت ماده 80 قانون برنامه ششم توسعه، کمیته‌ای موسوم به «مساعدت‌ها ، تأمین اجتماعی و تأمین مسکن» با حضور چندین نهاد و سازمان ازجمله معاونت امور زنان و خانواده،  سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان برنامه‌وبودجه،  وزارت کشور، وزارت تعاون، وزارت راه و شهرسازی،  سازمان تأمین اجتماعی، سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه توانمندسازی زنان سرپرست خانوار ایجادشده و کمیته امداد به‌عنوان دستگاه مسئول این کمیته شناخته شد.

بیمه زنان سرپرست خانوار وظیفه کمیته مساعدت‌ها

ازجمله وظایف تعیین‌شده برای این کمیته، "تقویت و توسعه خدمات مرتبط با مسکن زنان سرپرست خانوار اعم از بهسازی, ساخت و کمک ودیعه و اجاره"،" تقویت و توسعه خدمات مرتبط با پرداخت مستمری" و تقویت و توسعه بیمه‌های مرتبط با گروه هدف" یعنی زنان سرپرست خانوار  است. سازمان تأمین اجتماعی به‌عنوان عضوی از این کمیته، موضوع بیمه زنان سرپرست خانوار را عهده‌دار است.

شکل‌گیری طرح بیمه زنان سرپرست خانوار در سازمان تأمین اجتماعی

در اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها عملیاتی و بر همین اساس مقرر شد از اسفندماه سال 90 زنان سرپرست خانوار و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، با بهره‌مندی از 10 درصد حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار که از محل منابع حاصله از هدفمندسازی یارانه‌ها بابت حق بیمه تأمین می‌گردد، تحت پوشش مقررات حمایتی بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد سازمان تأمین اجتماعی قرار گیرند.

در همین راستا برای تعیین سهمیه و همچنین اولویت‌بندی جهت بیمه نمودن زنان سرپرست خانوار و مدد جویان تحت پوشش نهادهای حمایتی مذکور جلسات متعددی برگزار گردیده است. با توجه به محدودیت منابع، سهمیه‌ای برای هر نهاد تعیین و مقرر شد. افراد واجد شرایط از طرف آن نهادها به‌صورت کتبی به شعب سازمان تأمین اجتماعی معرفی ‌و با انعقاد قرارداد رابطه بیمه‌ای با آن‌ها برقرار شود.

تعداد زنان سرپرست خانوار که تابه‌حال تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی

محمود علی‌بخشی رئیس گروه بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری سازمان تأمین اجتماعی در مورد تعداد افراد تحت پوشش بیمه زنان سرپرست خانوار می‌گوید: در حال حاضر تعداد افرادی که تحت پوشش تعهدات بیمه‌ای قرارگرفته و دارای پرونده فعال بوده و به‌اصطلاح بیمه‌پرداز می‌باشند درمجموع 135 هزار نفر است.از این تعداد ۸۶ هزار نفر از طرف کمیته امداد امام خمینی(ره) و ۴۹ هزار نفر از طرف سازمان بهزیستی کشور به سازمان تأمین اجتماعی معرفی‌ شده‌اند.

135 هزار نفر از 3 میلیون و پانصد هزار نفر زن سرپرست، بیمه شده اند

آمار اعلام‌شده از طرف معاون امور زنان و خانواده برای زنان سرپرست خانوار 3 میلیون نفر است درحالی‌که آمار بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی یک‌صد و 35 هزار نفر اعلام‌شده است.

محمود علی‌بخشی در توضیح اختلاف آماری بین افراد اعلام‌شده از طرف معاونت زنان ریاست جمهوری و زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید: ممکن است آمار اعلام‌شده به‌عنوان زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست همین آمار اعلام‌شده از طرف معاونت زنان باشد لیکن با توجه به محدودیت در منابع اعتباری تاکنون همه زنان سرپرست خانوار نتوانسته‌اند مشمول حمایت‌های بیمه‌ای قرار گیرند.

برابر توافقات حاصل‌آمده با نهادهای ذی‌ربط سازمان تأمین اجتماعی تشخیص زنان سرپرست خانوار را به نهادهای حمایتی واگذار کرده است و البته قاعدتاً توافق بر اساس سرپرست خانوار بودن این زنان است. ممکن است کسانی بد سرپرست بوده و تحت حمایت سازمان بهزیستی یا کمیته امام خمینی(ره) امداد باشند و به ما معرفی شوند. اساساً مبنای ما برای پذیرش درخواست تحت پوشش بیمه قراردادن متقاضیان این است که اسامی این افراد در فهرست اعلامی این دو نهاد حمایتی باشد.

شرط پوشش رایگان بیمه برای زنان سرپرست خانوار؛ عضو کمیته امداد یا بهزیستی باشند

با توافقی که بین سازمان تأمین اجتماعی و نهادهای حمایت صورت می‌گیرد، مبنا بر این گذاشته می‌شود که  زنان سرپرست خانوار حتماً باید تحت پوشش نهادهای حمایتی باشند و از مسیر آن‌ها معرفی شوند. به عبارتی افرادی که از پوشش نهادهای حمایتی خارج هستند، مشمول بهره مندی از تسهیلات در نظر گرفته شده قرار نمی‌گیرند.

زنان سرپرست خانوار، تحت پوشش "بیمه درمان" تأمین اجتماعی نیستند

بخش درمان بیمه زنان سرپرست خانوار تابع  پرداخت حق سرانه درمانی است که همه‌ساله با تصویب هیئت‌وزیران تعیین می‌شود.

البته علی بخشی تأکید می‌کند: اگر نهادهای حمایتی آمادگی‌ داشته باشند سرانه درمان مصوب این افراد را پرداخت کنند، آن‌ها می‌توانند از خدمات درمانی سازمان تأمین اجتماعی بهره‌مند شوند. ولی با توجه به درخواست نهادهای حمایتی و با توجه به محدودیت‌های اعتباری امکان برخورداری زنان سرپرست خانوار از خدمات درمانی سازمان تأمین اجتماعی میسر نگردیده و عمدتاً قراردادهای بیمه این قبیل از افراد بدون درمان بوده لیکن حسب مورد مشمول بهره‌مندی از تعهدات بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی تأمین اجتماعی است. به نظر می‌رسد نهادهای حمایتی، خدمات درمانی را جدا از تأمین اجتماعی ارائه می‌دهند.

شرایط عمومی برای بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد

رئیس گروه بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به اینکه اگر فردی به‌طورمعمول بخواهد تحت پوشش بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد قرار بگیرد، معتقد است، برای تعیین دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه وی، ابتدا سابقه‌ متقاضی بررسی می‌گردد بدین ترتیب افرادی که کمتر از پنج سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، در انتخاب دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه آزاد هستند. بنابراین متقاضیان می‌توانند بین حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار تا حداکثر دستمزد را انتخاب کنند.

علی بخشی می‌افزاید، میزان حق بیمه بر اساس دستمزد و نرخ انتخابی تعیین می‌شود. ولی اگر فردی بالاتر از پنج سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، در این صورت در انتخاب دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه مختار نیست. در این صورت دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه بر اساس میانگین دستمزد یک سال آخر متقاضی محاسبه می‌شود، بنابراین متقاضی می‌تواند دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه خود را بین حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار تا میانگین دستمزد یک سال آخر انتخاب نماید.

وی با طرح یک مثال توضیح می‌دهد: فرض کنید که اگر میانگین دستمزد شخصی 3 میلیون تومان تعیین شود ، با توجه به حداقل دستمزد امسال که حدوداً یک میلیون و 500 هزار تومان است بیمه‌شده می‌تواند دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه خود را از یک میلیون و 500 هزار تومان تا 3 میلیون تومان انتخاب نماید.

دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه زنان سرپرست خانوار بر اساس "حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار" است

علی بخشی ادامه می‌دهد، در حال حاضر برای زنان سرپرست خانوار دستمزد مبنای محاسبه‌حق بیمه  حداقل دستمزد است به‌عنوان‌مثال چنانچه زن سرپرست خانواری متقاضی نرخ پرداخت حق بیمه ۱۸ درصد شامل تعهد بازنشستگی ، فوت و ازکارافتادگی باشد در این شرایط با توجه به حداقل حقوق تعیین‌شده توسط شورای عالی کار برای سال ۹۸، حدوداً مبلغ حق بیمه ۲۷۰ هزار تومان برای یک ماه است که از مبلغ فوق ۱۵۰ هزار تومان از محل منابع حاصله از قانون هدفمندسازی یارانه تأمین و مبلغ ۱۲۰ هزار تومان از طرف نهاد حمایتی مربوطه، برای هر نفر در ماه پرداخت می‌گردد. میزان پرداختی خود شخص تحت پوشش چنانکه توضیح داده شد در این شرایط صفر است.

افزایش شرط سنی بیمه زنان سرپرست خانوار از ۴۵ به ۵۰ سال

رئیس گروه بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید: پیش‌ازاین حداکثر شرط سنی در نظر گرفته‌شده برای پذیرش و تحت پوشش بیمه قرار گرفتن زنان سرپرست خانوار ۴۵ سال در تاریخ تقاضا بود. برای آنکه این پوشش بیمه‌ای، افراد بیشتری را شامل شود این سقف سنی را به ۵۰ سال افزایش داده‌ایم.

وی  ادامه می‌دهد: البته علیرغم سقف سنی در نظر گرفته‌شده اگر فردی، سنی بالاتر از مقدار مشخص‌شده داشته باشد، درصورتی‌که دارای سابقه پرداخت حق بیمه به همان میزان اضافه سن باشد، تقاضای بیمه وی قابل‌پذیرش خواهد بود و می‌تواند تحت پوشش بیمه قرار گیرد. به‌عنوان‌مثال اگر متقاضی در تاریخ ارائه درخواست بیمه ۵۲ سال سن داشته باشد به شرطی که دارای حداقل ۲ سال سابقه پرداخت حق بیمه بوده باشد می‌تواند با معرفی نهادهای حمایتی تحت پوشش مقررات بیمه صاحبان حِرَف صاحبان آزاد سازمان تأمین اجتماعی قرار گیرد.

محدودیت زمانی برای پرداخت حق بیمه وجود دارد

موضوع بعدی نحوه پرداخت‌ حق بیمه زنان سرپرست خانوار است. پرداخت حق بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد مهلت زمانی دارد. طبق آیین‌نامه مصوب هیئت‌وزیران، افرادی که بیمه می‌شوند باید حق بیمه هرماه را تا آخرین روز دو ماه بعد پرداخت کنند. به‌عنوان‌مثال اگر بیمه‌شده‌ای بخواهد حق بیمه تیرماه سال جاری را پرداخت نماید حداکثر تا پایان شهریورماه همان سال مهلت دارد که حق بیمه‌اش پرداخت نماید. بدیهی است مهلت‌های مورداشاره را نیز می‌بایست نهادهای مربوطه که متولی یا متقبل پرداخت حق بیمه بیمه‌شدگان هستند، رعایت نمایند در غیر این صورت عدم پرداخت حق بیمه در مهلت مقرر باعث قطع بیمه و درنتیجه لغو قرارداد بیمه‌شدگان خواهد شد ، بنابراین وصل مجدد ارتباط بیمه‌ای  هم مستلزم این است که متقاضیان مجدداً با ارائه درخواست و عنداللزوم انجام معاینات پزشکی قرارداد جدید منعقد نمایند.

پذیرش زنان تحت حمایت نهادهای حمایتی فعلاً متوقف‌شده است

در بحث تأمین اعتبار با توجه به قوانین بالادستی که در آن  مقررشده سازمان‌های بیمه‌گر مجاز نیستند که برای دولت تعهد جدید ایجاد کنند، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها  تأکیدش بر این است که بیمه‌شده‌ای که حق بیمه‌اش را در موعد مقرر پرداخت نکرده و قرارداد وی لغو می‌گردد، از شمول بهره‌مندی از یارانه بابت تأمین بخشی از حق بیمه خارج و دلیل عدم پذیرش متقاضیان جدید، تأمین نشدن منابع مالی آن خواهد بود .

رئیس گروه بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری سازمان تأمین اجتماعی توضیح می‌دهد: تأمین اعتبار جهت توسعه پوشش بیمه به زنان سرپرست خانوار جدید با مشکل مواجه شده است. سازمان تأمین اجتماعی نیز به‌عنوان یک سازمان بیمه‌گر می‌بایست حق بیمه‌ها را به‌موقع دریافت کند تا بتواند تعهدات قانونی خود را به جامعه بیمه‌شدگان ارائه نماید. بنابراین به دلیل اینکه در تأمین منابع مالی سهم هدفمندسازی یارانه‌ها مربوط به حق بیمه زنان سرپرست خانوار، سهم کمک‌های دولت به‌اندازه کافی تأمین نمی‌شود، درنتیجه جهت پذیرش متقاضی جدید با محدودیت‌هایی مواجه هستیم.

علی بخشی می‌افزابد: ادامه بیمه‌پردازی زنان سرپرست خانواری که قبلاً تحت پوشش قرارگرفته‌اند مادامی‌که بیمه خود را قطع ننمایند امکان‌پذیر بوده  ولی اگر بیمه‌شده‌ای رابطه بیمه‌ای را به هر دلیلی قطع ‌کند، بعد بخواهد قرارداد جدید منعقد نماید، طبق نظر سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها این فرد متقاضی جدید تلقی می‌شود و امکان ورود او به شمول بیمه تأمین اجتماعی با شرایط حمایتی وجود ندارد.

پوشش بیمه‌ای زنان سرپرست خانوار شروع شده، اما با توجه به افزایش روزافزون این افراد که به دلیل عواملی مثل مرگ مردان، طلاق و ... روزبه‌روز در حال افزایش است، این طرح نیازمند توجه جدی و تأمین اعتبار مناسب است تا متوقف نشود. توقف این امر نه‌تنها امروز، که در آینده نیز این زنان را دچار مشکل خواهد کرد.

انتهای پیام/4145/پ