بحران سوریه؛ آیا توافقی در راه است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، رسانه‌ها از برقراری آتش‌بس در جنوب غربی سوریه در اثر توافق میان روسیه و آمریکا خبر می‌دهند.

ناظران محلی در سوریه به خبرگزاری سانا گفته‌اند همزمان با اعلام آتش‌بس در جنوب غربی سوریه، تبادل آتش میان نیروهای دولتی و شورشیان در این منطقه کاهش پیدا کرده است.

این موضوع به آن معناست که آمریکا نفوذ قابل توجهی بر آن دسته از شورشیانی دارد که در این منطقه حضور دارند و در نتیجه می‌توان همچنان به اثرگذاری بر شورشیان متکثر حاضر در سوریه امید بست.

دستیابی به این آتش‌بس، به برخی از گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال وقوع یک توافق گسترده‌تر در مورد سوریه دامن زده است. از جمله خبرگزاری بلومبرگ در این زمینه نوشته است که روسیه امیدوار است این آتش‌بس به توافق بزرگ‌تر میان مسکو و واشنگتن در مورد کشور جنگ‌زده سوریه منجر شود.

به گزارش این خبرگزاری آمریکایی، جزئیات توافقی که میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ در مورد مناطق موسوم به کاهش تنش ایجاد شده است هنوز تحت مذاکره قرار دارد.

سخنانی که درباره این توافق اعلام شده است می‌تواند تا اندازه‌ای امید‌بخش باشد. ولادیمیر پوتین این توافق را یک موفقیت و پیشرفت غیرقابل انتظار نامید. او افزود: «اگر ما موفق به انجام این آتش‌بس شویم بدون تردید می‌توانیم آن را مبنا و پیش‌شرطی برای راه‌حل سیاسی در سوریه قرار دهیم.»

پوتین همچنین اظهار امیدوار کرد که توافق آتش‌بس در جنوب غرب سوریه بتواند چشم‌اندازی برای چنین آتش‌بسی در کل سوریه باشد.

فئودور لوکایونوف، رئیس شورای سیاست‌گذاری دفاعی و خارجی روسیه می‌گوید که توافق مربوط به مناطق کاهش تنش شبیه به طرحی است که در مورد آلمان پس از جنگ‌جهانی دوم انجام شد. در آن زمان چهار دولت متفق، آلمان را به چهار منطقه اداری تقسیم و هر یک مسئولیت این مناطق را برعهده گرفتند.

به گزارش آنا، اما هنوز مواضع دونالد ترامپ در این زمینه مشخص نیست. او در حالی که پیش‌تر گفته بود مبارزه با داعش برای او مهم‌تر از برکناری بشار اسد است اما از زمان روی کارآمدن وی نه تنها مبارزه با داعش شدت نگرفته بلکه ارتش آمریکا در چندین نوبت به مواضع دولت سوریه حمله کرده است.

به همین دلیل است که وب‌سایت دیلی‌نیوز در این زمینه نوشته است که مهم‌ترین مانع در راستای دستیابی به یک برنامه مفصل و کارآمد در مورد سوریه، تزلزل مواضع در طرف آمریکایی است.

این وب‌سایت می‌افزاید که نه تنها شخص ترامپ دارای مواضع متناقض در مورد سوریه بوده است بلکه رکس تیلرسون و جیمز متیس به ترتیب وزرای خارجه و دفاع ترامپ نیز مواضع متناقضی نسبت به یکدیگر و همچنین نسبت به خود دولت دارند.

جاشوا لندیز مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشکاه اوکلاهاما در این زمینه می‌گوید: «دولت بشار اسد در حال بازپس‌گیری مناطقی است که در اختیار شورشیان قرار دارد. این واقعیتی است که آمریکا نمی‌تواند در مورد آن کاری انجام دهد. این موضوع، ساختار جدید مساله سوریه را تعیین خواهد کرد.»

در صورتی که قرار باشد هر یک از مناطق چهارگانه در کنترل یکی از دولت‌ها قرار گیرد احتمالا دولت‌های روسیه و آمریکا یکی از مناطق را زیر نظر خواهند گرفت. اما بلومبرگ می‌نویسد مشخص نیست که چگونه می‌توان در مورد کنترل مناطق کاهش تنش میان ایران، روسیه، آمریکا، دولت بشار اسد و ترکیه تصمیم‌گیری کرد. نباید فراموش کرد که اسرائیل نیز قطعا با قدرت‌گیری جغرافیایی ایران در سوریه مخالفت خواهد کرد.

جاشوا لندیز می‌گوید: «آمریکا نمی‌تواند بیش از این و بدون آنکه موجب عصبانیت مسکو شود با هدف قرار دادن مواضع دولت سوریه مانع از پیشروی ارتش این کشور در بازپس‌گیری مناطق تحت کنترل شورشیان شود. بنابراین واشنگتن دو راه بیشتر پیش‌رو ندارد یا اینکه دست‌بسته نشسته و پیروزی‌های بشار اسد را بنگرد یا اینکه با کنار آمدن با طرح جدید ولادیمیر پوتین مبنی بر ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه هم نقش بیشتری در این بحران ایفا کند و هم به شورشیان مورد حمایت خود میدان بیشتری بدهد.»

این راهکار می‌تواند آغازگر مذاکرات جدی برای حل بحران سوریه باشد. بلومبرگ می‌افزاید اما این طرح نیاز به یک همکاری منسجم میان همه طرف‌ها دارد. بسیار بعید است که میان ایران و آمریکا در این مورد همکاری ایجاد شود.

از طرف دیگر، برخی از شورشیان حاضر در قلمرو سوریه از جمله داعش و نیروهای منشعب از القاعده تن به چنین ساختار جدیدی نخواهند داد. بنابراین در مورد دستیابی به یک توافق بزرگتر در مورد سوریه باید با احتیاط سخن گفت و منتظر آینده بود.