سناریوهای ضدایرانی کاخ سفید برای یک سال آینده / واشنگتن آزموده را می‌آزماید!

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا – حسین ارجلو؛ با کلید خوردن «راهبرد فشار حداکثری» آمریکا، فشارهای تحریمی با ابزار جنگ روانی و تبلیغاتی گسترده علیه جمهوری با هدف تغییر به‌اصطلاح نظام و یا دستکم تغییر محاسبات مقامات کشورمان، تشدید شد. آمریکایی‌ها به‌زعم خود درصدد هستند که هر روش و مسیری را که ایران اسلامی برای انتفاع از فواید برجام و دور زدن تحریم‌ها انتخاب کرده بود مسدود کنند، با این حال، نه‌تنها به نتیجه دلخواه خود نرسیدند، بلکه جمهوری اسلامی با تمرکز مضاعف بر توانمندی‌های داخلی و توجه ویژه به شرق، توانسته است بخش قابل‌توجهی از تحریم‌ها را خنثی کند. به گفته یک منبع آگاه، سفیر ژاپن در دیدار با مقامات ایرانی گفته بود که طی ملاقات مدیرکل غرب آسیای ژاپن با «برایان هوک»، رئیس گروه آمریکایی اقدام علیه ایران، پیش‌بینی آمریکا پس از کلید زدن تحریم‌ها در مرداد و آبان سال گذشته علیه کشورمان این بود که جمهوری اسلامی ظرف سه ماه تسلیم خواهد شد و از اینکه تاکنون روی پای خود ایستاده و حتی با تحریم‌ها مقابله کرده، متعجب و حیران بودند. ازاین‌رو، تحلیل و بررسی رفتار آمریکایی‌ها نشان می‌دهد که تیم راهبردنویسان کاخ سفید، یک سال آینده را با هدف افزایش «فشار حداکثری» با محوریت موارد ذیل تدوین کرده‌اند.

1. دیروز، وزارت خارجه آمریکا در مهلت تمدید معافیت‌های 90 روزه همکاری هسته‌ای کشورها با جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای اعلام کرد که این معافیت‌ها را برای یک دوره سه‌ماهه دیگر تمدید می‌کند اما درعین‌حال تصریح کرد: «بخش ساخت‌وساز در ایران که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تحت کنترل سپاه پاسداران و در راستای منافع این نهاد است به لیست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا افزوده شد.»

تمدید معافیت‌های 90 روزه شامل تغییر کاربری فردو، اصلاح کاربری راکتور آب‌سنگین اراک، همکاری در تولید رادیوایزوتوپ‌های دارویی، تأمین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران و تأمین سوخت نیروگاه بوشهر است. با توجه به اینکه جمهوری اسلامی در نظر دارد در گام چهارم، محدودیت استفاده از سانتریفیوژها را بردارد و نظارت‌پذیری داوطلبانه از تأسیسات هسته‌ای را کاهش دهد، احتمال دارد که در موعد بعدی تمدید معافیت‌ها در زمستان سال جاری، همه یا برخی از موارد آن تمدید نشوند. عدم صدور مجوز به شرکت‌های خارجی برای تأمین سوخت نیروگاه بوشهر و راکتور تحقیقاتی تهران، محتمل‌ترین گزینه‌ها برای اعمال فشار هستند. ضمن اینکه پیش‌بینی می‌شود دولت آمریکا در راستای قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان‌های تروریستی خارجی، با همکاری «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» که به وزارت خزانه‌داری و خارجه این کشور برای هدفمندتر کردن تحریم‌های ایران مشاوره ارائه می‌کند، ابعاد تحریم‌ها علیه این نهاد انقلابی را گسترش دهد.

2. دوم مهرماه سال جاری و ساعاتی پس از سخنرانی ضد ایرانی «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا با انتشار یادداشتی توئیتری نوشت: «شورای امنیت سازمان ملل به خاطر ملت ایران و به خاطر جهانیان باید نقش حیاتی خود را در تضمین این امر بازی کند که تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه حامی بزرگ تروریسم ادامه یابد. ایران بزرگ‌ترین تهدید برای صلح و امنیت در جهان است.» بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، جمهوری اسلامی از تحریم‌های تسلیحاتی تا اکتبر سال آینده میلادی (پاییز 2020) معاف است. همچنین ممنوعیت سفر سردار سرلشکر «قاسم سلیمانی»، فرمانده نیروی سپاه قدس و 22 نفر از اتباع ایرانی در سال آینده رفع خواهد شد و این افراد مجاز خواهند بود که به کشورهای خارجی سفر کنند. پیش‌ازاین نیز «برایان هوک» با اشاره به پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی و مسافرتی سازمان ملل علیه ایران در پاییز سال آینده میلادی هشدار داده بود که این امر کمکی به برقراری صلح در منطقه نخواهد کرد.

زنگ خطری که پمپئو و هوک از یک سال مانده به پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران به صدا درآورده‌اند، شاهدی است از رویکرد سخت‌گیرانه‌تر آمریکا علیه ایران طی یک سال آینده. پیش‌بینی می‌شود که در مدت باقیمانده، هیئت‌های دیپلماتیک آمریکایی، تحرک خود را در کنار فشار سیاسی بر کشورهای مختلف به‌منظور تصویب و صدور قطعنامه تسلیحاتی جدید تسلیحاتی و مسافرتی به بهانه نقض امنیت و صلح بین‌المللی از سوی ایران افزایش دهند. این احتمال نیز می‌رود که چنانچه معافیت از تحریم‌های تسلیحاتی تمدید شوند، کشورهای دیگر برای ادامه همکاری با ایران، تحت‌فشار قرار گیرند، همان‌گونه که اروپا در ماجرای برجام اعلام کرد که هرچند از جهت قانونی، منعی برای عمل به تعهداتشان وجود ندارد اما به دلیل فشار آمریکا، این کار ممکن نیست.

این رویکرد اما تاکنون راه به جایی نبرده و جمهوری اسلامی بر اساس رده‌بندی موسسه «گلوبال فایر پاور»، چهاردمین قدرت بزرگ نظامی جهان احصاء شده که به نوشته روزنامه صهیونیستی «جروزالم پست»، این رتبه با در نظر گرفتن 55 فاکتور ازجمله ثبات اقتصادی محاسبه‌شده که رتبه ایران را «شگفت‌انگیزتر» می‌کند.

سردار سلیمانی در تابستان 2015 (مرداد 94)، زمانی که این محدودیت‌ها برقرار بود، به روسیه سفر کرد و با مقامات بلندپایه این کشور درباره جنگ سوریه، به گفتگو و رایزنی پرداخت. این رویداد، نشان داد که اعمال فشار برای محدود کردن سفر مقامات ارشد کشورمان، عملاً بی‌فایده و ناشدنی است.

گفتنی است؛ یکی از مباحث مهمی که در جریان مذاکرات هسته‌ای از سوی گروه ۱+۵ پرداخته شد، موضوع «پی.ام.دی» (PMD) یا «ابعاد احتمالی نظامی» برنامه هسته‌ای کشورمان بود. در همین راستا، غرب خواستار اعمال محدودیت پنج‌ساله ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در ژوئیه سال ۲۰۱۵ شد تا به‌اصطلاح از بابت خریدوفروش تسلیحاتی ایران اطمینان حاصل کند. بر اساس این قطعنامه که به مناسبت برجام تصویب شد، از کشورهای دنیا خواسته شد تا از معامله و تمهید هر نوع تسهیلات مبادلاتی، مالی و لجستیکی در خصوص تجهیزات نظامی سنگین به ایران طی یک دوره زمانی پنج‌ساله پس از کلید خوردن برجام یا تا موعد ارائه «گزارش جمع‌بندی مشروح» اجرای برجام توسط نهاد ناظر (آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) امتناع کنند. در این قطعنامه همچنین لیستی از اقلام تحریمی ارائه شد که بالگردهای تهاجمی، سامانه‌های موشکی، هواپیماهای جنگی، ناو، تانک رزمی، توپخانه سنگین، وفق سیاهه تسلیحات متعارف سازمان ملل و قطعات یدکی و برنامه‌های آموزشی و خدماتی برای آن‌ها ازجمله اقلام و خدمات ممنوعه به شمار آمده‌اند.

3. علاوه بر تحریم‌های تسلیحاتی و مسافرتی، پنج مورد اساسی ذیل قطعنامه 2231 به‌عنوان حق ایران در نظر گرفته‌شده که آمریکا می‌کوشد با به جریان انداختن مکانیسم «ماشه»، آن‌ها را ملغی کند. خارج شدن از فصل هفتم منشور سازمان ملل به‌صورت کلی، ضمانت اجرایی توافق وین، ممانعت از تخلفات احتمالی طرف‌های توافق، به رسمیت شناختن غنی‌سازی ایران به‌صورت اختصاصی و از بین بردن اساس رژیم تحریم‌ها ازجمله حقوق ایران در این قطعنامه است. این در حالی است که آمریکا در اردیبهشت سال گذشته، رسماً از برجام خارج شد و با توجه به اینکه در متن برجام از عبارت «دولت‌های مشارکت‌کننده» استفاده‌شده و کاخ سفید دیگر در توافق هسته‌ای مشارکت ندارد، تصمیم آمریکا برای درخواست به جریان انداختن مکانیسم ماشه، دشوار خواهد بود. به گفته «ریچارد نفیو»، معمار تحریم‌های ایران در دوره ریاست جمهوری «باراک اوباما»، آمریکایی‌ها معتقدند که «دولت‌های مشارکت‌کننده» در برجام، تعاریف متنوع و بسیار گسترده‌ای دارد و برای جلوگیری از تکرار چندباره نام دولت‌ها به‌طور خلاصه، به‌عنوان «دولت‌های مشارکت‌کننده» اشاره‌شده است، در نتیجه واشنگتن گمان می‌کند که صلاحیت درخواست برای اجرای «مکانیسم ماشه» حتی با وجود خروج از برجام را خواهد داشت، چون تعریف کشورهای مشارکت‌کننده بسیار وسیع است. ازاین‌رو، کاخ سفید با پیگیری جدی مستمسک‌های سیاسی و حقوقی، به دنبال راهی برای بازگرداندن همه تحریم‌ها از این رهگذر است.

در مکانیسم ماشه، چنانچه یکی از اعضای گروه 1+5 بر اساس بند 36 و 37 برجام، ادعا کند که ایران در حال نقض توافق هسته‌ای است و موضوع در مدت 75 روز در نشست معاونان وزرای گروه 1+5، نشست وزرا، جلسه شورای سه نفره شامل ایران، کشور مدعی و یک عضو مستقل خارج از برجام حل‌نشده و قطعنامه‌ای مبنی بر لغو یا تعلیق تحریم‌ها، دوباره صادر نشود، همه تحریم‌های گذشته باز خواهند گشت.

4. اروپا با وجود اینکه یکی از ابربدهکاران برجام است و تکالیف برزمین‌مانده زیادی در قبال ایران دارد، اما همواره از سیاست‌های پسابرجامی کشورمان به‌ویژه راهبردهای نظامی و منطقه‌ای تهران انتقاد کرده است. «ژان ایو لودریان»، وزیر خارجه فرانسه، در ۵ بهمن سال گذشته ایران را تهدید کرد که در صورت عدم پیشرفت در گفتگوها بر سر برنامه موشکی، تهران تحریم خواهد شد. «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان نیز در همان مقطع در گفتگو با رادیو رژیم صهیونیستی، سیاست ایران در سوریه را تهدیدکننده امنیت اسرائیل برشمرد و بر حق این رژیم برای دفاع از خود تأکید کرد. «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه هم در شهریور ۹۶ مدعی شده بود: «با توجه به تحولات وضعیت منطقه و فشار فزاینده‌ای که ایران به منطقه وارد می‌کند و با توجه به فعالیت رو به گسترش ایران در زمینه موشک‌های بالستیک، باید برای محدود کردن فعالیت موشکی ایران و تمدید محدودیت‌های برجام بر غنی‌سازی ایران برای دوران پس از سال ۲۰۲۵، با این کشور گفت‌وگو کرد. برجام باید حفظ شود، اما درعین‌حال باید در زمینه تمدید محدودیت‌های برجامی، مسائل موشکی و منطقه‌ای با ایران گفت‌وگو کرد». این در حالی است که قاره سبز با کاهش تعهدات برجامی ایران نیز مخالف است و به گفته «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان، اروپا نمی‌تواند کاهش تعهدات ایران برای کاستن از تحریم‌های آمریکا را بپذیرد. لذا اروپا، انگیزه بسیاری برای همراهی با آمریکا به‌منظور بازنگری در برجام و وضع تحریم‌های جدید به بهانه حضور منطقه‌ای و توان نظامی کشورمان دارد. روی کار آمدن «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر بریتانیا که به ترامپ انگلیس مشهود است، این امید را در آمریکایی‌ها تقویت کرده که تروئیکای اروپایی و سپس اتحادیه اروپا را برای تحت‌فشار قرار دادن جمهوری اسلامی با خود همراه سازد.

کانون اهداف آمریکا نیز اثبات کارایی استراتژی فشار حداکثری و کشاندن ایران پای میز مذاکره برای کسب امتیازات جدید است؛ راهبردی که پیش‌ازاین در مقاطع مختلف انقلاب اسلامی، بکار گرفته‌شده و ناکارآمدی آن به اثبات رسیده است.

انتهای پیام/4106/پ