یک لحظه وسوسه، تا رفتن به پای چوبه دار/ پیچیدگی اثبات تجاوز، عامل رهایی از اعدام

الهه خانی، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- «زن جوان تهرانی می‌خواست سوار تاکسی شود و به خانه برود. سوار تاکسی شد اما راننده وحشیانه او را مورد تجاوز قرار داد. وقتی توانست از دست مرد متجاوز رها شود، از خودروهای عبوری درخواست کمک کرد؛ اما این بار هم اسیر دو متجاوز شیطان صفت دیگر شد.» این خلاصه خبری است که از روز گذشته واکنش‌های فراوانی را به دنبال داشته است.

این در حالی است که قوانین در ایران برای متجاوزان به عنف بسیار سخت‌گیرانه است. نعمت احمدی، حقوق‌دان درباره مجازات تجاوز کنندگان به عنف در قانون به خبرنگار آنا می‌گوید: قانون درباره تجاوزکنندگان به عنف صفر تا 100 است. در قانون یا مجازات اعدام است و یا در نهایت متجاوز کننده از اعدام رهایی پیدا می‌کند.

او با بیان اینکه اصل مهم در مجازات متجاوزان به عنف این است که بتوانیم این موضوع را (صورت گرفتن تجاوز به زور) اثبات کنیم، عنوان می‌کند: وقتی فردی که مورد تجاوز قرار گرفته است به ما مراجعه می‌کند مسیر را برای آنها توضیح می‌دهیم و حتی برخی از پیگیری پرونده‌شان منصرف می‌شوند.

اعدام در انتظار متجاوزان آدم‌ربا

اما شاید مهمترین بحث در پرونده‌های تجاوز به عنف اثبات آن است. این حقوق‌دان با بیان اینکه مساله تجاوز بسیار حساس است، اضافه می‌کند: در بحث تجاوز اثبات ربوده شدن فردی که مورد تجاوز قرار گرفته است یک اصل مهم تلقی می‌شود تا نشان داده شود آن فرد به صورت دلخواه با شخص متجاوز همراه نشده است و در این صورت فرد متجاوز اعدام می‌شود.

حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضاییه در یکصدوسومین نشست خبری خود با اصحاب رسانه‌ در خصوص اثبات پرونده‌های تجاوز در دادگاه گفته بود که بعضی اتهامات است که اثبات آن کار مشکلی است شخصی که شکایت می‌کند، دلیل ندارد، شاهد هم ندارد و تنها اظهارات شاکی است که برای صدور رأی مدنظر قرار می‌گیرد. قاضی هم اگر امکانپذیر باشد و روی موضوع علم پیدا کند می‌تواند حکم دهد. ممکن است حق با شاکی باشد اما اثبات نمی‌شود از این دست پرونده‌ها در سال‌های مختلف بسیار وجود داشته است.در پاره‌ای از موارد سوء اخلاقی و عفت عمومی، قانونا و شرعا امکان ریز شدن و بررسی جزئی وجود ندارد زیرا شرع و قانون (قانون مجازات اسلامی) از این موضوع جلوگیری کرده است.

احمدی در این باره به پرونده ریحانه جباری اشاره می‌کند و می‌گوید: خانم جباری برای انجام فعالیتی به خانه فردی که مدعی شده بود به او تجاوز کرده، رفته بود و زمانی که ریحانه جباری آن فرد را به قتل رساند هیچ کسی حرف او را قبول نکرد و به او می‌گفتند که تو اصلا چرا به خانه این فرد رفته‌ای. اگر شخص مورد تجاوز قرار گرفته به دلخواه خود در یک محیط بسته باشد پایه‌های دفاع اولیه وکلا سست می‌شود.

این حقوقدان ادامه می‌دهد: اگر نتوانیم ثابت کنیم که فرد مورد تجاوز قرار گرفته ابتدا ربوده شده، پرونده از تجاوز به زنا تبدیل می‌شود و در نهایت مجازات فردی که متجاوز است از اعدام به شلاق تقلیل پیدا می‌کند.

او به یکی از پرونده‌های خود در این باره اشاره می‌کند و می‌گوید: چند سال پیش دختر خانمی سوار بر ماشین می‌شود و راننده به بهانه اینکه مسیر مورد خواسته دختر دارای ترافیک است او را از مسیری دیگر برده و سپس در جنگل‌های لویزان به این دختر تجاوز می‌کند. دختر چند رقم از پلاک خودروی فرد متجاوز را در خاطر داشته و ما به این وسیله توانستیم خودروی مورد نظر را پیدا کنیم. صاحب خودرو فرد معقولی به نظر می‌آمد و مدعی شد که در روز حادثه خودرویش را برای صافکاری برده و فردی که قرار بوده به عنوان صافکار فعالیت کند دختر خانم را مورد تجاوز قرار داده است و در نهایت فرد متجاوز شناسایی شد.

احمدی ادامه می‌دهد: طی چند سالی که این پرونده در دست بررسی بود (سه سال) پسر متجاوز در زندان به سر برد اما در نهایت با آوردن چند شاهد توانست اثبات کند که از قبل با دختر آشنایی داشته و وی با خواسته خود سوار بر خودرو شده و تجاوزی صورت نگرفته و سپس آزاد شد.

پیچیدگی در اثبات تجاوز

به گفته این حقوق‌دان اثبات تجاوز بسیاره پیچیده بوده و چون حکم تجاوز اعدام است اگر ادله کمی شک‌برانگیز باشد قاضی هم دچار شک می‌شود و با خود می‌گوید شاید فردی که مورد اتهام متجاوز قرار گرفته است هم صحبت‌هایش صحت دارد و یک نفر ممکن است بی‌گناه اعدام شود و این موضوع تزلزل برانگیز است.

احمدی تاکید می‌کند که البته طی سال‌های اخیر نگاه به موضوع تجاوز تغییر کرده است و تعداد افرادی که برای پیگیری پرونده تجاوز به وکلا مراجعه می‌کنند، افزایش پیدا کرده است.