نصب سومین گردنبند رهیاب بر گردن پلنگ‌‌های خراسان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، در ساعات اولیه بامداد امروز (جمعه) سومین پلنگ آسیایی در پارک ملی تندوره در خراسان رضوی زنده‌گیری شده و با نصب گردنبند رهیاب ماهواره‌ای، مجددا در طبیعت رها شد.

این پلنگ نر و حدودا 11 ساله است. این سن برای پلنگ‌ها، سن پیری است. تیم نصب رهیاب ماهوراه‌ای روی پلنگ‌ها، برای سهولت پیگیری حرکات این پلنگ نام او را «برزو» گذاشته‌اند.

پروژه نصب گردنبند ماهوراه‌ای روی پلنگ‌ها به مدیریت محمدصادق فرهادی نیا انجام می‌شود. فرهادی‌نیا که از اعضای موسس انجمن یوزپلنگ ایرانی نیز هست این پروژه را به عنوان بخشی از پایان‌نامه خود در مقطع دکترای رشته جانورشناسی هدایت می‌کند.

در مهر ماه سال جاری نیز تیم تجهیز پلنگ‌ها به گردنبند ردیاب دو پلنگ نر جوان را در فاصله چهار روز در مناطق درونی پارک تندوره به دام انداخته و پس از نصب گردنبند آنها را رها کرده بودند. این تیم روی این دو پلنگ نام‌ها بردیا و برنا را گذاشته بودند.

گردنبند ماهوراه‌ای چه فایده‌ای دارند؟

یکی از مهمترین پرسش‌هایی که از دیرباز درباره پلنگ ایرانی و البته بسیاری دیگر از گونه‌ها مطرح است، وسعت قلمرو و گستره خانگی آنهاست. یعنی در چه محدوده‌ای نیازهای آنها برآورده می‌شود. از گذشته قلمرو پلنگ‌ها را کوچک در نظر می‌گرفتند و برهمین اساس همواره گمان بر این بوده که مناطق حفاظت شده تعداد بالایی پلنگ دارد اما تا زمانی که مشخص نشود هر پلنگ چه وسعتی را نیاز داشته و تا چه مقدار از قلمرو خود دور می‌شود نمی‌توان تصور صحیحی از وضعیت جمعیت پلنگ‌ها و پویایی آنها به دست آورد. پاسخ این پرسش فقط با استفاده از گردنبندهای ماهواره ای قابل حصول است.

از دیگر اهداف این پژوهش، بررسی وضعیت سلامت پلنگ‌ها است. امروزه بیماری‌های مختلفی حیات وحش را مورد تهدید قرار می‌دهند ولی دانش ما درباره این بیماری‌ها به خصوص در میان گوشتخواران در حداقل است. انگل‌های خارجی و بیماری‌های ویروسی مانند دیستمپر و FIV از مهمترین مواردی هستند که در میان پلنگ‌های زنده‌گیری شده مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

این پژوهش با هدف بررسی جابجایی‌های آنها در داخل مرزهای منطقه حفاظت شده و همچنین خارج از آن، ارزیابی کافی یا ناکافی بودن مرزهای فعلی مناطق حفاظت شده برای تضمین بقای بلندمدت پلنگ‌ها، بررسی امکان جابجایی فرامرزی پلنگ‌ها از ایران به سمت ترکمنستان، بررسی‌های پزشکی و ارزیابی وضعیت سلامتی افراد پلنگ از نظر انگل‌ها و بیماری‌های ویروسی و بررسی‌های اکولوژیک دیگر درحال انجام است.

آیا این گردنبند به حیوان آسیب می‌زند؟

براساس استانداردهای موجود در دنیا، وزن گردنبندها نباید از ۳% وزن جانور بیشتر باشد تا خللی در رفتار و جابجایی‌های آن وارد نکند. با بررسی‌های فراوان و مکاتبات گسترده پروژه نصب گردنبند ماهواره‌ای پلنگ در ایران با شرکت سازنده گردنبندها، گردنبندهایی برای این پروژه تهیه شده است که فقط به اندازه ۱% وزن پلنگ‌هاست.

عمر باطری این گردنبندها بیش از یکسال است. GPS موجود روی گردنبندها روزانه ۸ تا ۲۴ بار روشن شده و نقطه حضور پلنگ را ثبت می‌کنند، این روشن و خاموش شدن هیچ سر و صدایی ندارد و در زمان محدودی انجام می‌شود.

قابلیت دیگر روی این گردنبند آن است که یکسال پس از نصب به صورت خودکار از گردن جانور باز شده و به این ترتیب نیاز به زنده‌گیری مجدد جانور و بیهوشی نیست. این سیستم ردیاب هر پنج دقیقه یک بار نیز فعالیت جانور را ثبت می‌کند تا بعدا با تحلیل این داده‌ها متوجه شویم که هر پلنگ در هر روز چقدر انرژی مصرف کرده و چقدر نیاز دارد.

همچنین در زمان نزدیک شدن پلنگ به روستاها، گردنبندها پیامی برای محققان ارسال می‌کند. به این ترتیب می‌توان از نحوه نزدیک شدن پلنگ به روستا اطلاعات دقیقی به دست آورد. همچین در بحث تعارض پلنگ با روستاها، مساله تلاش پلنگ برای حمله به دام‌های اهلی قابل ثبت است.

رنگ گردنبند کاملا متناسب با پوشش بدن جانور بوده و استتار آن را خدشه‌دار نمی‌کند. در عین حال که فوم‌های نصب روی گردنبند از فشار بیش از حد به گردن جانور می‌کاهند.