مرکز تحقیقات نخل دانشگاه آزاد اسلامی صنعت خرما را متحول می‌کند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از تنگستان، با ورود انسان به دوران جدید و گذار از سنّت به مدرنیته، بخش‌های مختلف زندگی بشر دچار دگرگونی و تغییر شد و بخش قابل‌توجهی از این تغییرات به دلیل پیشرفت انسان در حوزه علم و دانش رخ‌داده، موضوعی که کم‌وبیش در ایران با آن مواجه هستیم.

سال‌های اخیر رویکرد مراکز علمی در کشور در حال چرخش به پژوهش‌محوری است؛ به‌طوری‌که در تمام واحدهای دانشگاهی آزاد اسلامی در اقصی نقاط مختلف کشور، دانشجویان و اعضای هیئت علمی این دانشگاه می‌کوشند تا با رویکرد پژوهشی، مسائل مختلف را مورد واکاوی قرار دهند.

اخیراً خبر واگذاری مسئولیت راه‌اندازی مرکز تحقیقات نخل از سوی هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنگستان(اهرم) باعث شد تا در گفتگویی اختصاصی با رئیس این دانشگاه، جزئیات راه‌اندازی این مرکز تحقیقاتی را مورد واکاوی قرار دهیم.

خرما یک محصول استراتژیک است

محمود قدرتیان در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا اظهار کرد: خرما از محصولات استراتژیک است که بخش قابل‌توجهی از این محصول در منطقه خاورمیانه و کشورهای ایران، مصر، عراق، عربستان، امارات، الجزایر و مراکش تولید می‌شود.

این محصول در کشور ما صادرات و ارزآوری خوبی دارد، ولی در این روند مشکلاتی رخ‌داده که مسئولیت برطرف کردن آن به دانشگاه آزاد تنگستان واگذارشده است. ایران جزء پنج کشور تولیدکننده خرما و بعد از مصر دومین کشور تولیدکننده این محصول است. باغات نخل کشور در حدود 156 هزار هکتار مساحت دارد که در هر هکتار 4 و نیم تن محصول تولید می‌شود.

استان‌هایی که خرما تولید می‌کنند

قدرتیان با بیان این‌که این محصول در استان‌های معدودی در کشور تولید می‌شود، اظهار کرد: کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، خوزستان و فارس استان‌های تولیدکننده خرما در ایران هستند. بوشهر با تولید 14.8 درصد کل محصول  بعد از کرمان دومین استان تولیدکننده خرماست و در استان بوشهر نیز بیشترین تولید خرما در شهرستان‌های دشتستان و تنگستان انجام می‌شود؛ به همین دلیل تحقیقات در مورد خرما به دانشگاه آزاد اسلامی تنگستان واگذار شده است.

ویژگی‌هایی که خرما دارد

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تنگستان ویژگی‌های خرما را بیان کرد و گفت: خرما ازجمله محصولات کشاورزی است که ماندگاری زیادی دارد. ماندگاری این محصول بدون یخچال حدود یک سال و اگر در یخچال نگهداری شود، ماندگاری آن تا دو سال هم ادامه دارد، به عبارتی این محصول به‌ مرور زمان خراب نمی‌شود؛ اما کیفیت خود را از دست می‌دهد.

اهداف مرکز تحقیقات نخل

قدرتیان برنامه‌های مرکز تحقیقات نخل دانشگاه آزاد تنگستان را تشریح کرد و گفت: کاشت، داشت و برداشت در کشاورزی و باغداری ازجمله نخل‌داری در کشور ما، وضعیت خوب و مطلوبی ندارد. به‌صراحت باید گفت خیلی خوب عمل نشده و هنوز در همه بخش‌ها به شیوه سنتی در حال فعالیت هستیم. ازنظر بسته‌بندی، حمل و نگهداری، وضعیت غیربهداشتی حاکم است. صنایع تبدیلی، باکیفیت نیست. با اندکی مطالعه متوجه شدم کشورهای سوئیس و هلند با اینکه جزء کشورهای تولیدکننده خرما نیستند، ولی جزء صادرکنندگان این محصول هستند.

وی افزود: این خبری است که موجب تعجب خواننده می‌شود؛ به‌راستی چرا باید این دو کشور در حوزه صادرات خرما حرف برای گفتن داشته باشند درصورتی‌که هیچ‌کدام درزمینهٔ کاشت، اصلاً شرایط آن را ندارند. متوجه شدم این دو کشور هر دوکله خرما را یک دلار می‌فروشند؛ به عبارتی این محصول استراتژیک به‌مانند نفت به‌صورت خام فروخته می‌شود و مجدداً محصولات نفتی به خودمان صادر می‌شود. به‌جدّ باید عرض کنم قطعاً یکی از موضوعات موردپژوهش در مرکز تحقیقات نخل این موضوع خواهد بود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تنگستان اظهار کرد: در مرکز تحقیقات نخل به دنبال این هستیم که تمام مشکلات در رابطه با این محصول استراتژیک را رصد کرده تا بتوانیم با انجام کارهای پژوهشی، گره‌ای از مشکلات این محصول را بازکنیم تا بتوانیم صادرات داشته باشیم.

با استفاده از علوم دانش‌بنیان تراورس، کامپوزیتی از ضایعات نخل تولید کردیم

وی خاطرنشان کرد: خرما جزء محصولاتی است که بالای 100 نمونه آن در استان بوشهر تولید می‌شود؛ خرماهای زاهدی، خاصویی و کبکاب تنها نمونه‌هایی از این محصول استراتژیک است. با این تنوع، فرآوری جنبی از نخل، موضوعی است که تاکنون به آن توجهی نشده و بنا داریم در مرکز تحقیقات نخل به آن بپردازیم.

قدرتیان گفت: فرآوری جنبی از نخل جزء طرح‌های دانش‌بنیان دانشگاه آزاد تنگستان است تا از ضایعات نخل بتوانیم با استفاده تحول دانش فنی، محصول جدید تولید کنیم. در نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی که به‌تازگی آن را پشت سر گذاشته‌ایم، یک تراورس کامپوزیتی از ضایعات نخل تولید کردیم که در صنعت راه‌آهن به‌عنوان ریل راه‌آهن قابل‌استفاده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تنگستان خاطرنشان کرد: این محصول ازنظر ارزانی و مقاومت بر ریل‌های فعلی که استفاده می‌شود، برتری دارد. اگر این محصول حمایت شود، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و اکنون در مرحله تجاری‌سازی قرار دارد؛ به عبارتی به حمایت‌کننده مالی نیاز دارد تا این محصول به تولید انبوه برسد.

ظرفیت بالای محصول شکیل برای صادرات

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر یادآور شد: در بخش صادرات خرما، چند مؤلفه خیلی مهم است که متأسفانه روی آن کار نشده است؛ اندازه، شکل ظاهری و کیفیت خرما خیلی مهم است، علاوه‌بر‌این، بسته‌بندی و قیمت تمام‌شده نیز اهمیت خود را دارد. این 5 عامل مهم، در صادرات خرما نقش‌آفرین است که باید بر روی آن تحقیق و پژوهش شود. بنا داریم با انجام اصلاحات ژنتیک روی خرما، این محصول ازلحاظ شکل و فرم، ظاهر بهتری پیدا کند تا راحت‌تر بتوان آن را صادر کرد.

وی افزود: باید متذکر شوم بنده از کودکی در میان نخلستان بزرگ‌ شده‌ام و با زیر و بم این رشته از کشاورزی آشنایی دارم. خرمای منطقه بوشهر را برای آزمایش به کانادا ارسال کردم. یک نوع خرما به نام «مجول» در کالیفرنیا تولید می‌شود. وقتی خرمای ما را در کانادا آزمایش کردند و با خرمای «مجول» مقایسه کردند، اصلاً قابل قیاس نبود و خرمای ما 100 برابر کیفیت بهتری داشت. خواننده شاید بپرسد چرا کانادا؟ به این دلیل که استانداردهای صنایع غذایی کانادا در سطح بالایی قرار دارد؛ متأسفانه در بسته‌بندی ضعیف هستیم. دنبال راه‌کارهایی هستیم تا اندازه و شکل ظاهری خرما را بهبود بخشیم و به باغداران و نخل‌داران برای تولید محصول بهتر، راهکار ارائه کنیم.

رئیس دانشگاه آزاد تنگستان افزود: مطلع هستید که ایران ازلحاظ منابع آبی با مشکلات زیادی دست‌به‌گریبان است؛ در جنوب کشور این معضل محسوس‌تر است. در تحقیقاتی که بنا داریم در این مرکز بر آن تمرکز شود، اصلاح شیوه آبیاری است. در تحقیقاتی که انجام می‌شود، مقدار مورد نیاز آب هر نخل مورد بررسی قرار می‌گیرد تا با اصلاح شیوه آبیاری از هدر رفت بیش‌ازحد آب جلوگیری کنیم و درواقع سعی داریم از شیوه غرقابی به آبیاری قطره‌ای روی بیاوریم.

ظرفیت‌هایی که داریم

قدرتیان توانمندی‌های دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر را بیان کرد و گفت: در مجتمع آموزشی عالیشهر 10 هکتار نخلستان، 2 هزار متر زمین و یک ساختمان 1200 متری برای تحقیقات مرکز نخل داریم. 6 عضو هیئت علمی در سطح دکتری و 200 نفر دانشجوی ارشد و دکتری که در رشته مرتبط در حال درس خواندن هستند و سه رشته مرتبط با این موضوع، از دیگر ظرفیت‌هایی است که در این زمینه داریم که با توجه به این توانمندی و ظرفیت‌ها بوده که هیئت امنای دانشگاه آزاد بوشهر، راه‌اندازی مرکز تحقیقات نخل را به دانشگاه آزاد اسلامی تنگستان واگذار کرده‌اند.

فرصتی که باید قدر آن را بدانیم

رئیس دانشگاه آزاد تنگستان با بیان سوددهی زیاد این محصول در مبادلات تجاری خاطرنشان کرد: خرما ازلحاظ اقتصادی به‌دلیل ماندگاری بالای محصول، سود خیلی خوبی دارد؛ به‌عنوان‌ مثال اگر خواسته باشیم این محصول را از طریق حمل‌ونقل دریایی به کانادا صادر کنیم، 45 روز طول می‌کشد که در این مدت هیچ اتفاقی برای محصول رخ نمی‌دهد. اکنون نیز محصولات خرمای بوشهر به کشورهای روسیه، مالزی، آذربایجان، گرجستان، اکراین، امارات و سایر کشورهای اروپایی و آمریکایی صادر می‌شود که باید قدردان این فرصت برای تولید ثروت باشیم.

انتهای پیام/4117/4062/خ