هیچ شانسی برای احیای گونه ببر در ایران وجود ندارد

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، از سال 2010 در بیستمین اجلاس ببر در سنت پترزبورگ روز 29 جولای برابر با هفتم مرداد ماه روز جهانی ببر نام‌گذاری شده است.

این اقدام به‌منظور بالا بردن آگاهی نسبت به کاهش این گونه جانوری باارزش در دنیا نام‌گذاری شده است و از آنجایی که ببرها در زمره جانوران در معرض انقراض دنیا قرار دارند نام‌گذاری چنین روزی می‌تواند طرفداران محیط زیست را نسبت به حفاظت از آن‌ها تشویق کند.

بعضاً برخی از سازمان‌های حامی حیوانات همچون بنیاد جهانی طبیعت (WWF) این مراسم را در نقاط خاصی از دنیا برگزار می‌کنند.

لازم به‌ذکر است یکی از اهداف مهم برگزاری چنین مناسبت زیست محیطی کمک به حفظ زیستگاه طبیعی این حیوان در سراسر دنیا است.

باقر نظامی کارشناس حوزه حیات وحش در گفتگو با خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در خصوص نام‌گذاری برخی از روزها با نام حیوانات خاص گفت: برخی از گونه‌ها به‌واسطه ویژگی‌های کاریزماتیک و جذابشان دارای سیاست حفاظتی هستند.

وی با بیان این‌که ما هیچ وقت روزی را با نام موش، خفاش و یا مورچه نخواهیم داشت، خاطرنشان کرد: جذابیت برخی از حیوانات در میان برخی کشورها باعث شده این حیوانات به‌عنوان نماد ملت‌ها تعریف شوند و بر همین اساس طرفداران محیط زیست از این بهانه برای حمایت مالی یا دریافت اعتبارات حفاظتی آنها استفاده می‌کنند.

این کارشناس حوزه حیات وحش اذعان کرد: کسی حاضر نیست برای حفاظت از جانداران کوچک پولی را خرج کند بنابراین می‌بایست جاندارانی در کانون توجه قرار گیرند در درجه اول بزرگ جثه و جذاب بوده و از سوی دیگر در اکوسیستم خود به‌عنوان موجودی کلیدی محسوب شوند و در سایه حفاظت از آن، بقیه گونه‌ها نیز مورد حمایت و حفاظت و حمایت قرار می‌گیرند.

نظامی با بیان این‌که ببر در کشور ما به‌عنوان یک گونه منقرض شده در کشور است و حتی در باغ‌وحش نیز ما چنین گونه جانوری را نداریم، گفت: به‌طورکلی گفته می‌شود حدود 37 گونه گربه‌سان در جهان وجود دارد و نکته قابل توجه این‌که تنوع گربه‌سان در ایران برابر با تنوع این جانوران در آفریقا بود، هر چند میزان فراوانی حیوانات در آفریقا بیشتر است.

وی تصریح کرد: به‌عنوان نمونه ما حدود 30 یوز داریم، در حالی‌که این میزان در آفریقا تا 15 هزار قلاده هم تخمین زده می‌شود.

نظامی در ارتباط با ویژگی‌های گونه ببری که در ایران منقرض شده است، اظهار کرد: ببر به‌عنوان بزرگ‌ترین گربه‌سان دنیا است و ببری که در ایران بود حدود 300 کیلوگرم وزن داشت که وزن آن از گونه خرس موجود در کشور که به‌عنوان بزرگ‌ترین گوشتخوار شناخته می‌شود نیز بیشتر بود، هرچند از لحاظ جثه و بزرگی ببر خزری پس از ببر سیبری قرار می‌گیرد.

این کارشناس حوزه حیات وحش در ادامه به دلایل انقراض ببر خزر در کشور سخن به‌میان آورد و گفت: زیستگاه ببر دارای ویژگی‌های خاصی بوده است و برخلاف پلنگ که در کوه زندگی می‌کند و به‌نوعی خود را از چشمان انسان دور نگه‌داشته و یا یوز که با زندگی در بیابان‌ها از تراکم‌های جمعیتی انسانی به‌دور است، ببر در نزدیکی تالاب‌ها زندگی می‌کرده و با توجه به این‌که در شمال کشور مردم محلی بسیاری از تالاب‌ها را برای کشت برنج خشک می‌کردند یکی از دلایل انقراض ببر در کشور را می‌توان از بین رفتن زیستگاه آن دانست.

وی ادامه داد: این حیوان به‌دلیل جثه بزرگش گاوهای اهلی و حتی انسان را نیز شکار می‌کرده است و به همین دلیل مردم در طعمه‌هایی که این حیوان شکار می‌کرده سَم می‌گذاشتند و به این ترتیب سَم از شکار به شکارچی منتقل و آن را مسموم و منجر به مرگ حیوان می‌شده است.

نظامی شکار بی‌دلیل و تفریحی ببر را یکی دیگر از دلایل انقراض ببر خزر در کشور عنوان کرد و گفت: برخی معتقدند فردی با نام ضل‌السلطان، والی اصفهان عامل انقراض محلی و کاهش تعداد برخی گونه‌های جانوری از جمله ببر در کشور بوده و این فرد در خاطرات خود آورده است که در حوالی میانکاله و بابل 25 ببر را شکار کرده است.

این کارشناس حوزه حیات وحش با اشاره به این مطلب که محدوده قلمرو ببر خزر از آستارا تا گلستان بوده است، تاریخ انقراض آن را در محدوده زمانی سال 1330 تا 1332 عنوان کرد و گفت: از زمان انقراض ببر خزر هیچ‌گاه در کشور برنامه‌ای برای احیای آن در نظر گرفته نشده است زیرا از یک‌سو زیستگاه این جانور به‌طور کلی در کشور از بین رفته و دلیل دیگر این‌که این حیوان به‌دلیل جثه بزرگش از شکار انسان ترس و هراسی ندارد و زیرگونه بنگالی آن که اتفاقاً از ببر خزری هم کوچک‌تر است سالانه تعداد زیادی از انسان‌ها را در سال در هندوستان شکار می‌کند.

وی اذعان کرد: تاکنون اگر صحبت از حضور ببر در کشور مطرح شده هرگز در قالب احیای آن نبوده و صرفاً به‌عنوان طرحی برای حضور آن در باغ‌وحش به‌عنوان یک گونه بزرگ جثه و ارزشمند بوده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به این مطلب که انقراض بسیاری از گربه‌سانان و زیرگونه‌های آنها شبیه به هم است، مهم‌ترین کارکرد این روزهای دارای عناوین زیست محیطی در تقویم را درس گرفتن از سوء‌مدیریت‌هایی دانست که باعث انقراض گونه‌هایی همچون شیر و ببر شد دانست.

وی خاطرنشان کرد: حدوداً در سال 1332 ببر در کشور منقرض شد و این در حالی بود که در سال 1339 سازمان حفاظت محیط زیست آن دوران یعنی سازمان شکاربانی و نظارت بر صید پروانه شکار نامحدود ببر را به ازای هر کدام یک هزار تومان صادر می‌کند!

نظامی اذعان کرد: بعد از گذشت سال‌ها در دهه 50 برای کارشناسان مسجل شد که دیگر ببری در کشور وجود ندارد و متأسفانه اکنون هم این خوش‌بینی در کشور در ارتباط با گونه‌های در معرض خطر وجود دارد.

این کارشناس حوزه حیات وحش افزود: در مواردی مشاهده می‌شود این خوش‌بینی از سوی افراد دارای پست‌های مدیریتی و تصمیم‌ساز مطرح می‌شود که امیدواریم بتوان با آگاه‌سازی از کارکرد این روزها برای جبران سوء مدیریت‌ها برای حفظ گونه‌هایی همچون یوز و خرس سیاه استفاده کرد.

در این میان سازمان حفاظت محیط زیست و به‌طور تخصصی دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش این سازمان به‌عنوان متولی حفظ حیات وحش، برنامه‌هایی را برای برخی از گونه‌های در معرض خطر دارد.

در این خصوص شهاب‌الدین منتظمی مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا ضمن اشاره به این مطلب که کتاب ژنتیکی ببر در ایران بسته شده است، گفت: ما در دفتر تخصصی و در چارچوب وظایفمان برنامه‌های اجرایی را برای حفاظت از گونه‌های خاص و در معرض تهدید انقراض در دست بررسی و تدوین داریم.

وی افزود: در سال 98 برنامه حفاظتی برای 10 گونه تدوین کردیم و برنامه برای حفاظت از 10 گونه دیگر نیز در دست تدوین داریم که پس از تکمیل آن وارد فرآیند اجرایی خواهد شد.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست در پایان گفت: اجرای برنامه‌های حفاظتی قطعاً با حضور متخصصان سازمان محیط زیست، سمن‌ها و مشارکت جوامع محلی صورت خواهد گرفت.

انتهای پیام/4105/