«هزار راه نرفته» و معضل راستی‌آزمایی در تلویزیون

محسن همتی‌نژاد در گفتگو با خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، درباره حواشی اخیر برنامه «هزار راه نرفته» گفت: در فرایند تولید یک برنامه تلویزیونی، وقتی طرحی ارائه شده و سوژه‌ها مشخص می‌شود، برنامه‌ساز سوژه‌ها را بررسی می‌کند و در صورت نیاز افرادی را هم به عنوان مهمان دعوت می‌کند.

وی اظهار کرد: معمولاً مهمان برنامه را یا خود تهیه‌کننده و یا یکی از عوامل برنامه معرفی می‌کنند. گاهی هم از مراجع رسمی و غیررسمی برای معرفی فرد مناسب استفاده می‌شود. مثلاً اگر می‌خواهیم یک روان‌شناس را به عنوان کارشناس برنامه دعوت کنیم، اگر آشنایی قبلی نداریم حتماً با انجمن روان‌شناسان یا نهادهای مرتبط تماس می‌گیریم. اگر مهمان برنامه سابقه حضور در برنامه‌های تلویزیونی را نداشته باشد، این عنصر «اعتماد» است که نقش اصلی را ایفا می‌کند. اعتمادی که شما به خود آن فرد مهمان یا نهاد و فردی که وی را معرفی کرده دارید.

نمی‌توانیم در مورد تک‌تک آدم‌ها تحقیق کنیم، چرا که پروسه تولید برنامه سخت و طولانی می‌شود

این مستندساز و کارشناس رسانه افزود: وقتی مهمانان معرفی شدند، به مرحله راستی‌آزمایی می‌رسیم. تماس می‌گیریم، تحقیق می‌کنیم و با خود مهمان به صورت حضوری صحبت می‌کنیم. البته نمی‌توان درباره همه ابعاد زندگی آن مهمان به صورت عمیق تحقیق کرد و معمولاً به گفته‌های فرد یا اطرافیان معتمد بسنده می‌شود. فرض بر این است که آدم‌ها صادق‌اند. حالا این که آدم‌ها چقدر خود واقعی‌شان را نشان می‌دهند، مقوله دیگری است. واقعیت این است که ما نمی‌توانیم در مورد تک‌تک آدم‌ها تحقیق کنیم، چرا که پروسه تولید برنامه سخت و طولانی می‌شود.

وی که خود سابقه برنامه‌سازی برای تلویزیون را نیز دارد، عنوان کرد: شما زوجی را به تلویزیون می‌آورید که می‌گویند از یکسری کارهای نامطلوب پشیمان هستند. حالا پرسش اینجاست که آیا اقرار کلامی در حضور شما و وجدان خودشان کافی نیست؟ شما چقدر می‌توانید درباره او تحقیق کنید؟ وقتی می‌گوید من دوباره متولد شده‌ام، برای شما این آدم جدید مهم است. ما فرد را به عنوان یک آدم منافق نپذیرفته‌ایم بلکه به عنوان یک شخصیت جدید می‌شناسیم. این در آموزه‌های دینی ما هم هست. ما که نمی‌توانیم درباره زندگی خصوصی او تحقیق کنیم. شرایط فعلی وی مد نظر ماست.

همتی‌نژاد گفت: با این حال عوامل این برنامه هم نمی‌توانند از خود رفع مسئولیت کنند. تا آنجایی که اطلاع دارم تهیه‌کننده این برنامه سال‌هاست که عهده‌دار این مسئولیت است. قطعاً آنها هم جوابیه یا دفاعیاتی دارند که باید شنیده شود؛ اما نکته‌ای که میخواهم بگویم کلی است و متأسفانه دامنگیر تعداد زیادی از برنامه های صدا و سیما و حتی تهیه‌کننده‌های با سابقه هم شده است.

وی عنوان کرد: تهیه‌کننده‌های ما بر خلاف گذشته به دنبال افزایش سواد رسانه‌ای نیستند. روشن است که این همکار ما باید به خاطر حیثیت‌کاری خودش هم که شده، تحقیق بیشتری درباره فعالیت‌های مهمانان برنامه انجام می‌داد، مدیرگروه هم همین‌طور. عوامل «هزار راه‌ نرفته» باید مهمانان خود را بیشتر می‌شناختند، چون بالاخره آبروی کاری آنها هم هست. اگر سواد تهیه‌کنندگان برنامه‌ساز بالا برود می‌توان شاهد برنامه‌های خوب‌تری باشیم.

این کارشناس فرهنگی و مطالعات رسانه گفت: در گذشته تهیه‌کنندگان برنامه‌های تلویزیون زیرمجموعه خود سازمان بودند؛ یعنی از نظر مالی، ممیزی و محتوایی به نوعی نماینده تلویزیون محسوب می شدند. به خاطر حضور در دوره‌های آموزشی و تجربه کاری، به ظرایف و پیچ و خم‌های برنامه‌سازی برای تلویزیون آشنا بودند. وقتی تهیه‌کننده‌ها به خاطر برخی ارتباطات انتخاب می‌شوند، باید منتظر چنین آسیب‌هایی هم بود. در گروه‌های خود سازمان صدا و سیما هم همین طور. مدیرگروه وقتی تجربه ندارد، چنین وضعیتی پیش می‌آید. جوان‌گرایی خیلی خوب است و مقام معظم رهبری هم بر این موضوع تأکید داشته‌اند اما این به معنای استفاده از افراد بی‌تجربه یا دو شغله در جایگاه‌های حساس نیست.

تهیه‌کننده‌های ما بر خلاف گذشته به دنبال افزایش سواد رسانه‌ای نیستند

به گزارش آنا، در پنجمین قسمت از برنامه «هزار راه‌ نرفته» که یکی از ویژه‌برنامه‌های ماه مبارک رمضان از شبکه دو سیما است؛ زوج جوانی که در فضای مجازی فعال بودند، مدعی شدند که در روابط اجتماعی و رفتارهای خود دچار تحول شده و شیوه زندگی نامطلوب خود را تغییر داده‌اند، اما ویدئوهایی که در صفحه اجتماعی آن‌ها وجود داشت، نشان می‌داد که چهره‌ای غیرواقعی از خود در این برنامه نشان داده‌اند.

با این حال این زوج اینستاگرامی امروز در ویدئویی کوتاه مدعی شدند که صفحه آنها هک شده و عکس‌ها و فیلم‌ها مندرج در آن مربوط به گذشته است. این زوج فعال در فضای مجازی در این ویدئوی کوتاه از پیگیری این موضوع در نهادهای قضایی از سوی خود و سازمان صدا و سیما نیز خبر دادند.

انتهای پیام/4072/4104/