حرکت لاک‌پشتی پاستور و بهارستان در اجرای سند راهبردی نخبگان

گروه سیاسی خبرگزاری آنا،‌ معصومه رضاییان؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار صمیمانه خود با نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی کشور که هفدهم مهرماه انجام شد، جوان نخبه را پاره تن کشور دانستند و خواهان اجرای سند راهبردی امور نخبگان برای رفع مشکلات فراروی جامعه نخبگی برای ورود به عرصه علمی کشور و تجاری‌سازی محصولات علمی و فناوری شدند.

ایشان بر این موضوع تأکید کردند که بنیاد ملی نخبگان به این سند بپردازد و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز باید با به‌روزرسانی، تحقق آن را مطالبه و دنبال کند.

باز هم ناهماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی

پرویز کرمی در پیگیری این مطالبه مقام معظم رهبری به این موضوع که بخشی از این سند اجرایی و بخش دیگر هنوز اجرایی نشده است، اشاره می‌کند و می‌گوید: ناهماهنگی‌هایی برای به‌کارگیری نخبگان میان دستگاه‌ها وجود دارد.

مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان این بنیاد را دستگاه هماهنگ‌کننده و سیاست‌گذار معرفی می‌کند که نیازمند یاری دستگاه‌های اجرایی و عمومی در اجرای سند راهبری امور نخبگان است.

وی با اشاره به اینکه هشت سال از زمان ابلاغ این سند می‌گذرد، بیان می‌کند: با توجه به سرعت پیشرفت‌های علمی دنیا نیازمند بازنگری این سند راهبردی هستیم.

مشاور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری ضمن گلایه از همکاری ضعیف برخی دستگاه‌ها در اجرای سند راهبردی امور نخبگان می‌افزاید: گاه مشکلات ناشی از قوانین پالایش نشده و دست و پاگیر است؛ بنابراین قوانین مزبور باید به‌وسیله مجلس یا شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد.

ساختار سند ملی نخبگان

«سند راهبردی کشور در امور نخبگان» در تاریخ ۱۱ مهر سال ۹۱ در شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شد. این سند مشتمل بر یک مقدمه و ۳ فصل است که اهداف کلان نظام نخبگی و چرخه سیاست‌گذاری در مسیر آن را تبیین می‌کند.

در فصل اول سند ذیل عنوان «تعاریف مفاهیمِ مرتبط با نخبگی»، مفاهیمِ به‌کاررفته در سند معنا شده‌اند که عبارت‌اند از: نخبه، صاحب استعداد برتر، فعالیت نخبگانی، گروه نخبه، گروه صاحب استعداد برتر، اجتماع نخبگانی و نظام نخبگانی.

همچنین بخش‌های ذیل اهداف کلان در فصل دوم سند راهبردی نخبگان اینگونه تشریح می‌شود: «ایجاد زمینه‌های شناسایی، رشد و شکوفایی حداکثری استعدادهای فردی و گروهی و ارتقای ابعاد معنوی و دینی آن‌ها»، «تحقق نظام جامع «اخلاق نخبگی» مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و تلاش برای ترویج آن، به‌منظور رشد اخلاقی و معرفتی اجتماع نخبگانی و مصون‌سازی آنان»، «رفع موانع فعالیت‌های نخبگانی، افزایش ظرفیت اجتماع نخبگانی و فرصت‌سازی مناسب بر اساس اصول عدالت و انصاف»، «وسعت‌ بخشیدن به دایره نخبگی و بهره‌گیری حداکثری از توان اجتماع نخبگانی در مدیریت تحولات کشور در سطح ملی و بین‌المللی»، «مدیریت هدفمند گردش نخبگان و پیش‌گیری از خروج نخبگان از چرخه خدمت به جامعه»، «تبیین و تنظیم مسئولیت‌ها و حقوق متقابل اجتماع نخبگانی و جامعه و افزایش حس دلبستگی ملی آنان در چارچوب گفتمان نظام ‌اسلامی»، «زمینه‌سازی شناخت و همکاری متقابل نخبگان مسلمان در سراسر جهان به‌منظور تحقق بین‌الملل اسلامی و برپایی تمدن نوین اسلامی» و «جذب نخبگان در سطح جهانی»

فصل سوم این سند ذیل عنوان راهبردهای کلان و اقدام‌های ملی اینگونه مطرح می‌شود: «استقرار نظام شناسایی و هدایت اجتماعات نخبگانی»، «توانمندسازی اجتماعات نخبگانی در چارچوب گفتمان اسلامی- ایرانی»، «زمینه‌سازی برای اثرگذاری افراد و گروه‌های نخبه در جامعه» و «ارتقای نظام سیاست‌گذاری و مدیریت امور نخبگان»

از آنجا که شکستن مرزهای جهانیِ دانش بدون استفاده از ظرفیت بالای نخبگان جوان کشور میسر نیست و همانطور که رهبر فرزانه انقلاب نیز اشاره فرمودند، دلیل عقب ماندگی ایران عزیز در 200 سال قبل از پیروزی انقلاب هم بی‌اعتنایی به استعدادهای نخبگان کشور بود، موضوع را به بحث کارشناسی با نمایندگان مجلس گذاشتیم تا متوجه شویم که دستگاه‌های متولی هرکدام در کجای این اقدام ملی ایستانده‌اند و برای تحقق آن چه کرده‌اند؟

عده‌ای نمی‌توانند ایران آباد را تحمل کنند

محمد قمی هم در گفتگو با آنا جوانان را سرمایه‌های کشور و عامل رشد و تعالی ایران اسلامی معرفی می‌کند و می‌گوید: عده‌ای نمی‌توانند ایران موفق و آباد را تحمل کنند، تلاش می‌کنند نخبگان را از صحنه کشور دور کنند.

نماینده مردم پاکدشت در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه امروز نخبگان برای خدمت در کشورشان انگیزه فراوانی دارند، تصریح می‌کند: بسیاری از اندیشمندان و نخبگان ایرانی خارج از کشور این روزها به ایران باز می‌گردند تا کشورشان را در مقابل تهدیدها و تحریم‌های ظالمانه حمایت کنند و شرکت‌های دانش‌بنیان مورد حمایت مجلس و دولت هستند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: کمیسیون آموزش مجلس تمام جدیت خود را برای تصویب سند ملی نخبگان و اجرایی شدن آن به کار گرفته است و وزارت علوم و بهداشت هم به عنوان متولیان امر باید بسترساز حضور جوانان در عرصه سازندگی و پیشرفت کشور باشند.

تعیین مسیر بومی‌سازی علم وظیفه جامعه نخبگی

جبار کوچکی‌نژاد درباره مشکلات موجود بر سر راه اجرای سند راهبردی امور نخبگان به آنا می‌گوید: سیاست‌های کلی در حوزه علم و فناوری ابلاغ شده و مطالبه رهبری هم این است که باید در علم سرآمد کشورهای منطقه بوده و در جهان حرف برای گفتن داشته باشیم.

وی با بیان این‌که جوانان و مراکز تحقیقاتی باید در این راستا تلاش کنند، گفت: مسیر علم در جهان مشخص است و علومی هستند که پیش از این در اروپا و آسیا دنبال شدند و اکنون وظیفه جامعه نخبگی این است که مسیرهای تعیین شده را برای بهره‌گیری در کشور بومی کند و برای ارتقای آن مسیر گام بردارد.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: ایران اسلامی نیازمند ایجاد تحول در علوم و بومی‌سازی آن است تا بتواند از علوم دنیا متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی بهره بگیرد که این وظیفه اصلی صاحبان علم است.

نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: رئیس بنیاد ملی نخبگان و شورای عالی انقلاب فرهنگی موظفند هرچه سریع‌تر سند راهبردی کشور در امور نخبگان را نهایی کنند و آن را برای تصویب به مجلس شورای اسلامی بیاورند.

وی اظهار کرد: قانون شدن سند ملی نخبگان سبب می‌شود تا پشتیبانی دولت را برای تحقق داشته باشد.

دلسرد کردن جوانان خطرناک و ناجوانمردانه است

حجت‌الاسلام والمسلمین احد آزادیخواه نیز در اظهارنظری جریان مرموز، خطرناک و زیرپوستی در سیستم آموزشی کشور نفوذ کرده تا یأس و ناامیدی را در دل‌های پژوهشگران و نخبگان حاکم و آنان را نسبت به ادامه مسیر در داخل کشور دلسرد کند که این بسیار خطرناک و ناجوانمردانه است.

وی افزود: باید برای ادامه مسیر علمی و پژوهشی به جوانان قوت قلب داده شود تا قلبشان برای کشور بتپد و برنامه خود را برای کشورشان طراحی کنند.

نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: خوشبختانه ظرفیت‌های خوبی برای توجه به حوزه پژوهش و جامعه نخبگانی در کشور وجود دارد و مراکز علمی و جهاد دانشگاهی و دانش مراکز دانش‌بنیان مهیا هستند تا نخبگان ارائه پیشنهاد کنند و طرح‌هایشان تجاری‌سازی شود و اقتصاد کشور را مبتنی بر طرح‌های خود رونق دهند.

وی گفت: دانشگاه‌ها نباید ارتباط دانشجویان را فقط در مقطع دانشجویی ببینند بلکه بعد از فارغ‌التحصیلی هم با آنان ارتباط داشته باشند که این ارتباط می‌تواند از طریق تشکیل کانون فارغ‌التحصیلان صورت گیرد.

حلقه‌ای که جوانان نخبه حق ورود به آن را ندارند

سید محمدجواد ابطحی هم معتقد است مسئولان نباید پاسخ به مطالبات رهبری را فقط به نشر پیام و گفتگوهای رسانه‌ای منحصر کنند، به آنا می‌گوید: مطالبه رهبری است که نهضت تولید علم توسط نخبگان ایجاد و مرزهای علمی جهان با تکیه بر زبان فارسی در نوردیده شود.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی بیان می‌کند: این تأکید مکرر رهبر معظم انقلاب که پیش از این در سند پیشرفت الگوی ایرانی اسلامی هم آمده بود، هدف‌گذاری ۵۰ سال آینده کشور است که باید در آن زمان ایران اسلامی در علوم مختلف حرف برای گفتن داشته باشد و توجه دانش دنیا و دانشمندان را به ایران جلب کند و این کار سختی است که همت مضاعفی را می‌طلبد.

ابطحی خاطرنشان می‌کند: مجلس شورای اسلامی موظف است برای طی چنین مسیری بودجه تعریف کند و با آنالیز مسائل، هزینه‌های ورود جوانان به سرزمین‌های دشوار علمی را در بودجه ۹۹ بیاورد.

نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به سند راهبردی کشور در امور نخبگان گفت: معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و رئیس بنیاد علمی نخبگان باید به موضوع وارد شده و این سند راهبردی را برای اجرای کامل آماده کند.

آیین‌نامه جذب اساتید نیازمند به‌روزرسانی

وی با انتقاد از این‌که نخبگان در حوزه آموزش و هیئت علمی دانشگاه‌ها حضور دارند، اما نمی‌توانند به‌راحتی جذب شوند، خاطرنشان کرد: آیین‌نامه جذب اساتید نیازمند به‌روزرسانی است تا از رفتارهای سلیقه‌ای در دانشگاه‌ها جلوگیری کند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: برخی نخبگان حتی صاحب اختراع هم هستند، اما نتوانسته‌اند جذب دانشگاه شوند، دلیلش هم این بود که عده‌ای دانشگاه را مال خودشان می‌دانند و نمی‌گذارند کسی از خارج وارد حلقه آنان شود.

عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس از وزارت علوم، شورای عالی عتف و شورای عالی انقلاب فرهنگی خواست تا ورود جدی به موضوع جذب اساتید در دانشگاه‌ها داشته باشند.

ابطحی با تأکید بر این‌که مشکلات جوانان با برگزاری سمینار حل نمی‌شود، تصریح کرد: باید دستگاه‌های اجرایی بر مبنای سند راهبردی کشور در امور نخبگان برنامه‌ریزی داشته باشند، البته در بخش تحقیقات و پژوهش‌های برنامه ششم توسعه چنین مطالباتی آمده است، اما متأسفانه مسئولانی که باید برای آن وقت بگذارند کمتر توجه می‌کنند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: جلساتی در کمیسیون با رئیس بنیاد علمی نخبگان، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی و وزرای علوم و بهداشت داشتیم و در این رابطه صحبت کردیم تا کار را به جایی برسانیم.

وی افزود: متأسفانه مجلس ساعت‌های کار کمیسیون را کم کرده است و زمان آن را به جلسات علنی داده، بنابراین، آن خمیرمایه‌ای که باید از قوانین در کمیسیون بسته شود، صورت نمی‌گیرد و کارها به تأخیر می‌افتد. درحالی‌که قالب قوانین در کمیسیون‌ها شکل می‌گیرد و کارشناسان و صاحب‌نظران در موضوعات مختلف به کمیسیون دعوت می‌شوند و مسائل را چکش‌کاری می‌کنند تا راه حلی پیدا شود.

خبرهای خوش پیوند صنعت و دانشگاه

ابطحی با بیان این‌که باید به جوانان میدان داد تا امور را اصلاح کنند،‌ اظهار کرد: در رابطه با پیوند صنعت و دانشگاه هم کارهایی انجام شده که کافی نیست. شرکت‌های دانش‌بنیان مشغول تلاش هستند و این تلاش آن‌جا بیشتر دیده می‌شود که رئیس دانشگاه خودش آدم فنی بوده و کار را دنبال کرده و تا اندازه‌ای این تعامل انجام شده است.

وی افزود: در برخی دانشگاه‌ها سفارش‌هایی از بخش صنعت آمده و دانشجویان روی آن کار می‌کنند که هم به بنیه مالی دانشگاه تقویت و هم نیاز بخش صنعت تأمین شود.

نماینده مردم خمینی‌شهر با ابراز خرسندی از برگزاری نمایشگاه قطعه‌سازان ایران خودرو و دعوت از دانشگاهیان برای تولید قطعات مورد نیاز ماشین‌سازی‌ها گفت: در روند این نمایشگاه از دانشجویان دعوت شد قطعات را ببینند تا بتوانند نمونه آن را در داخل تولید کنند که این رویکرد خوبی بود و باید پیگیری شود.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: فضای پیوند میان صنعت و دانشگاه در مقایسه با چندین سال پیش خوشبینانه‌تر است و تلاش‌هایی که در حوزه صنعت و فناوری انجام شده تا اندازه‌ای به پتانسیل داخلی توجه داشته که این قابل تقدیر است.

ابطحی خاطرنشان کرد: وزیری که تا پیش از این هرچه فریاد می‌زدیم باید به جوان دانشگاهی توجه کنیم، مقاومت می‌کرد، امروز خودش جلو افتاده تا با بخش خصوصی ارتباط بگیرد و خوشبختانه رویکرد در حال تغییر است و امیدمان این است که مستدام باشد تا تحولات را ببینیم.

وی درباره تکلیف مجلس برای جذب تعدادی از نخبگان در بخش صنعت گفت: تدوین قوانین و الزام صنعتگران برای جذب خلاف قانون است و شورای نگهبان با آن موافقت نمی‌کند، چرا که صنعت متعلق به بخش خصوصی است و ما حق نداریم برای بخش خصوصی قوانین این‌چنینی وضع کنیم.

آنچه گفته شد نشان می‌دهد با گذشت هشت سال هنوز برنامه مدونی برای اجرای سند راهبردی امور نخبگان و استفاده از پتانسیل جوانان برای تاباندن نور بر آینده کشور در دست مسئولان نیست و همچنان باید منتظر بمانیم و ببینیم که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حوزه علمیه، وزارت آموزش و پرورش، فرهنگستان‌های چهارگانه جمهوری اسلامی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت کشور، سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مسئولیت اجرای سند راهبردی امور نخبگان را برعهده دارند در دهه دوم اجرای این سند استراتژیک برای کشور چه خواهند کرد.

انتهای پیام/4034/پ