راز بزرگترین بنای آجری جهان پس از نیم قرن افشا شد+ تصویر

همه ماجرا از زمانی آغاز می‌شود که راز سر به مهر ۵۰ ساله‌ای، وسوسه‌ای می‌شود برای گروه مرمت بزرگترین بنای آجری جهان. رازی که در شمالغرب ایران زمین نهفته است.

کد خبر : 352517

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، سال‌ها می‌گذرد و این بنای برجسته پس از اسلام، که برخی از آن به‌‌عنوان بزرگترین موزه تزئینات اسلامی و معماری آذری در ایران یاد می‌کنند با سری در جان، نیم قرنی می‌گذراند تا اینکه اردیبهشت ماه امسال در سکوت خبری، به دقت و با احتیاط تیم مرمتی جوان این بنای کهن پرده از تزئیناتی بر می‌دارند که سال‌هاست چشمان بسیاری در آرزوی دیدارشان است. درحالی‌که گروه مرمت ایتالیایی در دوران پهلوی دوم، سال‌ها قبل از انقلاب، سه چشمه طاق رواق این گنبد فیروزه‌ای را مهر و موم کرده بودند.

و در یک اقدام خطیر، مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه و گروه مرمت این پایگاه، لایه حفاظتی 50 ساله روی تزئینات رواق بیرونی ضلع جنوبی این گنبد را برداشتند و نقوش زیبای این ایوان را که چون رازی سرپوشیده مانده بود، مرمت و عیان کردند. این لایه حفاظتی که در دوره پهلوی توسط دریکو - سرپرست گروه مرمت ایتالیایی در دوره پهلوی بر روی سه چشمه از 24 چشمه طاق رواق انجام شده بود.

تیر ماه سال جاری برای نخستین بار بعد از نیم قرن گروه مرمت پایگاه جهانی گنبد سلطانیه به سرپرستی میرموسی انیران، مدیر این پایگاه، لایه محافظتی که سال‌ها بود با گنبد سلطانیه عجین شده بود را گشودند.

انیران در این زمینه می‌گوید: "آنزمان بر اثر زلزله‌های اتفاق افتاده در سنوات گذشته ترک‌هایی در سازه گنبد وجود داشته که گروه مرمت ایتالیایی به سرپرستی دریکو و سن پائولزی احساس خطر می‌کنند و در نتیجه یک سری اقدامات مرمتی، حفاظتی و تقویت سازه بر روی گنبد صورت می‌پذیرد."

او از ترک‌هایی صحبت می‌کند که در ضلع شمالی و جنوبی در راستای هم بودند و در اثر زلزله و پیچش سازه به وجود آمده بودند. آثار مخرب ناشی از زلزله موجب می‌شود در آن زمان طرح‌های مرمتی بر روی گنبد انجام شود که در نهایت منجر به کلاف‌کشی بتنی و مقاوم‌سازی با یک رینگ بتنی می‌شود. مرمت بصورت خطی صورت نمی گیرد بلکه بصورت شطرنجی سطح کامل گنبد و دور مناره‌ها را پوشش می‌دهد. همان زمان در راستای محافظت از لایه‌های تزئینی از آسیب احتمالی ناشی از بتن ریزی و اجرای کلاف کشی بتنی ، لایه محافظتی بر روی آنها اجرا می‌شود.

پس از انقلاب نیز تزئینات دست نخورده باقی می‌ماند و بخاطر ریسک بالای برداشتن لایه حفاظتی تیم‌های مرمت از باز کردن پوشش محافظتی طاق‌ها اجتناب می‌کنند تا اینکه بالاخره در سال جاری پس از نیم قرن پرده از تزئینات پنهان برداشته می‌شود.

تزئینات این بخش از گنبد نسبت به قسمت‌های مشابه دارای نقوش هندسی ریزتر و پرکارتر است. انیران می‌گوید در این بخش کلمه "الملک" و همچنین نام مبارک حضرت "علی" (ع) با خطی متفاوت نوشته شده است.

به گفته او لایه‌های محافظتی که مرمتگران ایتالیایی در اوایل دهه پنجاه هجری بر روی سقف‌های سه گانه رواق جنوبی طبقه دوم نصب کرده بودند مشتمل بر سه لایه است.

انیران ادامه می‌دهد: لایه اول پارچه بود که پس از پاکسازی و تثبیت نهایی تزئینات و بدون انجام هر گونه اقدام مرمتی لایه‌ای از پارچه به تمامی سطح سقف‌ها الحاق شده بود، لایه دوم هم شامل فوم یا یونولیت بود، این لایه بر روی لایه دوم با چسب ضمیمه شده بود و سپس برای اطمینان از عدم جدا شدن لایه تمام سطوح یونولیت با میخ به سقف متصل شده بود و لایه سوم پارچه که برای تثبیت نهایی لایه یونولیت و به دلیل آسیب‌پذیری یونولیت و جهت جلوگیری از گسست لایه‌های یونولیت این لایه پارچه‌ای به عنوان لایه سوم بر روی یونولیت الحاق گردیده بود.

مدیر پایگاه جهانی گنبد سلطانیه می‌گوید: پس از حذف این لایه‌ها پاکسازی و زدودن آلودگی‌ها روی تزئینات گچبری و الیه‌های گچی و توپی‌های ته آجری از مواد آلاینده شامل گرد و غبار، مالت اضافه و... صورت گرفت.

در ادامه به لکه‌گیری و موزون‌سازی قسمت‌های از بین رفته گچبری‌ها و آسیب‌ها با مصالح برگشت‌پذیر و مناسب پرداختیم و پس از رنگ‌گذاری قسمت‌های مرمت شده گچبری‌ها و توپی‌ها و موزون‌سازی رنگی نهایتاً انجام عملیات تثبیت نهایی با مواد برگشت‌پذیر صورت پذیرفت.

منبع: تسنیم