در آیین رونمایی از کتاب فصل پژمان؛

شعر «خلیل عمرانی» هیچ‌گاه دچار شعارزدگی نشد/ فعالیت‌های حزبی باعث شد شعر او در غربت بماند

یک پژوهشگر ادبی اظهار کرد: شعر عمرانی درعین‌حال که مروج فرهنگ و سیاست و ایدئولوژی خاص خودش بود، هیچ‌گاه دچار شعارزدگی و معنامحوری نشد.

کد خبر : 449688

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، شامگاه روز گذشته هم‌زمان با هفتمین سالروز درگذشت زنده‌یاد خلیل عمرانی این شاعر انقلابی، شاعران و شاگردان وی ضمن گرامیداشت یاد او از «کتاب فصل پژمان» رونمایی کردند.

«کتاب فصل پژمان» نام مجموعه‌ای است که تاکنون سه دفتر از آن منتشر شده است. در این کتاب مقالاتی درباره این شاعر و ادبیات فارسی با تلاش گروهی از نویسندگان گردآمده است.

عمرانی ذهن ایدئولوژیک را با زبان تغزل پیوند داد

مصطفی علیپور، شاعر و پژوهشگر ادبی درباره شعر خلیل عمرانی گفت: مرحوم عمرانی یک شاعر غزل‌سرا و از منظر فکری خیلی ایدئولوژیک بود. معمولاً شاعران ایدئولوژیک، غزل‌سراهای خوبی نمی‌شوند. شاعران ایدئولوژیک نگاه خاص شخصی و مذهبی دارند. شعر شاعران ایدئولوژیک همیشه دچار شعارزدگی می‌شود مثلاً در آثار سیاوش کسرایی می‌بینیم که اثر از جنبه‌های مختلف دچار شعارزدگی شده است.

وی با بیان اینکه معمولاً شاعران ایدئولوژیک معنامحور هستند، عنوان کرد: این شاعران ارزش‌های زیبایی‌شناسی را فدای معنا می‌کنند. این شاخصه در شعرهای دهه 60 دیده می‌شود. مثلاً شعر سلمان هراتی یک نمونه شعر بر پایه ایدئولوژی است. علی‌رغم این‌که عمرانی شاعری ایدئولوژیک و مذهبی بود و این مسئله را پنهان هم نمی‌کرد و عیان بود، درعین‌حال تمام ویژگی‌های شعر شاخص را در خود داشت.

این پژوهشگر ادبی اظهار کرد: شعر عمرانی درعین‌حال که مروج فرهنگ و سیاست و ایدئولوژی خاص خودش بود هیچ‌گاه دچار شعارزدگی و معنامحوری نشد.

علیپور با اشاره به اینکه مرحوم خلیل عمرانی شاعر بسیار پرکاری بود و از شعر بیدل نیز تأثیر پذیرفته بود، گفت: عمرانی ذهن ایدئولوژیک را با زبان تغزل پیوند داده بود که در این زمینه منحصربه‌فرد است. متأسفانه ایشان در زمان زندگی خود به‌‌عنوان فردی سیاسی و فعال حزبی شناخته شده بود و بسیاری عوامل دیگر باعث شد شعر او در غربت بماند بعد از مرگ ایشان هم به شعر ایشان پرداخته نشد.

اگر عمرانی فرصتی که برای تربیت نوقلمان و نوآموزان نسل خود گذاشت، برای خودش می‌گذاشت، شاعر بسیار مشهورتر و معروف‌تری می‌شد.

در ادامه این نشست عباس محمدی کلهر بیان کرد: باید یک نکته را در شعر و فعالیت شاعران ایدئولوژیک بررسی کرد که آیا شعر در خدمت معنا قرار دارد یا منظومه فکری و زیست شاعر این‌گونه است. برخی شعرا آنچه را که می‌گویند با آنچه زندگی می‌کنند یکی است، پس آن‌ها تولیدکننده ایدئولوژی هستند؛ مثلاً شاعرانی که در دهه 60 درباره جنگ شعر سروده‌اند خودشان تولیدکننده ایدئولوژی بودند. خلیل عمرانی نیز در برخی از اشعار خود تولید ایدئولوژی بوده است.

عمرانی در بین اشعارش دیده می‌شود

در بخش دیگری از این مراسم منوچهر علیپور، مدیر انتشارات واش و عضو شورای نویسندگان «کتاب فصل پژمان» گفت: هر وقت شعرهای خلیل عمرانی را ورق می‌زنم، خودش را در میان اشعارش می‌بینم. کمتر شاعری این‌گونه است که شخصیت و فکر شاعر با شعرش یکی باشد.

وی بیان کرد: اتفاق ویژه‌ای که در زندگی هنری عمرانی افتاد، این است که خلیل معلم شعر بود. اگر او فرصتی که برای تربیت نوقلمان و نوآموزان نسل خود گذاشت، برای خودش می‌گذاشت شاعر بسیار مشهورتر و معروف‌تری می‌شد. مرحوم عمرانی در کنار تمام مسئولیت‌هایی که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و وزارت آموزش‌وپرورش داشت باز شعرهای بسیار خوبی هم گفت و اگر خودش هم بیشتر به فکر آثارش بود، می‌توانست جایگاه بهتری در ادبیات فارسی و شعر داشته باشد.

برای گردآوری و انتشار آثار خلیل عمرانی هیچ مانعی وجود ندارد

در ادامه پیام شمس‌الدینی، از شاگردان مرحوم خلیلی عنوان کرد: گردآوری و نشر آثار مؤلفان، نویسندگان و شاعران بعد از درگذشت آنها خیلی سخت و پیچیده می‌شود. مثلاً روند پیچیده‌ای برای گردآوری و چاپ مجموعه آثار نیما یوشیج طی شد تا تمام آثار و اشعار این شاعر بزرگ کامل شده و در اختیار آیندگان قرار گیرد.

متأسفانه مرحوم عمرانی در زمان زندگی خود به‌‌عنوان فردی سیاسی و فعال حزبی شناخته شده بود و بسیاری عوامل دیگر باعث شد شعر او در غربت بماند. بعد از مرگ ایشان هم به شعر ایشان پرداخته نشد.

وی با بیان اینکه در زمانه استاد عمرانی مشکل خاصی برای کار بر روی اشعار ایشان وجود ندارد، ادامه داد: بعد از درگذشت ایشان مجموعه‌ها و افراد مختلف برای نشر آثار این شاعر اقدام کردند. برای گردآوری و انتشار آثار خلیل عمرانی هیچ مانعی وجود ندارد؛ بنابراین امیدوارم هرچه زودتر کلیات و دیوان کاملی از آثار این شاعر انقلاب منتشر شود.

خلیل عمرانی شاعری چندوجهی بود.

مهری رزم‌جو، مدیر انتشارات پرنو گفت: سعدی در «غزلیات» شاعری عاشق و در «بوستان» خطیبی پندآموز است. شاعر می‌تواند در صحنه‌ها و عرصه‌‌های مختلف ظاهر شود. آنچه مشخص است خلیل عمرانی شاعری چندوجهی و چندبعدی بود. استاد عمرانی در برخی اشعار ایدئولوژی‌آفرین بودند و در برخی اشعار عاشقانه سرودند. نکته دیگر که بعد از انس و آشنایی با اشعار عمرانی برای من مشخص شد، این است که زبان شعرشان صمیمیت جنوبی‌ها را دارد و هم زبان اشعار او زبان جنوبی است و از اصطلاحات جنوبی در آنها استفاده شده است.

در بخشی از این مراسم تعدادی از شاگردان مرحوم خلیل عمرانی مانند سید وحید سمنانی، مبین اردستانی، وحید دهنوی، مسئول دفتر شعر بسیج هنرمندان، رضا خوش‌تراش پسندیده و چند تن دیگر به شعرخوانی پرداختند.