نقدی بر کارکرد فرهنگی شبکه‌‌های اجتماعی

تأثیر بر روابط خانوادگی:

نتایج آخرین پژوهش بنیاد صیانت از نهاد خانواده قوه قضائیه در بازه زمانی اردیبهشت 94 تا اردیبهشت 95 نشان می دهد که 17درصد از طلاق ها ناشی از نفوذ و گسترش شبکه های اجتماعی بوده است. تنوع در دوستی ها، قابلیت جست‌وجوی پیشرفته افراد، نقض حریم خصوصی، دشواری ردیابی پیام ها و وجود ارتباط بدون هویت در شبکه های اجتماعی از عمده مواردی هستند که زمینه خیانت زوجین را فراهم می سازند.

نفوذ فرهنگی:

طبق آخرین آمار، اکنون 12 میلیون کاربر ایرانی زیر هجده سال در کشور در حال استفاده از شبکه های اجتماعی هستند و بر اساس داده های وزارت ورزش و جوانان به طور میانگین روزانه هشت ساعت زمان در این فضا صرف می‌کنند. نبود سیستم فیلترینگ قوی، عدم ممیزی اطلاعات و حجم بالای پیام های ارسالی، نوجوانان را در معرض اطلاعات و تصاویر نامناسب قرار خواهد داد.

جنگ نرم و توطئه دشمن:

نفوذ دشمن و ایجاد شایعات از دیگر نقاط ضعف شبکه های اجتماعی است. طبق آمار جهانی 81.2درصد کاربران نرم افزار تلگرام، ایرانی هستند که بازار هدف مناسبی برای کشورهای متخاصم است. یکی از اثراتی که فضای مجازی دارد از میان برداشتن مرزهای جغرافیایی و فرهنگی است.

با گسترش فضای مجازی، مرزها از میان رفتند تا جایی که بسیاری از صاحب ‌نظران حوزه‌ ارتباطات، عقیده دارند که شبکه‌های اجتماعی، بخشی از پروژه‌ «آمریکایی شدن» است تا فرهنگ تمام مردم دنیا به فرهنگ کشور آمریکا نزدیک شود. نگاه به ملیت و وابستگی اصلی سازندگان این نرم افزارها ادعای صحیح بودن این فرضیه را تقویت می کند (نرم افزارهای تلگرام، اینستاگرام، فیس بوک، وایبر و واتس آپ مستقیماً تحت پوشش لابی های صهیونیستی هستند.)

تغییر سبک زندگی:

امروزه شکل رابطه ها تغییر کرده و تلفن و پیامک چه نوشتاری و چه تصویری جایگزین دیدارها شده است. خانواده ها دیگر این خلأ را احساس نمی کنند که ساعتی مشترک را دور هم جمع شوند. کاهش شدید ارتباطات حضوری و چهره به چهره تأثیرات بدی بر سبک زندگی افراد خواهد داشت. استفاده از استیکرها به جای نمایش واقعی احساسات، کودکان را دچار بلوغ دیررس می کند.

توهم دانش:

در فضای مجازی تلفن همراه، کاربران در شایعات، لطیفه ها، عکس ها و ماجراهایی غرق می شوند که هیچ کجای زندگی شان را بهبود نمی دهد. ساعت ها خواندن در محیط مجازی بدون آنکه چیزی به دانسته های خواننده اضافه شود. نبود منبع مشخص و متقن اطلاعات باعث می شود حجم عظیمی از محتوای تولید شده بی‌فایده و حتی نادرست باشد.

*عضو هیات علمی گروه کامپیوتر دانشگاه آزاد اسلامی بردسیر