چگونه حزب‌الله لبنان به یک قدرت رسانه‌ای تبدیل شد؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، عملیات رزمی حزب‌الله سال‌هاست که با یک ترجیع‌بند انجام می‌شود: «اگر شما عملیات خود را به فیلم تبدیل نکنید در واقع نبردی انجام نداده‌اید.» این سازمان اهمیت این اقدام را از ابتدای سال 1994 به خوبی درک کرد. رزمندگان حزب‌الله در این سال توانستند به همراه یک فیلمبردار از یک گروه اسرائیلی که به خاک لبنان نفوذ کرده بود و مشغول تعبیه یک نشان درون زمین بود فیلمبرداری کنند که انتشار این فیلم توانست در فضای رسانه‌ای موج عظیمی به زیان اسرائیل و به سود حزب‌الله ایجاد کند.

حزب‌الله یک واحد ویژه عملیات روانی را هدایت می‌کند که مسئولیت دارد موارد منفی و مخرب رسانه‌ای که علیه حزب‌الله در رسانه‌ها و افکار عمومی بیان می‌شود را کنترل و خنثی سازد. بهره‌گیری از روزنامه‌ها، رسانه‌های جمعی و برنامه‌های تلویزیونی نمونه‌هایی از قدرت عملیات رسانه‌ای حزب‌الله است.

این گروه از قابلیت‌های عملیات رسانه‌ای خود در راستای تبلیغ موفقیت‌ها و برنامه‌هایش استفاده می‌کند. برای مثال اخیرا برپایی اردوگاه‌های تابستانی برای نوجوانان و یک پروژه کارآفرینی عمومی را در شبکه رسانه‌ای خود مورد توجه قرار داده است.

یکی از کارویژه‌های شبکه رسانه‌ای حزب‌الله در کنار این که در جهت اهداف نظامی و نبردهای پارتیزانی به تولید برنامه مشغول است، تولید برنامه‌های ویژه در راستای حفظ و تقویت مشروعیت سازمان در عرصه سیاسی لبنان است.

برنامه‌های تبلیغاتی شبکه رسانه‌ای حزب‌الله به گونه‌ای بسیار پرنفوذ و اثرگذار تهیه می‌شود و بر موضوعات خاصی نظیر ایدئولوژی مقاومت، مفهوم شهادت و تقویت مشروعیت و مقبولیت عمومی از طریق مشارکت در پروژه‌های خدمات اجتماعی تاکید دارد.

هنگامی که حزب‌الله تلاش داشت تا وارد عرصه سیاسی لبنان شود دریافت که سبد آرای شیعیان باید توسط سایر گروه‌های لبنانی تقویت شود از این رو برنامه‌های رسانه‌ای خود را به عنوان یک سازمان فراگیر توسعه داده و مسیحیان و اهل تسنن لبنان را نیز مخاطب برنامه‌های خود قرار داد.

این سازمان همچنین برنامه‌های رسانه‌ای خود را به سراسر جهان عرب و اسلام توسعه داد تا پشتیبانی آنان را نیز برای تقویت مشروعیت سیاسی به دست آورد.

نقطه عطف فعالیت رسانه‌ای حزب‌الله به شبکه المنار مربوط است که ایستگاه تلویزیونی ماهواره‌ای آن از بیروت پخش می‌شود و در سراسر جهان قابل مشاهده است. حزب‌الله سه سال پس از اولین برنامه پخش شده از شبکه المنار در سال 1991، پخش برنامه‌های این شبکه را به طور منظم آغاز کرد که سبب شد این شبکه به عنوان کانون اصلی انتشار اخبار و برنامه‌های تبلیغی حزب‌الله مطرح شود.

ظرفیت‌های سخت افزاری رسانه‌ای حزب‌الله شامل ایستگاه‌های رادیویی، نشریات چاپی و یک شبکه گسترده اینترنتی شامل بیش از 50 وب‌سایت است که به چندین زبان مختلف فعالیت می‌کنند.

یکی از اقدامات موثر شبکه المنار در جنگ رسانه‌ای با اسرائیل اثرگذاری بر افکار عمومی اسرائیل از طریق نمایش فیلم‌های واقعی از صحنه نبرد بود که نشان می‌داد چگونه سربازان اسرائیلی به دست رزمندگان حزب‌الله کشته و زخمی می‌شوند.

شبکه المنار با استفاده از یک تکنیک دقیق روانشناختی کوشش می‌کند تا از طریق نمایش پیروزی‌های مقتدرانه واحدهای رزمی حزب‌الله بر نظامیان اسرائیلی، روحیه ارتش و مردم اسرائیل را پائین نگه دارد. در این راستا شبکه رسانه‌ای حزب‌الله یک «اداره نظارت بر شبکه‌های عبری زبان» به منظور نظارت بر برنامه‌های رادیو و تلویزیون اسرائیل در سراسر ساعات شبانه روز راه‌اندازی کرده است. در این بین محبوبیت المنار نیز به آن کمک کرده است تا به عنوان یکی از سازمان‌های خبری پیشرو در جهان عرب شناخته شود.

المنار دارای بودجه سالیانه‌ای حدود 15 میلیون دلار است که عمده آن توسط ثروتمندان خارج از لبنان و فروش فیلم‌ها و مستندات این شبکه تامین می‌شود.

حزب‌الله به همان اندازه که با تولیدات تلویزیونی افکار عمومی را تحت تاثیر قرار می‌دهد از طریق به کارگیری رسانه‌های نوین ارتباط جمعی نظیر اینترنت نیز مخاطبان گسترده‌ای را جذب برنامه‌های خود کرده است. در این راستا سیدحسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، وب‌سایت شخصی خود را با آرشیو سخنرانی‌ها و گالری عکس‌های عملیات نظامی تکمیل کرده است.

دقایقی بعد از حمله موشکی حزب‌الله به ناوهای اسرائیلی و انفجار آنها در سال 2006، سید حسن نصرالله از طریق شبکه المنار صحت این حمله را تایید کرد و زیرنویس سخنان وی روی صحنه انفجار ناو اسرائیلی به شکلی گسترده در رسانه‌های منطقه و یوتیوب منتشر شد.

حزب‌الله برای ترویج و تبلیغ پیام خود از تاکتیک‌هایی نظیر کارت پستال، پوستر، فیلم، بیلبورد، بازی‌های ویدئویی و وب‌سایت‌های دقیق طراحی شده، استفاده می‌کند.

وب‌سایت‌های حزب‌الله، برنامه‌های متنوع این سازمان، اطلاعات در مورد خدمات اجتماعی و همچنین اطلاعات شخصی در مورد شخصیت‌های نظامی حزب‌الله را با هدف جلب مخاطبان جوان و حتی نسل‌های قدیمی‌تر منعکس می‌کنند.

حزب‌الله در راستای تلاش برای جذب نسل جوان، در سال 2010 یک بازی ویدئویی آنلاین را تولید کرد که در آن کاربر، جنگ علیه دشمنان حزب‌الله و عمدتا اسرائیلی‌ها را هدایت می‌کرد. قبل از شروع بازی، کاربر با مجموعه‌ای از سیاستمداران شناخته شده اسرائیلی به عنوان اهداف بازی آشنا می‌شد. این بازی در میان شیعیان لبنانی محبوبیت فراوانی یافت و سبب شد نیروهای جدیدی از جوانان شیعه لبنانی وارد حزب‌الله شوند.

حزب‌الله به طور مداوم برای بهبود توانایی‌های فنی خود تلاش می‌کند و از طریق حرکت به سوی شبکه‌های فیبر نوریِ پرسرعت قصد دارد تا ظرفیت جریان داده‌های الکترونیکی را افزایش دهد. حزب‌الله از این طریق قصد دارد توان دفاعی بیشتری در برابر قابلیت‌های جنگ الکترونیک اسرائیل ایجاد کند.

حزب‌الله نه تنها در جنگ ژوئیه 2006 در جنوب رودخانه لیتانی اجازه نداد تا واحدهای جنگ الکترونیک اسرائیلی شبکه‌های مخابراتی و ارتباطی این سازمان را مختل کنند بلکه به نظر می‌رسد حزب‌الله دارای توانمندی‌های فنی گسترده برای ایجاد اختلال در مأموریت‌های سامانه‌های راداری و ارتباطاتی اسرائیل است.

حزب‌الله به دلیل حفظ مسایل امنیتی در عملیات، فعالیت رسانه‌ای خود را مستقل از مدارهای مخابراتی متصل به شبکه سراسری لبنان انجام می‌دهد.

حزب‌الله در طی نبرد در شهر قُصیر سوریه در سال 2013، با طراحی یک سیستم پیچیده ارتباطاتی، برای رزمندگان خود این امکان را فراهم کرد تا در ارتباطات رادیویی آزادانه و بدون نگرانی از شنود مکالمات، با یکدیگر مرتبط شوند. این اقدام حزب‌الله نشان داد این سازمان تا چه اندازه برای حفظ ملاحظات مرتبط با امنیت عملیات توانمند است.

الگو برداری سایر گروه‌های اسلامی از حزب‌الله نتوانسته آنها را در توانمندی‌های رسانه‌ای و مخابراتی به حزب‌الله حتی نزدیک سازد و در حال حاضر توان رسانه‌ای و مخابراتی حزب‌الله کاملا به رسمیت شناخته شده است.

حزب‌الله از اوائل دهه 1980 به عنوان یک واقعیت انکارناپذیر در صحنه منطقه پذیرفته شد و به احتمال فراوان در دهه‌های آینده به عنوان توانمندترین سازمان سیاسی، نظامی خاورمیانه به لحاظ کار در محیط‌های رسانه‌ای و مخابراتی خواهد بود.

منبع: rand.org / نویسنده: کالین پی. کلارک / ترجمه: حسن اشرفی