150 مورد بروز داخلی ابتلا به مالاریا در کشور گزارش شده است

به گزارش گروه اجتماعی آنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر محمود نبوی معاون با توجه به تاریخچه کنترل مالاریا در دنیا در خصوص اقدامات صورت گرفته برای حذف این بیماری گفت: قبل از جنگ جهانی دوم برنامه مبارزه با مالاریا صرفا محدود به درمان بیماران با قرص «کینین» با نام تحریف شده «گنه گنه» بود و در دو دهه اول قرن 13 هجری شمسی نیز در مناطق جنگلی جنوب دریای خزر کاشت درخت اکالیپتوس توصیه می‌شد تا با دور کردن پشه‌ها از محل سکونت انسان‌ها این بیماری کمتر منتقل شود.

وی به تشکیل سازمان ملل متحد و شعب آن پس از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و افزود: پس از جنگ جهانی دوم با توجه به سنتز داروی کلروکین(که در طول جنگ جهانی دوم سنتز شده بود) و حشره کش DDT؛ به علت عدم آگاهی کامل به ساختار و نحوه زندگی انگل، تصور ریشه کنی مالاریا غالب بود. در نتیجه با کمک مالی سازمان ملل در کشور‌های عضو، دفاتر ریشه کنی مالاریا تاسیس و کلروکین وDDT توزیع شد.

معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در ادامه گفت: پس از یک دهه مبارزه با مالاریا مشخص شد که بخصوص گونه «پلاسمودیوم فالسیپاروم» می‌تواند به کلروکین و نیز سایر داروها در صورت تک درمانی مقاوم شود و پشه‌های آنوفل نیز به DDTمقاوم شدند. در نتیجه برنامه ریشه کنی کنار گذاشته شد و برنامه حذف انتقال محلی در کشور‌های دارای زیر ساخت قوی بهداشتی و کاهش ابتلا در کشور‌های فقیر به اجرا در آمد. مراکز ریشه کنی مالاریا نیز وظیفه کنترل تمام بیماری‌ها را برعهده گرفتند و از دهه هفتاد میلادی تبدیل به CDC(مرکز مدیریت بیماری‌ها) شدند. در نتیجه این برنامه‌ها، مالاریا در کشور‌های صنعتی و پیشرفته مانند اروپا و آمریکای شمالی حذف شد.

حذف مالاریا در ایران

استاد گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: مالاریا در ایران ابتدا در شمال کشور و سپس مرکز، غرب و جنوب غرب حذف شد و در آستانه انقلاب اسلامی (سال 1357) در شروع برنامه ریشه کنی تعداد موارد بیماری از چهار و نیم میلیون ابتلا در سال 1326 به 50 هزار مورد در سال عمدتا در سه استان جنوب شرقی کشور یعنی هرمزگان، جنوب کرمان و سیستان و بلوچستان رسید.

دکتر نبوی با توجه به تاسیس شبکه بهداشت و درمان کشور در سال 1364، گفت: با تاسیس شبکه‌های بهداشتی و امکان جمع آوری دقیق آمار مناطق روستایی و تشخیص موارد بروز سالیانه بیماری دقیقا مشخص شد. بر اساس این آمارها از سال 68 تا 72 موارد بروز مالاریا به حدود 100 هزار مورد رسید. پس از آن با اجرای برنامه هشت ساله سرکوبی مالاریا؛ از 27 استان غیر مالاریا خیز کشور مرتبا ماموران بهداشت و ماشین سمپاش به سه استان آلوده اعزام می‌شد که در آن با وجود رشد جمعیت بین 8 تا 10 هزار مورد بروز داخلی کاهش یافت.

معاون مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، افزود: در سال‌های 1380 تا 1390 بررسی‌های میدانی وسیع در کشور توسط کارشناسان بیماری‌ها و اپیدمیولوژیست‌ها صورت گرفت و از مشاوران خبره خارجی نیز کمک گرفته شد و در سال 1389 برنامه 15 ساله حذف مالاریا در کشور تا سال 1404 هجری شمسی (2025 میلادی) تدوین و اجرای آن آغاز شد. مقدمات برنامه حذف مالاریا با تصویب هیات دولت به عنوان یک برنامه ملی شروع شد. این برنامه با اولویت رساندن جاده و برق به کلیه روستاهای مناطق مالاریا خیز توسط وزارت راه و وزارت نیرو و تهیه ماشین‌های مه پاش برای پخش حشره کش در سطح وسیع و کیت‌های تشخیص سریع مالاریا با همکاری مالی گلوبال فاند شروع شد.

آمار موارد انتقال محلی بیماری

این استاد عفونی دانشگاه در خصوص آمار موارد انتقال محلی بیماری از سال 90 به بعد گفت: در سال 90 موارد انتقال محلی به 5 هزار مورد، سال91 به 2900 مورد، سال 92 به زیر 1000 مورد و در سال 93 به 299 مورد با 40 مورد فالسیپاروم و 259 مورد ویواکس کاهش یافت. در این سال برای اولین بار موارد انتقال داخلی از موارد وارده کمتر بود و در دو استان هرمزگان و جنوب کرمان فالسیپاروم دیده نشد.

دکتر نبوی در خصوص آمار امسال اظهارکرد: در سال‌جاری نیز تاکنون یعنی اول مرداد ماه 1394 جمعا 150 مورد بروز داخلی داشته‌ایم ولی متوسط موارد وارده که 2 تا 3 هزار مورد است، ثابت مانده است. طبق برنامه زمانبندی شده با انجام بیماریابی سریع، تشخیص سریع و درمان سریع (برای جلوگیری از ماندن انگل در خون بیمار و آلوده شدن پشه‌ها)، توزیع پشه بند حاوی مواد دافع پشه‌ها در مناطق آلوده (حدود 200 هزار عدد)، سمپاشی و لارو کشی و چک حشره شناسی در مناطق آلوده امیدواریم به حذف کامل برسیم.