تشکیل گروه اقدام ایران توسط آمریکا در راستای براندازی جمهوری اسلامی است

به گزارش خبرنگار حوزه آمریکا و اروپای غربی گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، مایک پمپئو در جلسه اعلام تشکیل گروه اقدام ایران، برایان هوک رئیس دفتر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت امور خارجه را به‌عنوان مسئول این گروه اعلام کرد. وی هدف از تشکیل این گروه را هماهنگی دستگاه‌های اجرایی دولت آمریکا برای رفتار در مقابل ایران و ایجاد ارتباط و اشتراک نظر با متحدان این کشور برای ایجاد جبهه‌ای متحد علیه ایران دانست.

هم‌زمانی این اعلام با شصت‌ و پنج‌ سالگی واقعه کودتای 28 مرداد، بر عمق نگرانی‌ها از تصمیمات آمریکا علیه کشورمان افزود و بسیاری تشکیل این گروه را تلاش برای اعمال ضربه جدی به نظام جمهوری اسلامی ایران دانستند.

گروهی از صاحب‌نظران تشکیل این گروه را به‌عنوان مغز فرماندهی یک مربع فشار علیه ایران با چهار رأس وزارت امور خارجه، وزارت دفاع، خزانه‌داری و اداره مرکزی اطلاعات دانستند که وظیفه هماهنگی و ایجاد وحدت رویه در سیاست‌های اعمالی علیه کشورمان را دارد. اما گروهی دیگر با بی‌اهمیت دانستن این اقدام آن را بیشتر جنگ روانی علیه ایران می‌دانند. جو مکرون تحلیل‌گر بین‌الملل در فارین پالسی ساختار و راهبرد این گروه را کاملاً مبهم دانسته و این اقدام را نمایش مضحکی دیگر از دولت دونالد ترامپ می‌داند.

با توجه به اهمیت این موضوع و واکاوی تصمیمات دولت آمریکا علیه کشورمان با دکتر عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک و سفیر اسبق ایران در نروژ به گفتگو نشستیم تا از ایشان درباره اهداف آمریکا برای تشکیل این گروه و کار ویژه‌های آن بپرسیم.

*تشکیل گروه اقدام ایران را در این زمان خاص، با چه هدفی و چه عملکردی ارزیابی می‌کنید؟

گروهی که مایک پمپئو در وزارت امور خارجه آمریکا درست کرد، طبیعتاً به اهداف این کشور در قبال ایران برمی‌گردد. دونالد ترامپ در دوران انتخاب ریاست‌جمهوری چند شعار محوری داد تا بتواند پیروز شود. یکی از همین محورها خروج از برجام بود. وی ادعا می‌کرد که این توافق بدترین توافق تاریخ آمریکاست. ایران از طریق این معاهده توانسته نفوذ منطقه‌ای بیشتری کسب کند و همچنین به پول‌های کلانی از فروش نفت دست یابد. ما مشاهده کردیم که از بدو ورود ایشان پیگیری برآورده کردن وعده‌هایش بود و درنهایت به خروج از برجام رسید.

بعد از خروج ایالات‌متحده از توافق هسته‌ای، آمریکا در انزوا قرار گرفت. به‌طوری‌که هیچ‌یک از کشورهای قدرتمند ازجمله روسیه، چین و اتحادیه اروپا و حتی کشورهای جهان سوم با آن همراهی نکردند. به‌جز سه دشمن ایران یعنی امارات متحد عربی، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی که اخیراً هم باهم متحد شده‌اند کسی از این اقدام رئیس‌جمهور آمریکا استقبال نکرد. این انزوا و عدم تمکین متحد اصلی آمریکا یعنی اتحادیه اروپا باعث نگرانی این کشور از عدم موفقیت سیاست دونالد ترامپ در قبال ایران و تضعیف وی شود.

*آیا می‌توان گفت ترس از شکست سیاست‌های ترامپ در قبال ایران، ایده اصلی تشکیل این گروه بوده است؟

دونالد ترامپ در میان حدود 20 درصد از هواداران به‌طورقطع رأی مطلق دارد که در همه حال به او رأی می‌دهند. اگر وی بتواند تصویر موفقی از خود در رسانه‌ها نشان دهد، می‌توان گفت که این گروه را راضی نگه‌داشته است. اگر سیاست اعمال تحریم‌ها علیه ایران موفق نباشد، این موضوع موقعیت ترامپ را بسیار تضعیف می‌کند.

به همین خاطر و پس از تصمیم وی برای خروج از برجام، وزارت خزانه‌داری آمریکا مذاکراتی را با بیش از 40 کشور جهان برای پیشبرد سیاست‌های تحریمی علیه ایران داشته است. درست است که شرکت‌های بزرگ اعلام کردند که از ایران خارج می‌شوند ولی عملاً با عدم تبعیت اتحادیه اروپا، چین، روسیه و هند از تصمیم دونالد ترامپ، دولت این کشور تصمیم گرفت تا نهادی مستقل را برای هماهنگی بین تمامی نهادهای فعال در عرصه سیاسی این کشور در قبال ایران برای تصمیم‌گیری واحد را تشکیل دهد.

*پس با این گفتار باید گفت که ساختار سیاسی آمریکا در قبال ایران متحد و هماهنگ عمل نمی‌کرده است که نیاز به تشکیل این گروه بوده است؟

وزارت خارجه با دو هدف عمده این گروه را تشکیل داد. اولین هدف همان‌گونه که عرض کردم برای هماهنگی داخلی برای کارایی بیشتر و اعمال فشار حداکثری روی ایران بود. اما علت دوم برای رایزنی و ایجاد هماهنگی با کشورهای دیگر جهان برای اجرا کردن تحریم‌ها و تضمین موفقیت این کشور در استمرار این فشارها بوده است.

ازاین‌رو مدیریت این مجموعه را به کسی دادند که اطلاعات بسیار کافی در قبال تحریم‌های ایران قبل از برجام داشت و دقیقاً محل دور زدن تحریم‌ها از سوی ایران را می‌دانست. برایان هوک هم می‌تواند هماهنگی کافی را در میان نهادهای آمریکایی برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها توسط ایران انجام دهد و با سایر کشورها مذاکراتی را برای همراهی با آمریکا پیش ببرد. البته در کنار مذاکره تلاش برای فشار، تهدید و تطمیع این کشورها را انجام خواهند داد. البته در این میان کارکرد سومی نیز بنام مذاکره با ایران در میان است تا با ایجاد فشار حداکثری بر ایران، دولتمردان ایرانی را راضی به حضور در پای میز مذاکره کنند.

هدف عمده این گروه ایجاد دیپلماسی فشار علیه ایران است. یعنی مذاکره برای همراهی کشورها با آمریکا برای همراهی با تحریم‌ها و همچنین تلاش برای آوردن ایران پای میز مذاکره توسط اعمال فشار و درخواست سایر کشورها است.

این‌ یک گروه هست که در داخل وزارت امور خارجه آمریکا تشکیل‌شده و هدف آن همان‌گونه که عرض کردم فقط هماهنگی است. احتیاج به بودجه مشخص یا کارکنان جدایی از وزارت امور خارجه ندارد. به این هم دقت داشته باشید که این کار را به وزارت خارجه سپرده‌اند تا از طریق دیپلماسی آن را به‌پیش ببرد.

آمریکا به‌طورکلی در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران سیاست تغییر رژیم را در پیش می‌برد. البته شاید الآن اعلام می‌کنند سیاست تغییر رژیم را مدنظر ندارند، ولی در عمل طرحی مرحله‌به‌مرحله را در نظر گرفته‌اند که در مرحله اول خلع سلاح نظامی ایران را مدنظر دارد. در مرحله دوم محدود کردن ایران در مرزهای خود بدین معنی که نفوذ ایران را در منطقه از بین ببرند. در این حالت دست مخالفان ایران برای آزار رسانی به ایران بازمی‌گردد. در صورت توفیق در پیشبرد این اقدامات و تضعیف ایران سیاست تغییر رژیم را اعمال خواهند کرد. این گروه نیز همین موضوع را به‌پیش خواهد برد.

*نقش مخالفان جمهوری اسلامی ایران را در اعمال این سیاست‌ها چقدر می‌بینید؟

باید بگویم که بسیاری از این سیاست‌ها که در دولت و وزارت امور خارجه آمریکا اعمال می‌شود تحت تأثیر گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی است. البته باید بدانید که این نقش به معنی قدرت‌یابی آن‌ها بعد از جمهوری اسلامی نیست. ایالات‌متحده در دوره صدام از احمد چلبی استفاده زیادی کرد، از او اطلاعات گرفت ولی بعد از سقوط صدام جایگاه وی کجاست؟ وی در حال حاضر کاملاً به حاشیه رفته است. خود آمریکا هم از موقعیت این قبیل گروه‌ها در ایران مطلع است و از آن‌ها فقط استفاده ابزاری می‌کند.

* بعد از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، بسیاری سیاست‌های او را پیروی از تئوری مرد دیوانه نیکسون می‌دانند. چقدر این گروه و تشکیل آن را در راستای این تئوری می‌دانید؟

من چنین تصوری ندارم و معتقدم تمامی کارها کاملاً حساب‌شده است. البته بعضی وقت‌ها دونالد ترامپ خارج از راهبرد کلان کارهایی که به ویژگی شخصیتی ایشان برمی‌گردد را انجام می‌دهد، ولی در پلتفرم کلی همه اقدامات این کشور در راستای راهبرد کلان قرار گرفته است. دونالد ترامپ به طور مثال در مسئله کره‌شمالی هدفش این بود که بتواند یک تصویر تلویزیونی داشته باشد که خود را پیروز بداند، ولی در راهبرد کلان آمریکا در خلع سلاح اتمی کره‌شمالی هیچ تفاوتی ایجاد نشده است.

*پیش‌بینی شما از اقدامات این گروه تا ماه نوامبر چیست؟ به‌خصوص این‌که ترامپ به یک برگ برنده در کارزار انتخاباتی کنگره نیاز دارد.

طبیعتاً تحریم‌های بیشتری وضع خواهد شد و تلاش‌های بیشتری برای فشار بر ایران صورت خواهد گرفت. اروپا در کنار عدم تبعیت از آمریکا قاطع عمل‌نکرده است و حتی گوشه چشمی به فشار علیه ایران در سیاست‌های منطقه‌ای دارد که این مسئله کار را، کمی برای ایران سخت می‌کند. اما باید شاهد تلاش‌های بیشتر این گروه برای فشار علیه ایران باشیم.

نکته‌ای را باید در مورد برجام توجه نماییم و آن‌هم این است که، برجام یک کار با حزب دموکرات بود. دولت آقای ترامپ و همچنین نسبت به برجام به‌غیراز اختلافات ایدئولوژیکی، تا حدی هم بحث نفرت از حزب دموکرات و از شخص باراک اوباما وجود دارد.

*آنچه بسیار مورد توجه است، انتخابات کنگره در ماه نوامبر است، آیا این اتفاق به تضعیف این گروه یا عقب نشستن دونالد ترامپ از تصمیماتش نمی‌انجامد؟

نخست باید بگویم که تا نتیجه انتخابات مشخص شود و نمایندگان جدید کار خود را شروع کنند چند ماه زمان می‌برد، فلذا نمی‌توان تأثیر آن را برخلاف اهداف این گروه دانست. دومین نکته این است که با توجه به وضعیت سیاسی موجود در آمریکا، دونالد ترامپ نیاز به یک پیروزی برای مطرح‌شدن در فضای سیاسی آمریکا برای غلبه حزب جمهوری‌خواه نیاز دارد. اما نکته مهم‌تر این است که حزب دموکرات و حزب جمهوری‌خواه در مقابله با ایران یک اتفاق‌نظر دارند. اما درباره نتیجه انتخابات هم باید بگویم که بر اساس تحلیل‌های بنده کنگره را جمهوری‌خواهان با یک پیروزی لب مرزی در دست خواهند گرفت. در مورد سنا هم دموکرات‌ها نهایتاً یک کرسی بیشتر را خواهند گرفت. در کل نتیجه انتخابات کنگره برای برجام و روابط با ایران تأثیر عمده‌ای ندارد.

*فرمایش مقام معظم رهبری در مورد "نه جنگ و نه مذاکره" را آیا در راستای پاسخ به این گروه می‌دانید؟

جنگ که به‌هیچ‌وجه رخ نخواهد داد. قدرت بالای ایران، عدم توفیق آمریکا در جنگ‌های منطقه‌ای، اتحاد در داخل ایران و درنهایت تصمیم دونالد ترامپ باعث عدم رخ دادن جنگ می‌شود. کسی که اهل‌ معامله است و به دنبال پیروزی در دور بعدی انتخابات است، به فکر جنگ نخواهد بود. در مورد مذاکره هم نخست باید بگویم که در مذاکره اعتماد به خود روند مذاکره باید باشد که آمریکا در بحث کره‌شمالی و خود برجام نشان داده که به حرف خود متعهد نیست و نمی‌توان با او مذاکره کرد. دوم این‌که مذاکره در شرایط فعلی ورود به بازی آمریکا برای پیشبرد راهبرد آمریکا علیه ایران است. ازاین‌رو فرمایش مقام معظم رهبری را در هوشمندی در مقابل بازی با آمریکا باید دانست. البته یک نکته را هم باید اضافه نمود که علی‌رغم فشار زیاد علیه ایران، آنچه امروز در بازار ایران شاهدیم حاصل ناکارآمدی دولت در مدیریت اقتصادی کشور است.

*روند بررسی شکایت ایران از آمریکا در دادگاه بین‌المللی لاهه از هفته گذشته آغازشده است. آیا می‌توان به رأی دادگاه و اقدام حقوقی علیه آمریکا درحالی‌که این کشور به حقوق بین‌الملل اهمیت نمی‌دهد امید داشت؟

از نظر روانی این اقدام مناسبی است. برای این دادگاه دو اتفاق محتمل است. نخست آن‌که زیر فشار آمریکا تنها با صدور بیانیه به ادامه مذاکره توصیه و دادگاه را ادامه دهد. دوم آن‌که با صدور بیانیه و استناد به مخالفت شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در مغایرت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، اقدام آمریکا را محکوم نماید. اما آنچه باید موردتوجه قرارداد که نباید امیدوار به حکمی بود. اما می‌تواند تا حدودی روی کار کردن بعضی از کشورها با ما تأثیر بگذارد.

در کل دولت نباید منتظر بنشیند و ببیند که چه اتفاقی می‌افتد و بگوید که دشمن در حال فشار آوردن علیه ماست. در حال حاضر دیپلماسی منطقه‌ای ما باید فعال شود. تحولات پاکستان و انتخاب عمران خان به نخست‌وزیری این کشور به نفع ما است و ما باید عمق روابط را فعال کنیم. در منطقه جنوب شرق آسیا آقای ماهاتیر محمد هم علیه سیاست‌های آمریکا موضع گرفته و به دلیل چهره کاریزماتیک در این منطقه می‌تواند برای ما بسیار مؤثر باشد ولی دولت ما متأسفانه هنوز اقدام درست و مؤثری در این خصوص انجام نداده است.

انتهای پیام/4077/