رفع وابستگی به شهریه دانشجو با اقتصاد مقاومتی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ این روزها با توجه به کاهش تعداد دانشجویان، برخی از دانشگاه‌ها مانند دانشگاه آزاد اسلامی که به شهریه دانشجویان وابسته است، با مشکل کمبود اعتبار روبرو شده‌اند، در همین میان واحدهای زیادی از جمله دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان از این تهدید به‌ عنوان فرصت استفاده کرده است، به همین منظور با یدالله رجایی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان به گفتگو نشستیم که در ادامه مشروح گفتگو آمده است.

با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی مثل باقی دانشگاه‌ها با کمبود دانشجو و بودجه روبرو است و در حال حاضر بودجه اصلی دانشگاه وابسته به شهریه دانشجویان است، برای درآمدزایی و کاهش وابستگی به شهریه دانشجو چه اقداماتی صورت گرفته و چه برنامه‌ریزی قرار است انجام گیرد؟

امروز یکی از مهم‌ترین چالش‌های دانشگاه‌ها تأمین اعتبارات مالی است و با عنایت به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی از بودجه دولتی استفاده نمی‌کند، این چالش پررنگ‌تر دیده می‌شود. رفع وابستگی بیش‌ازحد به شهریه دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی رسالت‌ اصلی مدیران و متصدیان است. اولین قدم در این راه انطباق برنامه‌های دانشگاه با اقتصاد مقاومتی است، لذا بایستی نهایت صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌های زائد، مدنظر قرار گیرد و انضباط مالی و مدیریت هزینه‌ها سرلوحه برنامه‌های واحدهای دانشگاهی باشد.

با عنایت به کاهش تعداد دانشجویان غیربومی اجاره بناهای بلااستفاده در جهت تأمین بخشی از اعتبارات می‌تواند راه‌گشا باشد که در واحد زنجان با اجاره خوابگاه‌ها اقدامات مقتضی در این راستا صورت پذیرفته است. برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت تخصصی با سازمان‌های خارج از دانشگاه از اقدامات شایسته است که دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان آغاز کرده و برگزاری دوره‌های سازمان نظام‌مهندسی در این واحد دانشگاهی نمونه‌ای از این دوره‌ها است.

حدود 90 درصد از بودجه دانشگاه‌های آزاد اسلامی از شهریه دانشجویی به دست می‌آید، درحالی‌که به‌عنوان‌مثال 17 درصد منابع ملی دانشگاه استنفورد (به‌عنوان دومین دانشگاه جهان) از شهریه دانشجویی است و 26 درصد دیگر از طریق موقوفات و هدایای خیرین تأمین می‌شود، لذا توجه ویژه دانشگاه به خیرین و گسترش فرهنگ حمایت نهادهای غیردولتی، شرکت‌ها و افراد خیر از نظام آموزش عالی بایستی از اولویت‌های دانشگاه باشد.

طرح‌های برون‌دانشگاهی به عنوان  یکی دیگر از منابع درآمدی دانشگاه‌ها توسط سازمان مرکزی دانشگاه آزاد برای واحدهای دانشگاهی هدف‌گذاری شده است، به‌عنوان‌مثال: عقد قرارداد طرح‌های برون‌دانشگاهی برای دانشگاه‌های استان زنجان 684 میلیون تومان است و با عنایت به اینکه بودجه پژوهشی سازمان‌های کل استان در سال 97 از رقم موردنظر تکلیفی کمتر است، لذا دانشگاه آزاد اسلامی زنجان با سیاستگذاری برای اخذ این‌گونه طرح‌ها به‌طور مستقیم از وزارتخانه‌ها، سایر استان‌ها و حتی از مناطق آزاد تجاری اقدام کرده و امید می‌رود که عقد قرارداد بیش از یک میلیارد تومان طرح برون‌دانشگاهی تا پایان سال تحقق پذیرد.

برای ارتباط با صنعت و تجاری‌سازی و تولید ثروت از پژوهش‌ها چه برنامه‌ریزی‌ای در واحد انجام‌شده است؟

کلید توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی توسعه دانش، فن‌آوری و کارآفرینی است. شبکه‌سازی میان دانشگاه و صنعت و توجه به دانش‌های میان‌رشته‌ای، تحرک و جابه‌جایی اساتید بین دانشگاه و صنعت، ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک علم و فناوری، تضمین حقوق مالکیت فکری و حمایت از سرمایه‌گذاران خطرپذیر جزء کارهایی هستند که این توسعه را رقم خواهند زد و تمامی این برنامه‌ها منوط به همکاری نهاد دانشگاه و صنعت خواهد بود.

حرکت از سمت‌وسوی دانشگاه پژوهش‌محور به سمت دانشگاه کارآفرین و مهارت‌محور بایستی از سیاست‌های واحدهای دانشگاهی باشد. یکی از اقدامات صورت‌گرفته در واحد زنجان عقد قرارداد با سازمان فنی و حرفه‌ای در جهت معرفی دانشجویان رشته‌های فنی برای گذراندن دوره‌های کارآموزی و مهارت‌افزایی است. برگزاری دوره‌های کارآفرینی برای دانشجویان با همکاری پارک علم و فناوری استان از دیگر فعالیت‌های دانشگاه در این راستاست.

زبان دانشگاه، زبان علمی پژوهشی و زبان صنعت، زبان فن‌آوری است. مسلماً برای ترجمه این دو زبان به یکدیگر نهاد میانجی مورد نیاز است که همانا مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری است به‌عبارت‌دیگر پل ارتباطی بین صنعت و دانشگاه مراکز رشد هستند. دانشگاه آزاد اسلامی زنجان نیز با تأسیس مرکز رشد که در آن 12 شرکت و هسته فناور مستقر بوده و  رسالت خود را به انجام رسانیده است، ازجمله این موارد: تولید ماشین کارتینگ، تولید سیانید سدیم، لباس نظامی چهارحالته، دستگاه هوشمند MRP، موتور احتراق داخلی، طراحی و تولید پهپاد و ... به عنوان محصولات این مراکز می‌توان نام برد، اما متأسفانه بازاریابی و یافتن مشتری از مشکلات پیش روی این شرکت‌ها است.

لذا اگر مراکزی در داخل دانشگاه‌ها ایجاد شود که وظیفه آن بازاریابی برای خدمات آموزشی، پژوهشی و مشاوره‌ای این شرکت‌ها باشد این مشکل نیز می‌تواند حل و فصل گردد. با توجه به رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی به تحصیلات تکمیلی استفاده از پتانسیل پایان‌نامه‌های دانشجویی و کاربردی کردن پایان‌نامه و استفاده از نتایج آن‌ها می‌تواند موجب تحولی بزرگ در جامعه شود.

اعضای هیأت علمی تجربه لازم و کافی برای بهره‌گیری از دانش و آموخته‌های خود به‌واسطه حضور فیزیکی در بخش صنعت را ندارند، لذا تدوین آیین‌نامه جهت حضور اساتید به‌عنوان فرصت مطالعاتی در صنعت لازم و ضروری است.

برای اینکه پژوهش‌های دانشگاه به سمت تولید ثروت و حل مسائل استان و کشور برود چه اقداماتی باید صورت بگیرد؟

دانشگاه نسل اول با عنوان دانشگاه‌های آموزشی، دانشگاه‌های نسل دوم به‌عنوان دانشگاه آموزشی و پژوهشی و دانشگاه‌های نسل سوم به‌عنوان دانشگاه‌های کارآفرین با توانایی خلق فناوری و حل مشکلات جامعه هستند. نظام آموزشی ما طبیعتاً در نسل دوم قرار می‌گیرد که هر دو رویکرد آموزشی و پژوهشی را دارد ولی درزمینهٔ کارآفرینی و حل مشکلات صنعت بومی معضلات زیادی وجود دارد، دانشگاه‌های ما در حال حاضر به‌طور عمده بر انتقال دانش تأکید دارند این دانشگاه‌ها نمی‌توانند کارشناسان مورد نیاز صنعت را تربیت کنند، لذا چنین جامعه‌ای بسیار آسیب‌پذیر و شکننده خواهد بود یعنی برای اینکه تولید پابرجا باشد دولت مجبور به اعطای یارانه به آن‌ها خواهد بود و دانشگاه‌ها برای اینکه سرپا باشند به بودجه دولتی یا شهریه دانشجویی وابسته می‌شوند.

بسیاری از دانش‌ها بدون بومی شدن در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد، لذا چنین دانشجویانی پس از فراغت از تحصیل نمی‌توانند مورداستفاده بخش‌های صنعت و خدمات جامعه قرار گیرند و باعث پویایی و پیشرفت شوند، لذا ما باید بتوانیم در یک استان دانشگاه‌ها را به صنایع استانی گره بزنیم تا مشکل صنایع استان توسط دانشگاه‌ها رفع شود و از طرف دیگر اساتید و دانشجویان بتوانند پژوهش‌های کاربردی در این زمینه انجام دهند.

یکی از کارهای مهمی که دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در این راستا انجام داده است تأسیس مرکز تحقیقات سرب و روی است که در این مرکز تجهیزات با فنّاوری بالا مستقر گردیده و با عنایت به اینکه استان زنجان قطب سرب و روی کشور است و صنایع مهم و زیادی در رابطه با این صنعت در استان وجود دارد، امیدواریم این مرکز در جهت بومی نمودن علم و ارائه خدمات به صنایع مؤثر واقع گردد.

انتهای پیام/پ