لزوم اعتماد به دانشجویان به عنوان سرمایه اجتماعی دانشگاه‌ها

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، زهرا پارساپور صبح امروز در پنجاه و یکمین نشست معاونان فرهنگی اجتماعی دانشگاه‌های کشور، گفت: حوزه فرهنگی و اجتماعی به مثابه عرصه عمومی دانشگاه است. اولین مواجهه و تعامل میان دانشجویان با اساتید و کارکنان در این میدان شکل می‌گیرد. از این منظر همان‌گونه که رهبری بارها فرمودند فرهنگ همانند اکسیژنی است که امکان زیست جمعی ما را فراهم می‌کند. بدون وجود چنین فضایی، آموزش، تحقیق و پژوهش به عنوان کارکرد اصلی نهاد دانشگاه امکان‌پذیر نیست.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری معاونت فرهنگی وزارت علوم تصریح کرد: فرهنگ و فعالیت‌های فرهنگی، دیگر امری ثانوی، عارضی، مناسبتی، کلیشه‌ای، سطحی و فوق‌برنامه نیست بلکه همچون خونی است که در جای‌جای پیکره دانشگاه جاری است و امکان زیست دانشگاهی را میسر می‌کند. در عین حال حوزه عمومی، حوزه‌ای متکی به گفتگو، استدلال و اقناع است و در آن تحمیل و تحکم کمتر اثرگذار است. به تعبیری جامعه‌شناسانه، عرصه عقلانیت ارتباطی است. جایی که کنشگران از طریق گفتگو، برهان‌آوری و استدلال، تفاهم و یکدیگر را قانع می‌کنند.

وی افزود: مخاطبان فعالیت‌های فرهنگی عمدتاً دانشجویان هستند. ارتباط گرفتن و نزدیک شدن به جهان ذهنی و آمال دانشجویان، مهم‌ترین گام در هرگونه فعالیت فرهنگی و اجتماعی است. ما به دلیل تفاوت و تا حدی گسست نسلی، عمدتاً بر اساس کلیشه‌های ذهنی خود، رفتار و عملکرد دانشجویان را قضاوت می‌کنیم. به خواسته‌ها، علایق، آمال، آرزوها، نگرانی و اقتضائات سنی و ضرورت‌های زمانه زندگی آنان کمتر توجه داریم. کمتر به صدا و خواسته‌هایشان گوش می‌دهیم و مجالی برای ابراز وجود و حضور آنان فراهم می‌کنیم. چون مدام چنین می‌کنیم، جوانان راهی جز پناه بردن به سیاست مقاومت و انتخاب هویت فرهنگی ممتاز نمی‌یابند.

پارساپور ادامه داد: ما اساساً داده‌ها و تحلیل‌های قاعده‌مندی که بیان کند، در ذهن و قلب دانشجویان ما چه می‌گذرد، چه آمال و آرزوهایی دارند و نگرششان به زندگی و حیات علمی چیست، نداریم. آنچه مبنای عمل فرهنگی و به‌ویژه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی است، تجارب جسته‌وگریخته و به‌ویژه نگرش‌های کلیشه‌ای است که ما نسبت به دانشجو داریم.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری معاونت فرهنگی وزارت علوم اظهار کرد: لازم است همه با به‌ویژه معاونت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌های کشور، بخشی از توان و سرمایه علمی و پژوهشی خود را به‌سوی حوزه فرهنگی دانشگاه به‌ویژه شناخت جامعه دانشجویی سوق دهیم. ما در این زمینه با فقر شدید داده‌های معتبر و قابل‌اتکا روبه‌رو هستیم.

وی افزود: دفتر سیاست‌گذاری به عنوان حلقه فکری واسطه بین حوزه سیاست‌گذار و عرصه عینی فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها می‌تواند، نقش اساسی در پر کردن شکاف بین حوزه نظر و عمل یعنی حوزه سیاست‌گذاران فرهنگی و عرصه واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی دانشگاه ایفا کند. از این‌رو طی سال‌های گذشته این دفتر تلاش کرده است تا از رهگذر انجام مطالعات و پیمایش‌های ملی، برگزاری جلسات تخصصی با حضور کارشناسان، صاحب‌نظران و مدیران فرهنگی و اجتماعی، گفتگو و تعامل با بخش‌های دانشجویی، بهره‌گیری از نتایج و یافته‌های پژوهش‌های انجام گرفته، ارائه تحلیل‌های کارشناسانه و سیاسی، نقد و ارزیابی برخی مقررات و قوانین حاکم بر فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه، ارائه تحلیل‌های کوتاه به اقتضای شرایط فرهنگی کشور، گشودن نگرش‌های فرهنگی نو به نهاد علم و توسعه ادبیات نظری و کاربردی در حوزه فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی راهی به سوی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مبنی بر علم و آگاهی و واقعیت‌ها بگشاید.

پارساپور با تأکید بر لزوم مشارکت معاونت‌های فرهنگی و دانشجویی دانشگاه‌های کشور در ارائه تحلیل‌ها و پیشنهادهای کارشناسانه در حوزه فرهنگی به وزارت علوم، ادامه داد: متأسفانه ما از این نظر کمتر در معرض دیدگاه‌ها، رویکردها و تحلیل‌های مکتوب علمی و کارشناسانه دانشگاه‌ها قرار داریم. حال آنکه دانشگاه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از سرمایه علمی و پژوهشی خود بازیگر ما در حوزه فرهنگی و اجتماعی باشند.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری معاونت فرهنگی وزارت علوم اضافه کرد: ما درصددیم تا با ایجاد شبکه‌ای ارتباطی با معاونت‌ها و دانشگاه‌ها، دانش و تجارب موجود در حوزه فرهنگی را به اشتراک گذاشته و از این طریق با هم‌افزایی و هم‌اندیشی، راهی برای بهبود و اثربخشی فعالیت‌های فرهنگی بگشاییم. جمع‌آوری و ذخیره داده‌ها و اطلاعات و پژوهش‌های انجام گرفته در حوزه دانشجویی اولین گامی است که امیدواریم به نتیجه برسد. دومین گامی که به یاری خدا با هم‌فکری شما عزیزان می‌خواهیم برداریم شکل دادن به شبکه‌ای متشکل از پژوهشگران و پرسشگران اجتماعی در دانشگاه‌ها است که می‌توانند در رصد پایش مستمر وضعیت اجتماعی و فرهنگی دانشگاه‌ها کمک کننده باشد.

وی تصریح کرد: همه ما کم‌وبیش نسبت به محدودیت‌ها، موانع و رنج‌های کار فرهنگی وقوف داریم. کمبود بودجه، نبود نیروی متخصص، مداخله‌ها، نگرش‌های انضباطی و امنیتی به فرهنگ و تعدد و تداخل نهادهای متولی امر فرهنگ، بخشی از مشکلات پیشروی ما است. با وجود این محدودیت‌ها، معاونت‌های فرهنگی و دانشجویی می‌توانند با خلق فضاهای نو، همچنان فرصت‌هایی برای کنشگری فرهنگی ایجاد نمایند. هنوز زمینه‌ها و انگیزه‌های مغتنمی برای فعالیت فرهنگی وجود دارد.

پارساپور اظهار کرد: محیط‌ زیست و حفاظت از آن، پرداختن به مشکلات و مسائل محلی، درگیر ساختن دانشگاه با مسئولیت‌های فرهنگی و اخلاقی‌اش، افزایش مهارت‌های فردی و اجتماعی و توانمند ساختن دانشجویان امکان‌هایی برای کنشگری‌اند. بی‌شک هیچ کنش فرهنگی در دانشگاه بدون خطا و نقد نخواهد بود. از نقد و پذیرش خطا نهراسیم و به دانشجویان به عنوان سرمایه اجتماعی دانشگاه اعتماد کنیم و در واگذاری مسئولیت‌ها به آنان تردیدی به خود راه ندهیم. آن‌ها فرزندان ما هستند که باید برای فردای پس از فراغت از تحصیل مستقل و مسئولیت‌پذیر بوده و اعتمادبه‌نفس لازم را داشته باشند. بخشی از این وجوه تربیتی را در دانشگاه خواهند آموخت. فرصت عمل و اقدام مسئولانه را از آنان دریغ نکنیم. هیچ مصلحت و هیچ منفعت جمعی بالاتر از این نیست که ما تلاش کنیم تا در دانشگاه، نه تنها متخصصانی حاذق بلکه شهروندانی خلاق، مسئولیت‌پذیر و مشارکت‌جو تربیت کنیم.

وی در پایان سخنان خود گفت: بزرگ‌ترین هنر ما در عرصه کار فرهنگی این است که نگاه یک انسان را نسبت به خود، نسبت به دیگران و نسبت به محیط ‌زیست و زندگی خود، زیباتر، عقلانی‌تر و متعالی‌تر سازیم تا او بتواند با خود، با جهان خود و با طبیعت در صلح و آشتی به سر برد و از زیستن و نفس کشیدن خود احساس لذت و رضایت کند.

انتهای پیام/4060