دیپلماسی ایران برای جلوگیری از شکست کنفرانس بازنگری ان‌پی‌تی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل امور سیاسی و امنیت بین‌المللی در خصوص کنفرانس بازنگری معاهده NPT در سال جاری میلادی (2015) در صفحه اینستاگرام خود درباره نتایج این کنفرانس نوشت: در حالی‌که پس از چهار هفته مذاکره شبانه‌روزی انتظار می‌رفت کنفرانس بازنگری بتواند سند نهایی اجلاس را تصویب کند، به یکباره آمریکا و انگلیس و کانادا اعلام کردند که به دلیل عدم رضایت از متن بخش مربوط ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه نمی‌توانند با متن پیشنهادی ریاست کنفرانس موافقت کنند.

ایران به عنوان ریاست جنبش عدم تعهد با توجه به آثار مخالفت این سه کشور با تصویب سند اجلاس، تمامی تلاش خود را به عمل آورد تا مانع شکست کنفرانس شود، ولی با توجه به عدم همکاری این سه کشور، پیشنهاد کرد برای آنکه کشورهای عضو معاهده بتوانند موضع خود را پیرامون این موضوع بررسی و اعلام کنند، کنفرانس موقتا تعطیل شود.

بعد از تعطیلی موقت جلسه، جلسه اعضای جنبش عدم تعهد تشکیل و پیشنهادات ایران به عنوان مبنای موضع عدم تعهد را تصویب کرد. با تشکیل مجدد کنفرانس، ایران از طرف اعضای جنبش عدم تعهد این موارد را به عنوان اصول موضع عدم تعهد اعلام کرد:«ما یاس عمیق و ناراحتی شدید خود را از بیانیه‌های سه کشور آمریکا، انگلیس و کانادا که با اقدام خود مانع تصویب سند محتوایی و مالا شکست کنفرانس شدند اعلام می‌کنیم. سند ارائه شده توسط ریاست کنفرانس که حاوی ارزیابی کنفرانس از نحوه اجرای معاهده از یکطرف و تعیین نقشه راه آینده مذاکرات مربوط به خلع سلاح هسته‌ای بود، حاصل تلاش‌های تمامی هیات‌های شرکت کننده برای حصول توافق بود که متاسفانه همه این تلاش‌ها با مخالفت این سه کشور به هدر رفت. جنبش عدم تعهد این آمادگی را داشت که علیرغم ضعف‌های زیادی که این متن داشت با آن موافقت کند. ولی متاسفانه این سه کشور فقط برای تامین منافع یک رژیم غیر عضو معاهده که با توان هسته‌ای نظامی خود تمامی صلح و امنیت منطقه خاورمیانه و جهان را به خطر انداخته است، حاضر شدند بهای سنگین مخالفت با سند را به جان بخرند. ما از تلاش‌های رئیس کنفرانس برای ارایه سندی که می‌توانست از نظر ما نگرانی‌های اصلی اعضای معاهده را تامین کند، تشکر می‌کنیم.»

بعیدی‌نژاد افزود: به دنبال سخنرانی ایران کشورهای زیاد دیگری نیز از موضع سه کشور مخالف ابراز نگرانی کردند. اقدام به موقع ایران و جنبش عدم تعهد در تعطیلی موقت جلسه و اعلام موضع صریح جنبش عدم تعهد در اعلام آن‌که حدود 120 کشور عضو معاهده آماده بودند با متن پیشنهادی رئیس موافقت کنند، به طور روشنی مشخص کرد که مسئولیت شکست کنفرانس به طور روشن و واضح بر عهده سه کشور آمریکا، انگلیس و کانادا می‌باشد.

ولادیمیر اورلوف محقق برجسته روسی مرتب توئیت می‌کرد: ایران دوباره دیپلماسی پیچیده خود را به نمایش گذاشت.

مدیرکل امور سیاسی و امنیت بین‌المللی وزارت خارجه در ادامه عنوان کرد: ایران به عنوان ریاست عدم تعهد نقش فعالی در مذاکرات این حساس‌ترین روز مذاکرات ایفا و واقعا از هیچ تلاشی برای جلوگیری از شکست کنفرانس مضایقه نکرد. مشورت‌های ایران با ریاست کنفرانس، خانم فروخی از الجزایر و هماهنگی‌هایی که با کشورهای عدم تعهد انجام داد همه در جهت کمک به موفقیت کنفرانس بود که مورد تقدیر بسیاری از کشورهای عضو غیر متعهدها و غیر عضو نیز قرار گرفت.

تمامی روز را در مشورت با کشورهای عدم تعهد و ریاست کنفرانس سپری کردیم، ولی متاسفانه تلاش‌های ما نتوانست سه کشور مخالف کنفرانس را از سیاست خود منصرف کند.

ایران حتی موفق شد که کشورهای جنبش عدم‌تعهد را قانع کند که اعلام کنند علیرغم ضعف‌های متن پیشنهادی رئیس با آن همراهی کرده یا حداقل با آن مخالفت نخواهند کرد. اما متاسفانه موضع منفی سه کشور تغییری نکرد.

کشورهای جنبش عدم تعهد به ویژه از این جهت‌گیری صریح آمریکا و انگلیس در دفاع از اسرائیل خیلی عصبانی و ناراحت بودند و مرتب می‌گفتند این دو کشور با این موضعگیری صریح به نفع اسرائیل و پرداخت هزینه سنگین آن ضعف‌های عمیق سیاست خارجی خود را به نمایش گذاشتند.

بسیاری از سازمان‌های دولتی بین‌ المللی و همچنین کشورها نیز این موضع اعلام شده توسط عدم تعهد را تکرار می‌کردند که واقعا انصاف نبود که منفعت‌های اصولی یک کنفرانس موفق NPT، قربانی دفاع از منافع اسرائیل به عنوان غیرعضو معاهده شود.

برخی نیز تحلیل می‌کردند که رویارویی آمریکا و اسرائیل در قالب اختلاف آن‌ها در مذاکرات هسته‌ای، دیگر امکان انعطافی برای آمریکا در عدم حمایت کامل از اسرائیل در دیگر زمینه‌ها باقی نگذاشته است.

یکی از محققان کانادایی‌الاصل خلع سلاح می‌گفت «من از موضع کشورم که به دست دولت افراطی‌های دست‌راستی طرفدار اسرائیل تعیین می‌شود، خجالت می‌کشم.»

کنفرانس بازنگری معاهده ان‌پی‌تی در نیویورک بعد از حدود یک ماه بدون نتیجه در رسیدن به یک سند مورد قبول تمامی طرف‌ها به کار خود پایان داد.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مراسم افتتاحیه این کنفرانس شرکت و به ایراد سخنرانی پرداخته بود.