اخبار ضد و نقیض مانع قضاوت درست درباره حادثه منا می‌شود/ برای حرکت جمعیت‌های سیل‌وار باید راهکارهای علمی در نظر گرفت

سیدجلال ملکی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، با ابراز تاسف نسبت به وقوع حادثه منا که منجر به کشته شدن 136 نفر و همچنین مفقودن شدن 344 نفر و مجروح شدن 93 از هموطنان ایرانی شد، با تسلیت به خانواده‌های آنان، درباره علت این حادثه گفت: از آنجا که محل حادثه از نزدیک و به صورت میدانی بررسی نشده است؛ بنابراین نمی‌توان بر اساس اخبار و گفته‌هایی که وجود دارد درباره این حادثه قضاوت کرد.

وی اضافه کرد: متاسفانه این اولین باری است که چنین حادثه‌ای در منا برای ایرانیان اتفاق می‌افتد و در چنین شرایطی باید شرایط ایمنی برای زائران در نظر گرفته می‌شد تا شاهد این حادثه تلخ نباشیم.

این کارشناس ایمنی با بیان اینکه در مراسم‌های حج معمولا جمعیت بسیار زیادی از سراسر جهان به مکه مکرمه می‌روند و به همین علت باید تمهیدات ویژه‌ای برای نظم‌بخشی و جلوگیری از وقوع حادثه در این مکان داشت، اضافه کرد: یکی از اقداماتی که باید در هنگام تجمع جمعیت در مکانی به خصوص در بخش‌های مسقف انجام داد، توجه به سیستم تهویه است. سیستم تهویه این قسمت‌ها باید طوری باشد که امکان تنفس راحت و دمیدن هوای تازه و تعبیه هوای تازه وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: همچنین باید مراقب مسیرهای تردد از لحاظ لغزندگی بود تا احتمال لیز خوردن به ویژه برای افراد کم‌توان و مسن به حداقل ممکن برسد. از آنجا که در چنین شرایطی افراد مختلفی از کودک گرفته تا بزرگسال حضور دارند، باید شرایط را برای همه در نظر گرفت.

به گفته ملکی، اما مهم‌ترین نکته در مدیریت خیل جمعیتی که قصد تردد در مسیری دارند، توجه به راه‌ها و مسیرهای ورودی و خروجی است. آنچنان که این مسیرها حتما با جمعیت موجود تناسب داشته باشد و در صورتی که از قبل تمهیداتی برای ایجاد این تناسب در نظر گرفته نشده باشد، به جمعیت موجود تذکر دهیم که شرایط دقیق مسیر چگونه است و حتی ممکن است که مسیر باریک شود یا موانعی وجود داشته باشد تا بتوانند بهتر مراقب حرکت کردنشان باشند.

به گفته وی در چنین شرایطی که جمعیت در حال حرکت است در صورتی که در قسمت جلویی توقفی ایجاد شود، کسی خبردار نمی‌شود و بنابراین با یکدیگر برخورد کرده و حادثه پیش می‌آید. بنابراین باید به آنان اطلاع داد که احتمال توقف وجود دارد تا مراقب خودشان باشند.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهر تهران در ادامه یادآور شد: در شرایطی که جمعیتی به صورت سیل‌وار در مسیری حرکت می‌کند حتما باید از قبل برای آن اتاق فکری تشکیل و در خصوص وضعیت دقیق عبور و مرور این جمعیت راهکارهای عملی در نظر گرفته شود. همچنین نیروهای امدادی و پزشکی باید در تمام طول مسیر مستقر باشند تا در صورت بروز حادثه بتوانند با سرعت هرچه تمام‌تر خدمات‌رسانی داشته باشند.

وی تاکید کرد: در کنار این جمعیت باید افرادی حرکت کنند که ما به آن «انتظامات» می‌گوییم و این افراد باید هر نوع تغییری را که در برنامه و مراسم ایجاد می‌شود از قبل اطلاع داشته باشند و به جمعیت هم اطلاع‌رسانی کنند. هیچ اقدامی ناپخته و بدون برنامه‌ریزی نباید انجام شود و یک فرد باید در راس انتظامات وجود داشته باشد تا با مدیریت واحد یا به قول آتش‌نشانان، فرماندهی واحد بتواند در هیبت رئیس کارگروه تصمیم نهایی را بگیرد و دیگران از او تبعیت داشته باشند.

ملکی اضافه کرد: در چنین مراسم‌هایی تمامی درها و مسیرهای خروجی حتما باید به سمت بیرون باز شود. اگر درها به سمت داخل باز شود در صورت تجمع جمعیت پشت آن، دیگر نمی‌توان در را باز کرد و این خود حادثه آفرین است. اگر درها رو به بیرون باز شود حتی اگر قفل هم باشد به خاطر فشار جمعیت باز می‌شود. همچنین تمام درها باید به معابر آزاد راه داشته باشد نه اینکه به شبستانی دیگر آن هم بن بست باز شود.

این کارشناس ایمنی یادآور شد که در چنین شرایطی باید تمامی عملیات‌های عمرانی واقع در مسیر برچیده یا به طور کامل تعطیل شود چرا که در غیر اینصورت اقدامات کارگاهی سبب باریک شدن مسیر تردد شده و باعث می‌شود تا جمعیت فشرده‌تر حرکت کند و این خود امکان بروز حادثه را فراهم می‌کند. اقدام درست این است که از حداکثر ظرفیت معابر استفاده شود. در جاهایی که جمعیت میلیونی است تا جای ممکن معابر خالی از مانع شود.

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهر تهران گفت: البته از آنجا که ما در محل حادثه حضور نداشتیم درست نمی‌دانیم که این تمهیدات در نظر گرفته شده بوده یا خیر.