تولید پروتئین از گاز مایع در مسیر صنعتی شدن/با جوان‌گرایی گره کور مدیریت را گشودیم

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، محمدعلی اکباتانی‌نژاد، مدیرعامل شرکت خوراک دام پارس، از مدیران جوان «سازمان اقتصادی کوثر» است که با حضور در خبرگزاری آنا از تحولات اقتصادی این سازمان و گام‌هایی که برای رشد و خودکفایی اقتصاد ایران برداشته شده سخن می‌گوید. مطلب حاضر بخش نخست گفتگوی اکباتانی نژاد با خبرگزاری آنا است:

آنا: لطفاً سازمان اقتصادی کوثر را معرفی کنید. این سازمان تاکنون در چه زمینه‌هایی پیشرفت‌ داشته است؟

اکباتانی‌نژاد: «سازمان اقتصادی کوثر» بخش اقتصادی بنیاد شهید و امور ایثارگران به‌شمار می‌رود و به این دلیل که بنیاد شهید به‌صورت مستقل فعالیت اقتصادی ندارد، این‌گونه فعالیت‌ها به‌وسیله سازمان اقتصادی کوثر انجام می‌شود. البته بخش‌های دیگری همچون سازمان سیاحتی و سازمان املاک کوثر نیز وجود دارند که از سازمان ما مستقل هستند. این سازمان از تعدادی کارخانه تشکیل‌ شده که بیشتر آنها متعلق به دوران قبل از انقلاب هستند. البته می توان گفت 30 تا 40 درصد کارخانه‌های جدید یا فازهای توسعه‌ای در 10 سال گذشته در سازمان اقتصادی کوثر به وجود آمده‌‌اند، اما تعداد املاکی که در ابتدای انقلاب در اختیار مجموعه قرار گرفته است، پایه و مبنای این سازمان به‌شمار می‌رود.

سابقه آشنایی من با سازمان اقتصادی کوثر به سال 88 باز می‌گردد که محمدرضا اسکندری از وزارت جهاد کشاورزی به سازمان اقتصادی کوثر منتقل شد و سیاست جوانگرایی را که پیش‌تر نیز در وزارتخانه دنبال می‌کرد، در سازمان کوثر ادامه داد. در دوره وی بود که مدیران جوان، تحصیل‌کرده و دارای استاندارد مدیریتی از جامعه ایثارگری جذب سازمان شدند. شاید در مدت یک دهه بیش از 200 مدیر به‌وسیله اسکندری تربیت شدند. ما جزو قشر تحصیل‌کرده جامعه و در صنعت کشور مشغول به کار بودیم، اما این فرصت از سوی سازمان اقتصادی کوثر در اختیار فرزندان ایثارگران گذاشته شد که با یک‌سری آموزش‌ها به چرخه  مدیریت صنعت کشور وارد شوند.

آنا: مدت‌هاست که کشور با مشکلات مدیریتی مواجه است و همان‌گونه که مقام معظم رهبری فرمودند نیاز به حضور مسئولان جوان و انقلابی احساس می‌شود. سازمان اقتصادی کوثر در این راستا چه گام‌هایی برداشته است؟

اکباتانی‌نژاد: متأسفانه حلقه‌های مدیریتی کشور مقداری بسته است و ورود به آن کار آسانی نیست؛ اما با سیاست‌های مدیریتی اعمال‌شده، این تفکر نادرست در سازمان اقتصادی کوثر شکسته شد و من 27 ساله بودم که به‌عنوان مدیرعامل یکی از شرکت‌های سازمان اقتصادی کوثر انتخاب شدم و اسکندری به من اعتماد کرد. نتیجه تجربه مذکور و سیاست‌گذاری درست بر مبنای فرمایشات مقام معظم رهبری این شد که میانگین سن مدیران سازمان اقتصادی کوثر 35 سال است؛ در حالی که به جرئت می‌توان گفت چنین موضوعی در بخش‌های اقتصادی کشور کم‌سابقه یا بی‌سابقه است.

دولت تدبیر و امید تمام ظرفیت کشور را به برجام گره‌ زده بود و برجام نیز درنهایت سرنوشت چندان خوبی نداشت. در این وضعیت اقتصادی مجموعه‌های تولیدی به‌دلیل نبود مواد اولیه‌ دچار مشکل شدند؛ اما ما در سازمان اقتصادی کوثر با اتکا به نیروی جوان انقلابی توانستیم از سه سال پر التهاب سربلند بیرون بیاییم. در حالی که بسیاری از کارخانه‌ها در حال تعطیل شدن هستند، این روند در سازمان اقتصادی کوثر رخ نداد که بخشی‌ از آن مرهون حضور و فعالیت نیروهای جوان مجموعه است که در تصمیم‌گیری‌ها در بدترین اوضاع ناامید نمی‌شوند و برای خروج از بحران‌ها ایده‌های نو مطرح می‌کنند.

آنا: سیاست‌گذاری‌های کلان سازمان اقتصادی کوثر را برای خروج از بحران‌ها چگونه ارزیابی می‌‌کنید؟

اکباتانی‌نژاد: سازمان اقتصادی کوثر بر مبنای دو عامل مدیریت با تجربه و نیروی جوان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و این موضوع باعث شده است بتوانیم از مشکلات عبور کنیم. سیاست‌گذاری‌های کلان سازمان نقش عمده‌ای در حل‌وفصل مشکلات اجرایی داشته است، به‌عنوان نمونه این سازمان پیش از درگیر شدن با مشکلات اقتصادی به واردکردن نهاده‌های اولیه تولید کالاهای موردنیاز کشور اقدام کرد که اگر این اتفاق رخ نداده بود، روند تولید مرغ در کشور آسیب می‌دید؛ زیرا بخش قابل توجهی از تامین نیاز مرغ کشور در سازمان اقتصادی کوثر انجام می‌شود. همان‌گونه که شاهد بودیم، نداشتن کنترل روی قیمت‌ها، قیمت گوشت گوسفند را تا چه حد بالا برد، اما این اتفاق برای مرغ رخ نداده است.

من معتقدم سازمان اقتصادی کوثر ظرفیت بسیار خوبی برای تولید کشور دارد، زیرا حدود 200 مدیر جوان با دست‌کم 10 سال سابقه کار در مجموعه حضور دارند که برای کشور ذخیره خوبی محسوب می‌شود. ارزش این کار وقتی معلوم می‌شود که بدانیم شاید تا 10 سال آینده مدیران این سازمان بتوانند در نهادهای دیگر مشغول به کار و برای جامعه مفید واقع شوند.

آنا: فعالیت‌های شرکت خوراک دام پارس چگونه به رونق تولید کشور کمک می‌کند؟

اکباتانی‌نژاد: «خوراک دام پارس» شرکت سهامی عام و حدود 54 درصد از سهامش متعلق به سازمان اقتصادی کوثر است. ما نخستین تولیدکننده خوراک دام و طیور در کشور هستیم و این شرکت یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های خوراک دام و طیور در کشور به‌شمار می‌رود.

خوراک دام و طیور یک کالای راهبردی  و در موضوع امنیت غذایی بسیار حایز اهمیت است. ما در سه سال گذشته شاهد رخدادهای ناگواری در صنعت غذایی کشور بودیم؛ شرکت پشتیبانی امور دام که متولی تأمین نهادهای دامی موردنیاز کارخانه‌های کشور است،  بنا به دلایلی در سال‌های گذشته درست عمل نکرد و باعث به وجود آمدن چندین پرونده قضائی شد. درست عمل نکردن این شرکت، خرید از واسطه‌ها و تأمین نکردن مواد اولیه کارخانه‌ها موجب شد واردات افزایش یابد و صنایعی که با  40 سال تلاش به استقلال رسیده بودند، با افزایش واردات تهدید شدند.

وقتی‌ دستگاههای مسئول نتوانند خوراک دامداری‌ها و مرغداری‌ها را تأمین کنند، قیمت خوراک و در نتیجه قیمت دام افزایش می‌یابد و دیگر تولید محصولات برای کارخانه‌ها و تولیدی‌ها سودآور نخواهد بود. علاوه بر این، در کارخانه‌ها کارمندان و کارگران بسیاری کار می‌کنند و به راحتی نمی‌توان آن‌ها را تعدیل کرد. ناگفته پیداست اگر نقش حمایتی سازمان اقتصادی کوثر نبود، ما نیز ممکن بود در نوسانات اقتصادی نابود شویم و همانند بسیاری از کارخانه‌ها چاره‌ای جز تعطیلی یا تعدیل نیرو نداشته باشیم.

مجموعه ما دولتی نیست که بودجه داشته باشد و این موضوع باعث شده است تا برخی مجموعه‌ها و وزارتخانه‌ها ما را به واردات نیز تشویق کنند! با وجود این اقدامات وسوسه برانگیز، اسکندری پیرو فرمایشات و سیاست‌های تبیین‌شده از سوی مقام معظم رهبری مخالفت خود را با واردات کالا اعلام کرد و گفت که تولید در هیچ وضعیتی نباید تعطیل شود؛ حتی اگر فضای حاکم بر تولید مقرون‌ به‌صرفه نباشد. 

آنا: با توجه به اینکه مواد اولیه در اختیار نداشتید چه اقدامی برای افزایش تولید انجام دادید؟

اکباتانی‌نژاد: ما به‌عنوان نخستین تولیدکننده کشور مواد اولیه نداشتیم و سازمان اقتصادی کوثر برای مواجهه با این معضل اقداماتی انجام داد؛ ازجمله اینکه به‌ اندازه نیاز شرکت در یک بازه 6 ماهه تا یک‌ساله واردات انجام دادیم و توانستیم از توقف تولید جلوگیری کنیم و همچنان زنده بمانیم، همچنین دنبال راه جایگزین بودیم. در دنیا این امکان وجود دارد که گاز به پروتئین تبدیل شود و کشورهای اسکاتلند و انگلستان این اقدام را انجام داده‌اند. شرکت‌هایی نیز هستند که محصولاتشان را با وجود داشتن تنها دو نمایندگی در دنیا به فروش می‌رسانند. «میتسوبیشی» ژاپن و «کارگیل» آمریکا دو غول تجارت دنیا هستند و ما برای تأمین ذرت، سویا وپروتئین به همکاری با آنها نیازمندیم. طبعاً اگر بتوانیم پروتئین را از روش دیگری تأمین کنیم، وابستگی خودمان را به یک کالای وارداتی قطع کرده‌ایم.

تحقیقاتی انجام شد و متوجه شدیم شرکتی در دنیا وجود دارد که گاز مایع را به پروتئین تبدیل می‌کند. در وضعیت تحریم حتی اطلاع گرفتن از چنین شرکتی بسیار سخت است، ولی موفق شدیم  با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم و هم اکنون تکنولوژی این محصول در مرحله ورود به کشور است.

آنا: فناوری تولید پروتئین از گاز مایع بومی سازی شده است؟

اکباتانی‌نژاد: این پروژه در حال انجام مراحل مقدماتی و تاحدودی محرمانه است و نمی‌توانم جزئیات آن را بیان کنم، ولی ایران آماده انجام چنین فرایندی است. در این مسیر خیلی‌ها به ما کمک کردند ولی مشکل این است که فضاهای دانشگاهی ارتباط محدودی با صنعت دارند. ما این موضوع را چندین‌بار با اساتید دانشگاه و خبرگان صنعت مطرح کردیم، اما هیچ اطلاعاتی درباره آن نداشتند. اصلی‌ترین دلیل این موضوع قطع بودن ارتباط صنعت با دانشگاه است.

آنا: آیا معتقدید که صنایع دامی بعد از نفت بزرگ‌ترین صنعت کشور ماست؟

اکباتانی‌نژاد: با توجه به اینکه ظرفیت کشور ما از هلند بیشتر است، این موضوع صحت دارد. هلند از نظر علمی، کیفی و کمّی قطب دام‌پروری جهان است. البته این ظرفیت در ایران نیز وجود دارد اما باید این استعداد بالقوه، بالفعل شود. ما در کشور دنبال پروژه‌های بهبودمحور نبوده‌ایم.  تنها تلاش موفق صورت گرفته در راستای خودکفایی دامی این بوده است که مجتمع تولیدی «اجداد سپیدان کوثر» از فرانسه دو نژاد بز و گوسفند خاص وارد کرد که از نظر دوقلو زایی و حجم شیردهی، بسیار سودآورند و بهره‌وری کار را افزایش می‌دهند.

محمدیاسر ترابی مدیرعامل این شرکت نژادهایی از بز را وارد و به تولید رسانده که شاید 20 یا 30 سال دیگر در کشور به تنوعی دست یابد که  بتوانیم شیر بز را با کیفیت بسیار خوب و قیمت نازل استفاده کنیم. چنین ظرفیتی از نظر طبیعی در کشور ما وجود دارد و تنوع آب‌وهوایی خوبی داریم. خشک یا نیمه‌خشک بودن کشور به هیچ عنوان دلیلی بر این نیست که نتوانیم فعالیت کشاورزی انجام دهیم. 

آنا: از نظر شما نقطه قوت سازمان اقتصادی کوثر چیست؟

اکباتانی‌نژاد: نقطه قوت سازمان در تثبیت مدیریت است؛ چه اینکه از حدود 10 سال پیش تاکنون مدیریت تغییر نکرده و باعث شده است تا ریل‌گذاری مناسبی انجام شود. متأسفانه در برخی وزارتخانه‌های ما این گسستگی وجود دارد و هر چهار یا هشت سال، یک وزیر و مدیر عوض می‌شود و سیاست‌ها به‌طور مداوم تغییر می‌کند. طبعاً در این گسستگی‌ها نمی توان به نتیجه خوبی دست یافت. اگر ساختاری درست کار می‌کند و بر مبنای سیاست‌های کلی است، چرا باید تغییر کند؟ این گسستگی همه‌ چیز را از بین می‌برد و ترس از دادن صندلی به وجود می‌آورد که می‌تواند بر بسیاری از رفتارها و فکرها تأثیر بگذارد.

ارتباط صنعت با دانشگاه باید به‌صورت مستمر باشد و دانشگاه باید برای صنعت دستاورد داشته باشد؛ به گونه‌ای که صنعتگر احساس نیاز کند و دنبال دانشگاه باشد. کشوری که نخستین ذخایر گاز دنیا را در اختیار دارد، این ظرفیت را نیز دارد که گاز را حتی برای انسان به پروتئین خوراکی تبدیل کند.

ما در شرکت حدود 23 محصول تولید می‌کنیم که یک شاخه‌ آن دامی، شاخه‌ دیگر طیور و شاخه‌ای دیگر خوراک آبزیان است.  وقتی مشاهده کردیم واردکنندگان سالی چند میلیون دلار ارز کشور را خرج واردات غذای حیوانات خانگی می‌کنند،  به سراغ این کار رفتیم. تولید خوراک حیوانات خانگی اگرچه با رسالت ما چندان همخوانی ندارد اما از آنجا که اقدام پیچیده‌ای نیست و توان علمی تولید آن در کشور موجود است و تولید آن از خروج سالانه چند میلیون دلار ارز کشور جلوگیری می کند؛ اقدامی منطقی است  و  البته تولید آن از نظر اقتصادی نیز سودآور برای شرکت سودآور است. 

انتهای پیام/4127/