حضور انسان در زیست‌بوم حیوانات چقدر تأثیرگذار است

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، طبیعت‌های بکر و دست نخورده بسیار کمیاب شده، از این رو ایجاد مناطق حفاظت‌‌شده کاری پسندیده برای حفاظت از آخرین بازماندگان یک تنوع زیستی است. ظرفیت دانش اکولوژی و توجه به تأثیرات فرهنگی عواملی است که می‌توان به وسیله آن‌ها تأثیر فعالیت انسان و برنامه‌های مرتبط با آن را درک کرد.

انسان به‌علت بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، در تخریب منابع طبیعی و محیط زیست نقش محوری دارد در حالی‌که این رویه باید تغییر کند؛ چراکه مدیریت منابع قابل تجدید در صنایع، کشاورزی، گردشگری، بهداشت، جنگلداری، شیلات، آموزش و یا توسعه شهری در زندگی بشر بسیار حیاتی و تأثیرگذار است.

علی رازقندی، لعبت زبردست و حمیدرضا جعفری در پژوهشی با عنوان «کمی‌سازی تغییرات زیستگاهی آهوی ایرانی در پناهگاه حیات وحش شیراحمد سبزوار با استفاده از متریک‌های اکولوژی سیمای سرزمین» به نوعی این  مسئله را مورد توجه قرار دادند و به دنبال این سؤال هستند که «حضور انسان و فعالیت‌های او در چنین مناطقی به‌عنوان یک عامل اختلالی باعث کاهش شدید جمعیت آن نوع در منطقه می‌شود؟»

در راستای پاسخگویی به این پرسش، آن‌ها آهوی ایرانی در پناهگاه حیات وحش شیراحمد سبزوار را به عنوان نمونه تحقیقاتی خود مورد مطالعه قرار دادند.

نویسندگان مقاله در پایان بحث به این نتیجه رسیدند که نتایج تهیه نقشه پوشش اراضی و کمی‌سازی الگوهای مکانی در منطقه مورد مطالعه نشان‌دهنده تغییرات چشمگیر و تأثیر زیاد این تغییرات بر جمعیت آهو در این منطقه است. اضافه کردن جنگل‌های تاغ و گز دست‌کاشت به‌ منطقه باعث افزایش چشمگیر مساحت طبقه جنگل تاغ و گز شده است که این به بقای آهوهای تازه متولدشده کمک زیادی می‌کند، اما امنیت، تنها فاکتور مؤثر بر بقای گونه‌های حیات وحش نیست و عوامل مهم دیگری مانند سهولت دسترسی به منابع غذایی و وجود منابع غذایی کافی در یک زیستگاه نیز ارتباط مستقیم با زنده‌مانی زیست‌مندان آن زیستگاه دارد.

به باور مؤلفان سنجه‌های سیمای سرزمین نشان‌دهنده کاهش مساحت، تغییر شکل و اندازه لکه‌ها و مرزها در سه طبقه مرتع، شوره‌زار و زراعت است که ناشی از وجود تعداد زیاد روستا در اطراف منطقه، چرای بی‌رویه دام‌های اهلی توسط ساکنان منطقه، تک‌شغلی بودن ساکنان منطقه (فقط دامداری و کشاورزی) و خشکسالی است؛ حضور دام‌های اهلی در منطقه رقابت بر سر منابع غذایی را افزایش داده و تعداد زیادی از آهوها در این رقابت شکست‌خورده و تلف‌شده و یا از منطقه مهاجرت کرده‌ا‌ند؛ از طرفی هم در مواجه با کمبود منابع غذایی، جمعیت کثیری از آهوان به‌منظور تأمین نیازهای غذایی خود به زمین‌های کشاورزی اطراف منطقه هجوم برده و در آنجا به راحتی توسط شکارچیان شکار شده‌اند؛ بنابراین حضور انسان و فعالیت‌های او در منطقه مورد مطالعه به‌عنوان یک عامل اختلالی باعث کاهش شدید جمعیت آهو در این منطقه شده است.

 پناهگاه حیات وحش شیراحمد با حدود ۲۵ هزار هکتار وسعت در شهرستان سبزوار قرار دارد؛ این منطقه در سال ۷۵ به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد. گونه‌های مهم جانوری این پناهگاه را آهو، جبیر، خرگوش، سیاه‌گوش، گربه وحشی، کفتار، گرگ، سنجاب زمینی، همستر دم‌دراز، خارپشت ایرانی، خفاش بال سفید، عقاب شاهی، عقاب طلایی، کرکس، دلیجه، سارگپه، بالابان، کبک، هوبره، شاه بوف، سهره و پرستو تشکیل می‌دهند.

انتهای پیام/4044/