همه آنچه که از Physiology و انواع آن نمی‌دانید!

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، فیزیولوژی را دانش عملکرد سامانه‌های زنده می‌نامند که شاخه‌های متعددی دارد و از این رو امروز خبرگزاری آنا قصد دارد به تشریح هر چه بیشتر این موضوع بپردازد.

فیزیولوژی یعنی چه؟

فیزیولوژی (Physiology) یا کاراندام‌شناسی در واقع دانش عملکرد سامانه‌های زنده است و از این رو یکی از مهمترین شاخه‌های زیست‌شناسی (بیولوژی) محسوب می‌شود که به مطالعه اعمال حیاتی موجود زنده، اندام‌ها، بافت‌ها، سلول‌ها و عناصر سلول می‌پردازد.

• بیشتر بخوانید:


• افراط و تفریط در تغذیه و تحرک سلامتی را تهدید می‌کند


• تاب‌آوری اجتماعی قابل آموزش و یادگیری است


• تخمین باقیمانده عمر با آزمایش خون


• صداهای وحشتناک برای آرام کردن کودکان


• نگویید «پیرشوی جوان»، بگویید «سالم پیر شوی» اما چگونه؟


• ۶ راهکار جلوگیری از افسردگی زنان میانسال

برای درک عمیق اعمال حیاتی، سعی می‌شود که خواص و روابط بین این اعمال و تغییراتشان در محیط‌های مختلف یا در شرایط گوناگون موجود زنده و با استفاده از روابط علم فیزیک و ریاضی، مورد بررسی قرار گیرد.

فیزیولوژی، تکامل و توسعه این اعمال در یک گونه و در یک موجود زنده و همچنین تغییرات و تطابق آن‌ها با شرایط محیطی متغیر را مورد مطالعه قرار می‌دهد.

فیزیولوژی دانش بررسی نحوه کارکرد اندام‌های مختلف بدن است.

فیزیولوژی از شاخه‌های زیست‌شناسی است که خود به زیرشاخه‌های فیزیولوژی جانوری، فیزیولوژی گیاهی، فیزیولوژی سلولی و فیزیولوژی پزشکی (انسانی)، نوروفیزیولوژی، فیزیولوژی ورزشی و… تقسیم می‌شود و فیزیولوژی همچنین یکی از دانش‌های پایه‌ای در پزشکی است که ارتباط تنگاتنگی با دانش کالبدشناسی (آناتومی) دارد.

در فیزیولوژی به بررسی کارکرد اندام‌های (ارگان) مختلف بدن همانند، وظیفه قلب در بدن، وظیفه مخچه در بدن، وظیفه کلیه در بدن، اعمال شش‌ها در بدن و ... و درک دقیق عملکرد این ارگان‌ها و سیستم‌ها با کمک روابط و اصول فیزیک و ریاضی، پرداخته می‌شود.

بعنوان مثال در فیزیولوژی سیستم تنفسی، توسط قوانین فیزیکی مربوط به موج، شاره، فشار و ... به محاسبه حجم هوای مورد نیاز هرکدام از شش‌ها و مشکلات و بیماری‌های مربوط به آن و تغییر در محاسبات، در صورت تغییر در محیط بعلت یک بیماری، پرداخته می‌شود.

فیزیولوژی در آموزش پزشکی بسیار اهمیت دارد و در طی دوره علوم پایه به دانشجویان تدریس می‌شود و در کنار آناتومی و بیوشیمی، فیزیولوژی به شکل گیری طرح کلی بدن سالم در ذهن دانشجویان حوزه علوم پزشکی و پیراپزشکی کمک می‌کند، همچنین برای اطلاع از پاتولوژی بیماری‌ها فهم فیزیولوژی بسیار مهم و کلیدی است.

تعریف فیزیولوژی انسان

فیزیولوژی (کاراندام‌شناسی) انسان (Human Physiology)، به علم مکانیکی، طبیعی (فیزیکی) و توابع زیست‌شیمیایی انسان در سلامت خوب، اندام‌هایش و سلول‌هایی که از آن تشکیل شده‌است، اطلاق می‌شود.

فیزیولوژی اصولاً روی سطح اندام‌ها و دستگاه‌ها تمرکز می‌کند. بیشتر جنبه‌های فیزیولوژی انسان متشابه و نزدیک به جنبه‌های مربوطهٔ فیزیولوژی حیوانات است و آزمایش‌های حیوانی دانش ارائه شده بسیاری از پایه‌های فیزیولوژیک است.

خالی از لطف نیست که بدانید؛ آناتومی و فیزیولوژی رشته‌های نزدیک و مرتبط با یکدیگری هستند؛ آناتومی مطالعه نوع و قسم و فیزیولوژی مطالعه وظایف و توابع هستند که ذاتاً به یکدیگر گره خورده هستند و به عنوان بخشی از پزشکی برنامه آموزشی در پشت سر هم مورد مطالعه قرار می‌گیرند.

طبقه بندی فیزیولوژی

• فیزیولوژی عمومی

فیزیولوژی عمومی قوانین حاکم بر پاسخ ماده زنده نسبت به تاثیرات محیطی و فرایند‌های حیاتی موروثی، همچنین پدیده‌هایی که موجود زنده را از غیر زنده متمایز می‌سازد، را مورد مطالعه قرار می‌دهد و از شاخه‌های فیزیولوژی عمومی می‌توان فیزیولوژی سلولی را نام برد.

• فیزیولوژی مقایسه‌ای

فیزیولوژی مقایسه‌ای ویژگی خاص یک عمل را در گونه‌های مختلف و در یک گونه در مراحل مختلف تکامل فردی مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌توان گفت هدف نهایی فیزیولوژی مقایسه‌ای که اکنون به فیزیولوژی تکاملی تغییر نام یافته است، مطالعه قوانین تکامل عملکرد‌های فردی و گونه‌ای است و به غیر از فیزیولوژی عمومی و تکاملی شاخه‌های دیگری مثل فیزیولوژی رده‌های جانوری یا گروه‌های جانوری (نظیر جانوران مزرعه، پرندگان، حشرات) و یا فیزیولوژی گونه‌های خاص (نظیر گوسفند و گاوها) و یا فیزیولوژی اندام‌های داخلی (مثل کبد، کلیه، قلب) و فیزیولوژی بافت‌ها (مثل بافت عصبی و عضلانی) وجود دارد.

• فیزیولوژی تخصصی

به شاخه‌هایی از فیزیولوژی که به مطالعه عملکرد خاصی می‌پردازند (مثل فیزیولوژی گوارش یا گردش خون) و اغلب به عنوان رشته مشخصی از علوم نیز شناخته می‌شوند، فیزیولوژی تخصصی می‌گویند.

به تعداد گروه‌های مختلف موجودات زنده، اندام‌ها، بافت‌های مختلف و فعالیت‌های گوناگون حیاتی، فیزیولوژی تخصصی وجود دارد. فیزیولوژی انسان و جانوران عالی‌تر نیز از شاخه‌های فیزیولوژی تخصصی است که زیاد مورد مطالعه قرار گرفته است.

فیزیولوژی انسانی به شاخه‌هایی مانند فیزیولوژی کار، فیزیولوژی تمرینات بدنی و ورزش، فیزیولوژی تغذیه و ... تقسیم می‌شود.

• فیزیولوژی پاتولوژیکی

شاخه‌ای تخصصی از فیزیولوژیست است که با مسائل خاص خود از فیزیولوژی طبیعی که فرایند‌های حیاتی را در فرد سالمی بررسی می‌کند، مشخص می‌شود.

در این شاخه از فیزیولوژی قوانین حاکم بر علت توسعه و دوره فرایند (پاتولوژیک) در موجود زنده مورد مطالعه قرار می‌گیرد، بدین معنا که به مطالعه پدیده‌های اختصاصی که فعالیت حیاتی موجود بیمار را از فرد سالم مشخص می‌سازد، می‌پردازد.

روش‌های تحقیق در فیزیولوژی

فیزیولوژی علمی تجربی است و فیزیولوژیست مشاهداتش را به صورت کمی و کیفی بیان می‌کند.

فیزیولوژیست برای ثبت و اندازه گیری مشاهداتش از ابزار‌ها و دستگاه‌های خیلی پیچیده استفاده می‌کند و این دستگاه‌های بسیار حساس و دقیق که توسط فیزیولوژیست‌های مدرن بکار می‌روند، سبب بالا رفتن قدرت تفکیک اندام‌های حسی می‌شوند.

فیزیولوژزیست‌ها تنها به مشاهده تنها اکتفا نمی‌کنند، بلکه تلاش می‌کنند علت و چگونگی وقوع فرایند‌های فیزیولوژیک را کشف کند.

تجربیات فیزیولوژی به اشکال خیلی متفاوت انجام می‌گیرد. اعمال حیاتی را می‌توان با تغییر عوامل محیطی، یا با قطع کامل اندام یا پیوند اندام، قطع عصب و رگ اندام، فیستول گذاری و کاتترگذاری و استفاده از محرک‌های گوناگون مورد مطالعه قرار داد. تجربیات فیزیولوژی به دو صورت تجربه آنی و تجربه زمان‌بر انجام می‌شود و این تجربیات بیشتر بر روی جانوران صورت می‌گیرند تا انسان. امروزه نتایج مهم و قابل توجهی توسط کامپیوتر‌های مدرن بدست آمده است.

فیزیولوژی و ارتباط آن با علوم دیگر

فیزیولوژی با علوم دیگر رابطه نزدیک دارد، مثل علم فیزیک، شیمی. فیزیولوژی و علوم بافت شناسی (هیستولوژی)، سلول شناسی (سیتولوژی)، تشریح (آناتومی) و ریخت شناسی (مورفولوژی) کاملا به هم وابسته‌اند، به یکدیگر کمک کرده و بر هم تاثیر متقابل دارند، زیرا اعمال حیاتی بدون شناخت ساختمان ممکن نیست.

از طرفی نقش اعمال حیاتی بر شکل‌گیری ساختار بدن انکارناپذیر است. فیزیولوژی و پزشکی نیز متقابلا در پیشرفت هم موثر بوده‌اند. پیشرفت علم سیبرنیتیک و اختراع کامپیوتر‌های مدرن نیز در پیشرفت فیزیولوژی تاثیر بسزایی داشته است.

انتهای پیام/