تالار وحدت هر شب 9 میلیون تومان هزینه دارد/ رویکرد هنری و مالی بنیاد رودکی تغییر کرده است

بهرام جمالی مدیر بنیاد رودکی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا گفت: «نداشتن آشنایی با سازمان و رویکردهای بنیاد رودکی پیش فرض‌هایی را به‌وجود می‌آورد که منجر به قضاوت‌هایی می‌شود. بنیاد رودکی تنها بنیاد فرهنگی و هنری قانونی کشور است که با مصوبه مجلس شورای اسلامی تاسیس شده است. شخصیت حقوقی آن نهاد عمومی غیردولتی است.»

وی افزود: «تمام سوال‌ها و سوءتفاهم‌هایی که امروزه میان دوستان مطرح شده به دلیل وجود حلقه مفقوده‌ای است که به وظیفه و کار بنیاد رودکی مربوط می‌شود.»

مدیر بنیاد رودکی خاطرنشان کرد: «از سال 1382 تصمیم گرفته شد که دولت در جهت تفویض اختیاراتش مسئولیت‌های اجرایی را به بخش خصوصی واسپاری کند و خود در بخش نظارتی و سیاست‌گذاری و هدف‌گذاری فعال باشد. در این راستا مقرر شد بخش اجرایی حوزه هنر به بنیاد رودکی انتقال پیدا کند و ماموریت‌های اجرایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه هنر با هماهنگی معاونت هنری به بنیاد منتقل شود و بخش دولتی و حاکمیتی نظارت امور را بر عهده داشته باشد.»

وی عنوان کرد: «بنیاد رودکی از جایگاه مدیریت اجرایی برخوردار است و یکی از بحث‌های جدی آن مربوط به ساماندهی و مدیریت هنری می‌شود که دربرگیرنده مدیریت مالی و مدیریت تولید است و باید حتما رویکرد مدیریت کلان در راستای تقویت بنیه‌های هنری کشور داشته باشد.»

می‌خواهیم سقف حمایت را مشخص کنیم

جمالی تشریح کرد: «سیستم مالی تا سال گذشته با نگاه سنتی و دولتی بود یعنی اگر دولت بودجه و پول در اختیار بنیاد قرار می‌داد فعالیتی انجام می‌شد و اگر پولی داده نمی‌شد فعالیتی انجام نمی‌شد تا اینکه از سال پیش رویکرد بنیاد چه به لحاظ هنری و چه مدیریت مالی و برنامه‌ای تغییر کرد. در همین حین با توجه به عملکرد دوره‌های قبل وابستگی گروه‌های هنری به بخش دولتی آنچنان قوی شد که جدا شدن گروه‌ها از دولت به معنای تعطیل شدن فعالیت بود و این یک تهدید بزرگ برای حوزه هنر شد.»

وی درباره رویکرد جدید مدیریتی بنیاد رودکی عنوان کرد: «کار ما این نیست که دولت را از بحث حمایتی حذف کنیم بلکه می‌خواهیم سقف حمایت را مشخص کنیم یعنی میزانی مشخص، پایدار و ماندگار تعیین کنیم تا در کنار تولید آثاری که دارای ارزش محتوایی هستند، به گروه‌ها اختصاص یابد. مدیریت تولید در یک اثر هنری، مجموعه‌ای از هم‌افزایی بحث محتوای هنری، ارزش هنری و غنای هنری به اضافه یک بحث مدیریت اجرایی و مالی است. اینکه منابع مورد نیاز تولید آثار هنری چگونه و از چه محلی تامین شود؟ و آیا جریان اقتصاد هنر را از درون هنر باید جستجو کرد یا نه؟ از موضوعات مهم مورد مطالعه در بنیاد است.»

مدیر بنیاد رودکی یادآور شد: «پیش از این در موسیقی و تئاتر یک اثر با رویکرد کلی‌نگری به مسائل مدیریت تولید، خلق و اجرا می‌شد و گروه‌ها با مراجعه به بنیاد رودکی و نگاه مدیریت هزینه از درون به دنبال کاهش هزینه‌های تالار بودند یعنی از بنیاد می‌خواستند تا هزینه‌ها را از آنها نگیرد تا در 45 اجرا به تراز مالی دلخواه برسند غافل ازاین که این رویکرد باعث می‌شود که سقف حمایت بنیاد در برخی از اجراها به مرز 85 درصد نیز می‌رسید یعنی حمایتی که منابع آن از قبل تامین نشده و سالن حرفه‌ای تالار وحدت به عنوان تالاری که از امکانات، تجهیزات و اعتبار خوبی برخوردار است به لحاظ مدیریت نگهداری دچار بحران شود چون فکر می‌کردند دولت باید تمام هزینه‌های اینجا را تقبل کند. ما در سال 1393 سه اثر نمایشی «تانگوی تخم مرغ داغ»، «باغ دلگشا»و «شاخ نبات» را اجرا کردیم که تعهدات برای این اجراها در دوره مدیریت پیشین بوده و من طبعاً بنا بر قول‌هایی که داده شده بود باید با آن موافقت می‌کردم، درحالی‌که سه نمایش نامبرده با رویکردی که پیش از این تشریح کردم در حالی روی صحنه رفت که هرسه کار با انحراف از برنامه شدید مواجه شد.»

سقف حمایتی به 50 درصد رسیده است

وی اظهار کرد: «در ادامه این تجربه رویکرد بنیاد رودکی به سمت مدیریت درآمد از بیرون گرایش پیدا کرد که این رویکرد از نمایش مردی برای تمام فصول جناب بهمن فرمان‌آرا شروع شد که رکورد بالایی درجذب مخاطب را به خود اختصاص داد به طوریکه اجرای نمایش هم به لحاظ هنری وهم به لحاظ اقتصادی خوب بود و رضایت مخاطب، هم گروه نمایشی وهم رضایت نسبی تالار را به دنبال داشت. سقف حمایتی ما از آثار نمایشی بعضاً به 87 درصد رسیده بود که در مدیریت جدید به مرز 50 درصد رسیده است و این به این معنا است که همچنان حمایت وجود دارد. »

هزینه تالار 9 میلیون تومان است

جمالی در پاسخ به انتقاد هنرمندان مبنی بر بالا بودن میزان هزینه برای هر شب اجرا در تالار وحدت تاکید کرد: «قیمت تمام شده برای هرسانس اجرا در تالار وحدت 5 و یا 4 میلیون تومان نیست بلکه 9 میلیون تومان است بنابراین ما بقیه هزینه‌ها را ازحمایت‌ دولتی و منابع خود تقبل می‌کنیم.»

رویکرد جدید بنیاد رودکی ورود نگاه ‌کنش‌گرا به بحث مدیریت هنری است

مدیر بنیاد رودکی گفت: «با روشن شدن چراغ‌های تالار هزینه‌های زیادی صرف می‌شود بنابراین طبیعی است که بر روی اجرای نمایش‌های ارزشمند و فاخر تاکید کنیم. ازطرف دیگر توقع بیرونی نیز ازسوی مخاطب این انتظار را ایجاد می‌کند که تالار وحدت باید نمایش‌های مناسب را روی صحنه داشته باشد بنابراین نگاه اجاره‌ای در سالن وجود ندارد بلکه رویکرد جدید بنیاد رودکی ورود نگاه ‌کنش‌گرا به بحث مدیریت هنری است.»

تالار وحدت سالن تئاتر نیست

وی در سخنانش اظهار کرد: «تالار وحدت سالن تئاتر نیست بلکه برای موسیقی، نمایش‌های موزیکال واپراها ساخته شده است و جایگاه هنری تالار وحدت این را می‌طلبد که آثاری در آن اجرا شود که متناسب با امکانات ماشینری باشد و یا نمایش‌های موزیکالی که ویژگی اپرایی را دارند در آن عرضه شود.»

جمالی گفت: «ما درحال طراحی سیستمی هستیم که نمایش‌هایی در تالار وحدت اجرا شود که فقط امکان اجرا در این تالار را دارند.»

وی در ادامه همچنین متذکر شد: «این مورد به معنای این نیست که با دقت در انتخاب آثار نمایشی برای اجرا قرار است تهدیدی ایجاد شود چرا که مسئولیت و کاربرد اصلی تالار وحدت پرداختن به حوزه موسیقی ون مایش‌های موزیکال و اپرا است.»

حجم فعالیت سالانه موسیقی در تالار به نسبت تئاتر بسیار کم است

مدیر بنیاد رودکی همچنین در تشریح علل تاکید بر اختصاص اجراهای تالار به موسیقی و نمایش موزیکال عنوان کرد: «طراحی تجهیزات تالار برای ژانر خاصی از اجراها است و معماری و امکانات نیز برهمین اساس است اگرچه می‌شود نمایش‌های غیرموزیکال و یا اجراهای دیگر را نیز در آنجا شاهد باشیم ولی هزینه‌های تمام شده آنجا به خاطرشرایط فنی بالا است ضمن اینکه مطالبات حوزه موسیقی از تالار وحدت به عنوان رسمی‌ترین سالن کشور نیز در این میان مطرح است و در حال حاضرحجم فعالیت سالانه موسیقی در تالار به نسبت تئاتر بسیار کم است. همچنین از آنجا که اجرای تئاتر زیر 45 شب توجیه اقتصادی ندارد، انرژی و هزینه‌های بسیار زیادی را از مجموعه می‌گیرد که متناسب با شریط ما نیست.»

وی ادامه داد: «ما قصد نداریم در مدیریت جدید هنری، تئاتر را محدود کنیم ولی از این پس تولید پروژه‌هایی را می‌پذیریم که به لحاظ شرایط و موقعیت اعتباری، فنی و هنری متناسب با تالار باشند. در طول سال یک و یا دو نمایش را تولید می‌کنیم که قطعاً شاخص، هنری و مدیریت شده از قبل باشد. وظیفه بنیاد نیز دراین امر مدیریت تولید و مشارکت دراین پرژه‌ها و نمونه‌سازی است.»

به فکر تعیین استراتژی مشخص، شفاف و هماهنگ با سیاست‌های مرکز هنرهای نمایشی هستیم

جمالی در خصوص نحوه انتخاب و اولویت‌های هنری آثار برای اجرا نیز اعلام کرد: «اکنون در بنیاد رودکی به سمتی می‌رویم که واحدی در مجموعه راه‌اندازی کنیم که مسئولیت هنری سه سالن تالار وحدت، تالار حافظ و برج آزادی را برعهده گیرد. برای تحقق هرچه زودتر این امر نیز به فکر تعیین استراتژی مشخص، شفاف و هماهنگ باسیاست‌های مرکزهنرهای نمایشی هستیم. »

وی افزود: «این واحد برای ما بسیار ضروری و جدی است و از ماه گذشته‌ هم درفکر راه‌اندازی جدیتر این تشکیلات هستیم که به شکل تخصصی وحرفه‌ای به انتخاب نمایش‌های متناسب با سالن‌ها بپردازد. مسائل موجود در تالار حافظ که فعالیتش اختصاصاً تئاتر است برای ما بسیار مهم و جدی است و معتقدیم باید با نگاه کارشناسانه به آن پرداخته شود. همچنین مسائل مربوط به برج آزادی و تالار وحدت هم باید با توجه به اقتضائات این دو مرکز باشد.»

استراتژی ما استفاده حداکثری ازهنرمندان است

مدیر بنیاد رودکی درباره سهم مشارکت هنرمندان در گروه کارشناس انتخاب آثار بیان کرد: «استراتژی ما استفاده حداکثری از هنرمندان است و ما به سمتی می‌رویم که استفاده ازظرفیت‌های موجود و نگاه‌های مشورتی تخصصی هنرمندان از اصول کارمان خواهد بود.»

وی اظهار امیدواری کرد: «امیدوار هستم کارها در شرایطی پیش رود که ظرف مدت یک یا دو ماه آینده برای اتفاقاتی که قرار است رخ دهد از ساز و کارهای انتخاب آثار و مباحث مالی گرفته تا بحث نگاه‌های هنری، بتوانیم اعلام رسمی داشته باشیم.»

گفت‌وگو از ناهید منصوری