فرود سیمرغ روی شانه برندگان؛ این بار آرام و بی‌دردسر

به گزارش خبرنگار حوزه سینمای گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر شامگاه دوشنبه با شناخت صاحبان کامیاب سیمرغ‌های بلورین به کار خود پایان داد. همانگونه که محمدرضا شهیدی‌فرد مجری مراسم عنوان کرد، مهم‌ترین و هیجان‌انگیزترین بخش از جشنواره فیلم فجر مراسم اختتامیه، زمان اعلام برندگان سیمرغ است. جایی که هم مخاطبان عمومی و هم رسانه‌ها و صاحبان آثار منتظر روشن شدن تکلیف رقابت 10 روزه و انتخاب بهترین‌های رشته‌های مختلف سینمایی می‌مانند.

امسال نیز همچون ادوار قبلی باز هم پس از اهدای سیمرغ‌ها برخی از گزاره‌های متداول از جانب هیئت داوران کارشناسان، اصحاب رسانه و صاحبان آثار دهان به دهان چرخید. از کیفیت داوری‌ها، معیارهای انتخاب نامزدها و برندگان مقایسه نامزدها با یکدیگر و آنچه در اختتامیه جشنواره گذشت، مواردی است که به نوعی سرجهازی اختتامیه جشنواره محسوب شده و هر ساله با شدت و ضعف تکرار می‌شود، اما به نظر می‌رسد جشنواره فیلم فجر، امسال شرایط متفاوتی را شاهد بود.

امسال اعلام نامزدها در مقایسه با بسیاری از ادوار جنجالی و حاشیه‌ساز قبلی سر و صدای چندانی نداشت. این را می‌شد از همان زمان اعلام نامزدها نیز احساس کرد. وقتی که در شامگاه بیست و یکم بهمن و پس از نشست خبری فیلم «ماجرای نیمروز: رد خون» ابراهیم داروغه‌زاده به عنوان دبیر و مسعود نجفی به عنوان مدیر روابط عمومی جشنواره سی و هفتم پشت تریبون آمدند، سکوت خاصی بر سالن همواره پرهمهمه نشست‌های خبری حاکم شد. این سکوت با اعلام نامزدها از سوی داروغه‌زاده ادامه یافت و حتی پس از پایان هم واکنشی از سوی خبرنگاران حاضر در جلسه مبنی بر غافلگیری از نفرات اعلام شده ابراز نشد.

حضور چند فیلم باکیفیت و با استانداردهای بالا، اجماع نسبی اغلب منتقدان بر فیلم‌ها و بازیگران برگزیده، نزدیک بودن سطح کیفی نامزدها به همدیگر (چه فیلم‌ها و چه هنرمندان) و همخوانی فیلم‌های برگزیده آراء مردمی و فیلم‌های مدنظر منتقدان عواملی بود که اعلام نامزدهای منتخب هیئت داوران نیز جز چند واکنش عموماً تخصصی با اعتراض چندانی مواجه نشود. این‌ وضعیت اگر چه کار هیئت داوران را برای اعلام نامزدها آسان کرد، اما در مقابل انتخاب برندگان سیمرغ از میان این نامزدها را هم به‌شدت سخت و پیچیده ساخته بود.

با این حال مشخص شدن نتایج باز هم سنگین شدن کفه ترازو به سمت یک فیلم را نشان داد. دیشب و با آغاز آیین اختتامیه، سیمرغ‌های جشنواره یک به یک در تور فیلم نرگس آبیار افتادند. «شبی که ماه کامل شد» با سوژه‌ای جدید، ملتهب، جذاب و در عین حال پرداختی گویا و هنرمندانه از جانب کارگردان و عوامل سازنده از همان روزهای اول آغاز جشنواره به عنوان یکی از مدعیان اصلی شکار سیمرغ‌ها مطرح شد. نرگس آبیار همچون دو فیلم قبلی خود، خمیر یک سوژه به‌ظاهر ساده و روشن (از این منظر که هسته اصلی داستان نیازی به خلق یا کشف ندارد) را به بهترین شکل ورز داد، چاشنی به اندازه‌ای بر آن افزود و از زمان‌شناسی و مخاطب‌شناسی خود تنوری داغ ساخت تا دستپخت نهایی‌اش، نانی دندان‌گیر و خوش‌خوراک برای ذائقه‌های مختلف باشد.

«شبی که ماه کامل شد» با ترکیب به اندازه درام و حادثه، علاوه بر جلب نظر منتقدان و مخاطبان، نظر هیئت داوران هفت‌نفره جشنواره سی و هفتم را نیز به خود جلب کرد. اهدای هفت سیمرغ بلورین شامل سه سیمرغ بازیگری به همراه چهار جایزه بهترین طراحی لباس، بهترین چهره‌پردازی، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم، «شبی که ماه کامل شد» را به فاتح بی‌چون و چرای جشنواره سی و هفتم بدل کرد. این اتفاق درحالی رخ داد که رقیبان قدرتمندی همچون «ماجرای نیمروز: رد خون»، «قصر شیرین»، «غلامرضا تختی»، «متری شیش و نیم»، «مسخره‌باز» و «سرخپوست» در کنار اثر نرگس آبیار خودنمایی می‌کردند.

 «مسخره‌‌باز» فیلم خلاقانه همایون غنی‌زاده نیز چهار سیمرغ را از آن خود کرد. اثری که از همان ابتدا و به شکلی جالب در معرض اظهارنظرهای کاملاً متفاوت و متناقض قرار داشت. این شکاف و تفاوت نگاه بین این فیلم نه‌تنها در دوقطبی منتقد ــ مخاطب عمومی که حتی در دوقطبی منتقد ــ منتقد و مخاطب ــ مخاطب نیز دیده می‌شد. به این ترتیب در حالی که انتظار می‌رفت «مسخره‌باز» به خاطر فرم و محتوای آوانگارد و پرداخت تئاترگونه خویش به اثری ویژه با مخاطبان خاص تبدیل شود، حتی در میان مخاطبان عمومی هم با اقبال و توجه مواجه شد. در نهایت هم با کسب سیمرغ‌های بلورین بهترین فیلم اول، بهترین فیلم هنر و تجربه، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و بهترین جلوه‌های ویژه بصری شب بارانی برج میلاد را به پایان برد. در این میان البته واکنش عجیب همایون غنی‌زاده در عدم پذیرش «جایزه نگاه نو» شیرینی این جوایز و البته جسارت وی در تولید چنین اثری را تحت تأثیر قرار داد. با این حال حضور مجدد غنی‌زاده و دریافت جایزه هنر و تجربه باعث شد تا این اعتراض بی‌پشتوانه و مبهم، پیامد تبلیغاتی چندانی نداشته باشد.

«قصرشیرین» فیلم خوش‌ساخت رضا میرکریمی با بازی یکدست و باورپذیر همه بازیگران اصلی‌اش (حامد بهداد، ژیلا شاهی، یونا تدین و نیوشا علیپور) و فضاسازی و فیلمنامه قوی دو جایزه بهترین فیلمنامه و بهترین موسیقی را کسب کرد و «متری شیش و نیم» فیلم اجتماعی سعید روستایی هم سه جایزه بهترین صدابرداری، بهترین تدوین و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از آن خود کرد تا با وجود کامیابی نسبی از لحاظ تعداد سیمرغ دریافتی، نتواند موفقیت جشنواره سال 1394 را با همان مثلث، سعید روستایی، پیمان معادی و نوید محمدزاده تکرار کند.

در مجموع حتی اگر با همان نگاه همیشگی، به رویکرد توزیع سیمرغ به جای اهدای آن و برقراری تناسبی راضی‌کننده بین برندگان معتقد باشیم (که انصافاً در این دوره نمی‌توان با قطعیت چنین حکمی داد) باز هم عملکرد داوران این دوره قابل قبول به نظر می‌رسد. همان‌گونه که در متن اشاره شد، نزدیک بودن کیفیت نامزدها کار انتخاب را واقعاً سخت کرده بود، اما به نظر می‌رسد این بار حداقل برخلاف 10 دوره پیشین جشنواره فیلم فجر، اهدای جوایز با کمترین حاشیه و دلخوری و تبعیض همراه بود.

انتهای پیام/4072/4104/پ