در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
نژادبهرام در گفتوگوی تفصیلی با آنا:
توقعات از شهرداری تهران تا حد مذاکره با آمریکا بالا رفته است/ دخالت بی‌جای شهرداری در آسیب‌های اجتماعی
زهرا نژاد بهرام که پیش از این بیشتر سمت‌های سیاسی به خصوص در دوره اصلاحات داشته است، حالا چندماهی است که به عنوان عضو شورای شهر تهران، به کرسی هیات رئیسه نیز تکیه زده است. شهر پر از مسائل اجتماعی به خصوص در حوزه زنان است و نژاد بهرام معتقد است که رسیدگی به آسیب‌ها جزو وظایف شهرداری نیست!
گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- الهه خانی؛ زهرا نژاد بهرام، از جمله زنان سیاست‌مداری است که بازگشت‌اش به سیاست، همزمان شد با پیروزی لیست امید در انتخابات شورای شهر تهران. حالا در 55 سالگی، او عضو شورای شهر است و با رای اعضای شورا، یکی از اعضای هیات رئیسه هم شده است. در سوابق نژاد بهرام، کارهای سیاسی مختلفی دیده می‌شود، از حمله اولین معاون فرماندار زن در ایران بوده و مدتی هم دبیر ستاد جذب سرمایه گذاری خارجی و نیز مدیر کل دفتر اجتماعی و انتخابات استانداری تهران بوده است. از وقتی به عنوان عضو شورای شهر انتخاب شده، یکی از مدافعان سرسخت نجفی در سمت شهردار تهران بوده و در مقابل انتقادهای تندی هم به مدیریت شهری سابق پایتخت دارد. در بسیاری از موارد معتقد است که شهرداری بی‌جهت در بسیاری مسائل دخالت کرده و ورود به آسیب‌های اجتماعی نه در «وظایف» و نه در «تخصص» شهرداری است. حتی می‌گوید، آنقدر توقع شهرداری بالا رفته که ممکن است برخی‌ها خواهان مذاکره با آمریکا توسط شهرداری هم باشند. گفتوگوی آنا با زهرا نژاد بهرام، در صحن شورا و پس از جلسه شورای شهر تهران انجام شده است؛ درست چند روز قبل از استعفای شهردار تهران! البته نژادبهرام، قبل از استعفا، تاکید دارد که توقعات از شهرداری زیاد است و بودجه شهرداری محدود. ماحصل این گفت‌وگو چیزی است که در ادامه می‌خوانید.
- رئیس کمیته امداد بارها از زنانه شدن فقر در شهرهای بزرگ به خصوص تهران خبر داده است در تهران هم زنان سرپرست خانوار زیادی وجود دارند اگر چه ستاد ساماندهی زنان سرپرست خانوار تلاش‌هایی داشته است اما همچنان زنان زیادی در تهران نیازمند حمایت‌های خاص هستند. به نظر شما آیا مدیریت شهری باید به این مسائل ورود کند؟ از یک سو شاید این موضوع در ماموریت شهرداری‌ها نباشد وا ز سویی دیگر مسئولیت اجتماعی مدیریت شهری توجه به این موضوع را مورد تاکید قرار می‌دهد. تحلیل شما نسبت به این موضوعات چیست؟
وظیفه شهرداری رسیدگی به امور شهر است و در ماده 55 قانون شهرداری‌ها صراحتا در خصوص وظایف شهرداری توضیحات لازم ارائه شده است. رسیدگی به زنان آسیب دیده، سرپرست خانوار، کودکان کار و آسیب‌های اجتماعی هیچ کدام جزء اولویت‌های شهرداری نیست و این موضوع به هیچ وجه جزء وظایف شهرداری محسوب نمی‌شود زیرا هر کدام از این موارد خود یک سازمان تخصصی دارند تنها موضوعی که مربوط به شهرداری‌ها می‌شود این است که این آسیب‌ها در همان شهر وجود دارد، شهرداری می‌تواند با در اختیار قرار دادن سازه متناسب برای رفع این آسیب‌ها کمک کند. مثلا می‌خواهند کودکان کار را ساماندهی کنند، شهرداری یک ساختمان در اختیار سازمان مربوطه قرار می‌دهد شهرداری نمی‌تواند وظایف مربوط به بهزیستی و سایر حوزه‌های تخصصی مربوط به این موضوع را انجام دهد زیرا تخصص لازم برای انجام این سبک کارها را ندارد. متاسفانه انتظارات اجتماعی به نوعی است که شهرداری دم دست‌ترین و کم فاصله‌ترین مرکز حاکمیتی در کنار مردم است و وقتی در برابر مطالبات قرار می‌گرفته در جهت ایجاد ظرفیت‌های جدید قدم گذاشته است. مثلا مرکز خدمات اجتماعی یا رسیدگی به زنان سرپرست خانوار را افتتاح کرده در صورتی که این موضوع اصلا ربطی به شهرداری‌ها ندارد؛ درباره صحبت‌های رئیس کمیته امداد نه به عنوان نماینده شورای شهر بلکه به عنوان کارشناس حوزه زنان سوال می‌کنم که برنامه ایشان برای این موضوعات چیست و قرار است چه اقداماتی را در کلان شهری همچون تهران انجام دهد. امروز من نه در مقام پاسخگو بلکه به عنوان سوال کننده پیگیر این مطالبات از رئیس کمیته امداد هستم از آنجا که برای ما سلامت و کیفیت زندگی شهروندان اهمیت دارد شهرداری‌ها تنها به عنوان یک نهاد کمک دهنده می‌توانند به این موضوعات وارد شوند.
- شهرداری‌ها چگونه می‌توانند در این موضوع نقش کمک کننده را ایفا کنند؟
به عنوان مثال اخیراً در بازدیدی که از ایستگاه متروی امام‌خمینی(ره) داشتم به مدیرعامل مترو پیشنهاد دادم تا فضاهای اقتصادی ایستگاه‌های مترو شناسایی شود زیرا مترو یک فضای امن است که با دوربین کنترل می‌شود و زنان می‌توانند در آن مشغول به کار شوند شاید یکی از بهترین اماکن برای فعالیت آنها مترو باشد و بر اساس اولویت‌گذاری این اماکن می‌تواند در اختیار زنان سرپرست خانوار قرار گیرد. شهرداری‌ها در همین حد می‌توانند اقدام کنند آنها نمی‌توانند برای زنان کار ایجاد کنند و شهرداری تنها از نهادهای اجتماعی به عنوان ارگان‌هایی که امید دهنده در شهر هستند حمایت می‌کند.
-آسیب‌های اجتماعی در بین زنان تهران رو به تزاید است، تهران زنان کارتن‌خواب، معتاد و خیابانی زیادی دارد که همیشه تلاش شده آنها را بپوشانند یا انکار کنند، بهترین راه حل مقابله با آسیب‌های اجتماعی زنانه چیست؟
زنان دچار آسیب اجتماعی نشده‌اند اینکه بخواهیم زنان را با کلمه آسیب‌های اجتماعی همراه کنیم هم در حق زنان ظلم کرده‌ایم و هم در حق جامعه؛ درصد کوچکی از زنان دچار مشکلاتی هستند اما اصل جامعه‌ای را که زنان تشکیل می‌دهند ما فعال و پویا می‌بینیم مساله آسیب‌ها حائز اهمیت است اما نباید همه تمرکزها روی آن واقع شود. آنقدر که جامعه و رسانه‌ها روی زنان آسیب‌دیده تمرکز می‌کنند به زنان سالم توجهی ندارند و این بدترین کار است. شاید به خاطر این است که در عرصه خبری اخبار منفی جایگاه بیشتری به خود اختصاص می‌دهند بیش از 99 درصد زنان جامعه ما سالم و دارای امید به زندگی بالا هستند عرصه خبری امروز به محلی برای مرکز چالش‌ها تبدیل شده و این یک ایراد جدی است اما اگر قرار باشد در این باره صحبت کنیم بیان این نکته حائز اهمیت است که آسیب‌ها بخشی از مسائل مربوط به زنان است که بخش‌های تخصصی در حال رسیدگی به آن هستند اما من به عنوان نماینده شورای شهر و فعال حوزه زنان این نکته را مورد توجه قرار می‌دهم که به توسعه راه‌های پیش روی زنان فکر کنند. مثلا فضاهایی که برای زنان در سطح شهر است باید بیشتر شود رنگ چهره شهر اگر مردانه است کمی تلفیقی و متناسب با شرایط روحی زنان شود معماری‌های لطیف در روحیه زنان بالتبع تاثیرگذار است تغییر دادن سازه‌های شهری با روحیه زنان می‌تواند یکی از موضوعاتی باشد که باید در معرض توجه مدیریت شهری قرار گیرد. ما نباید فقط در چارچوب‌های زمخت عقلی حرکت کنیم.
-اما در نهایت نمی‌توان آسیب‌های اجتماعی را کتمان کرد و به آن بی‌توجه بود.
بله، حق با شماست. به نظر من دستگاه‌های مرتبط با این موضوع آن گونه که باید خوب کار نکرده‌اند. اگر بتوانیم نقاط قوت را در جامعه تقویت کنیم وقوع آسیب‌ها در شهر بسیار محدود خواهد شد. وقتی وارد آسیب‌ها می‌شویم به جای اینکه به فکر درمان باشیم می‌خواهیم آن را انکار کنیم آسیب‌دیدگان را بیمار می‌نامیم یا اگر بیمار نیستند آنها را کسانی می‌دانیم که باید در قالب مجرمین دستگیر شوند و به غیر از این دو حالت، حالت دیگری برای آنها قائل نیستیم در حالیکه باید فضا باز شود و در ابتدا ببینیم ریشه این آسیب‌ها از کجا نشأت می‌گیرد و شیوه مقابله با آنها چگونه است. باید راهکارهایی پیدا کنیم که آسیب‌دیدگان را به زندگی بازگردانیم. نهادهای مرتبط با این حوزه به این موضوعات کم توجهی کردند و راهی جز بیمارستان و زندان برای آسیب دیدگان در نظر نگرفتند. به قول سهراب سپهری چشم‌ها را باید شست جور دیگر باید دید. باید نگاه‌مان را به مسائل و موضوعات اجتماعی تغییر دهیم این متد دیگر پاسخگو نیست البته لازم نیست تمام این اقدامات در حوزه دولت انجام شود بلکه NGOها و سازمان‌های مردم نهاد هم می‌توانند کمک کنند مردم ایده دهنده‌های بسیار خوبی هستند.
-اشتغال‌های کاذب و غیر رسمی در تهران زنان و دختران جوان را تهدید می‌کند همچنین دختران زیادی با حقوق ناچیز در شرکت‌ها مختلف به کار گرفته می‌شوند. نقش مدیریت شهری برای آشنا‌سازی آنها با حقوق اولیه‌شان و حقوق شهروندی چیست؟
این موضوع به هیچ عنوان به مدیریت شهری مرتبط نیست موضوع حقوق شهروندی با مساله‌ای که مطرح کردید در سطح شهر هیچ ارتباطی ندارد شهرداری مکلف است به عنوان مدیر شهری، شهروندانش را با حقوق‌شان آن هم نسبت به شهر آشنا کند. شهروندان می‌توانند از شهرداری‌ها بخواهند تا امکانات شهری را برای آنکه هر چه بهتر در اختیار آنها قرار بگیرد، مدیریت کنند. موضوع مطرح شده مربوط به حقوق فردی است و مسئول مستقیم این موضوع قوه قضاییه است. آن قدر انتظارات از شهرداری بالا رفته که ممکن است یک روز از ما بخواهند با آمریکا هم مذاکره کنیم مثلا در آن برف سنگینی که آمد مسیر تهران- ساوه، تهران- قم و تهران- کرج بسته شده بود و همه از شهرداری تهران توقع داشتند که کاری انجام دهد در صورتی که این موضوع اصلا ربطی به شهرداری تهران نداشت.
-سرای محلات یکی از مراکز مراجعه و تجمع زنان در محله‌ها است چقدر از این ظرفیت برای توسعه شبکه‌سازی زنان استفاده شده است؟
سراهای محلات و شورایاری‌ها دو فرصت کم‌نظیر برای حضور زنان در شهر هستند این دو نهاد می‌توانند ظرفیت‌های شبکه‌سازی بسیار مثبتی را برای حضور زنان در حوزه‌های مختلف ارتقاء زیست شهری در سطوح محله‌ای فراهم کنند. سراهای محله تا پیش از این تبدیل شده بود به مراکزی برای آموزش کلاس‌های معمولی که از آن به عنوان مهارت‌آموزی استفاده می‌شود یا مهد کودک‌هایی که برای کمک به مادران در آنها ایجاد شده بود. البته این موضوع هم کمک بزرگی بود زیرا مادران احساس آرامش می‌کردند که کودک‌شان را در جایی امن قرار داده‌اند. شهرداری تهران در واقع با حداقل هزینه مهد کودک‌هایی را در سراهای محلات ایجاد کرده تا زنان بتوانند ساعاتی را به خود اختصاص دهند اما به بی‌شک سراهای محلات قابلیت ارتقاء دارند و نباید به همین موضوعات محدود شوند. در واقع تمام امکاناتی که در سرای محلات به زنان ارائه می‌شود برای این است که حس خوب زندگی را به آنها القا کند اما اینکه این ارتقاء مهارت تبدیل به یک سازمان اجتماعی شود هنوز این موضوع در سرای محلات به وقوع نپیوسته است. برای این اتفاق نیازمند آموزش هستیم و حتی می‌توان از نهادهای میانجی نیز استفاده کرد نهادهایی مثل NGOها و CBU ها می‌توانند به این موضوع کمک کنند و از ظرفیت زنان آموزش دیده استفاده کرده تا این زنان سفرایی برای ارتقاء وضعیت محلات شوند. شورایاری‌ها هم نیز یکی از نهادهایی هستند که با توجه به تمرکز روی محلات ظرفیت بسیار مناسبی دارند تا زنان بتوانند برای مشارکت و برنامه‌ریزی و مدیریت محلات وارد عمل شوند و سهمی در حوزه مدیریت شهری داشته باشند. اما متاسفانه زنان در ایجاد شبکه ضعیف‌تر هستند و ترجیح می‌دهند به دلیل اینکه فاقد مهارت‌های اجتماعی لازم هستند مردان وارد عمل شوند. اگر قرار باشد سازماندهی رخ دهد باید دستورالعملی برای انتخابات مد نظر قرار گیرد مثلا بگوییم 30 درصد ظرفیت شورایاری‌ها باید در اختیار زنان قرار گیرد و از آن طرف با گفتوگوی با سرای محلات و استفاده از نهادهای میانجی شبکه ارتباطی بین زنان را تقویت کنیم تا اگر زنان کاندید شدند رای بیاورند. این اتفاق هنوز نیفتاده و آن هم به دلیل این است که خلاء سازمانی ارتباطی و حقوقی وجود دارد.
-عید امسال شما دارای یک مسئولیت شهری هستید فکر می‌کنید این موضوع امسال را برای شما با سال‌های دیگر متمایز می‌کند؟
نه، هیچ فرقی نمی‌کند زیرا من همیشه مسئولیت داشتم و این آمادگی را دارم که در ایام عید هم به محلات مختلف سر بزنم.
-تا به حال در ساعات پایانی شب به محلات آسیب‌پذیر تهران رفته‌اید؟ با زنان آسیب‌دیده از نزدیک گفت‌وگو کرده‌اید؟
از نزدیک با خانم‌های آسیب دیده هیچ وقت گفت‌وگو نداشتم چون حوزه تخصصی من نیست حوزه کاری من توسعه بوده و بیشتر در این زمینه فعالیت کرده‌ام آسیب‌های اجتماعی یک موضوع تخصصی است و من نمی‌توانم وارد این موضوع شوم بالتبع وقتی زنان آسیب‌دیده را می‌بینم متاسف می‌شوم اما چون تخصص لازم را ندارم نمی‌توانم برای آنها حرفی داشته باشم من به یک زن آسیب دیده چه بگویم، به او بگویم بیماری، به توبه دعوتش کنم، واقعا نمی‌دانم به یک زن آسیب دیده چه بگویم. اما تاسف می‌خورم که چرا آدم‌ها باید زندگی‌شان را از جنس‌شان به دست بیاورند.
-شما مدرک خود را از کشور انگلستان دریافت کرده‌اید آیا تجربه زندگی در خارج از کشور را هم دارید؟
تحصیلات من به صورت مجازی بوده و هیچ وقت در خارج از کشور زندگی نکرده‌ام و دکتر غلامحسین توسلی استاد راهنمای من بودند.
-اگر لازم باشد فرزندان خود را برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می‌فرستید؟
بله، هیچ اشکالی وجود ندارد. پیامبر فرموده‌اند که برای کسب علم حتی تا چین هم بروید.
-تجربه فعالیت در شورای شهر سخت‌تر است یا زمانی که در معاونت فرمانداری حضور داشتید؟
این دو با یکدیگر متفاوت است البته عصر هم تغییر کرده و ما هم اکنون در عصر ارتباطات هستیم زمانی که من در آنجا فعالیت می‌کردم به هیچ وجه عرصه رسانه تا این حد گسترده نبود اما امروز عرصه ارتباطات بسیار قوی است البته من همیشه تلاش می‌کردم تا در حوزه رسانه پویا باشم مثلا من جزو اولین کسانی بودم که برای خود ایمیل ساختم و این عصر ارتباطات امروز شرایط را متفاوت کرده حضور در شورای شهر باعث می‌شود که از مردم قدرت بگیری و این جذاب‌تر است.
-امسال فکر می‌کنید بیشتر با افراد سیاسی دید و بازدید کنید یا فامیل و بستگان؟
من همیشه با افرادا سیاسی دید و بازدید داشته‌ام من اساساً سیاسی‌ام البته این دید و بازدیدها بیشتر در قالب تعاملات کاری است و به آن معنای دید و بازدید عیدی نیست من در دو حزب عضو هستم و بالتبع دید و بازدیدهای خاصی را خواهم داشت.
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
