دیده بان پیشرفت علم، فناوری و نوآوری
28 ارديبهشت 1394 - 11:16

باکتری‌ای که به فسیل شدن کمک می‌­کند

چرا بعضی از جانوران برای فسیل شدن بهتر هستند؟ چرا فقط اندام داخلی مشخصی در سنگواره­‌ها وجود دارد؟ یک دانشمند بریتانیایی به این سوالات پاسخ می­‌دهد.
کد خبر : 18498

به گزارش خبرگزاری آنا به نقل از ScienceMag، مدت زیادی است فیلیپ دانوگو دیگر لب به میگو نمی­‌زند اما ­نمی­‌توان او را سرزنش کرد. فیلیپ به عنوان یک سنگواره‌شناس گیاهی در دانشگاه بریستول انگلستان کار می­‌کند و تحقیقاتش درباره چگونگی فاسد شدن میگوی آب شور در محیط‌­های مختلف است که وی آن را یکی از جنبه­‌های کمتر جذاب علم توصیف می­‌کند. اما به لطف تحقیقات فیلیپ درباره این جانور سخت‌پوست پرده از یکی از بزرگترین رازهای تکاملی بردارد، چرا بعضی از حیوانات برای فسیل شدن بهتر و مناسب‌تر هستند؟


جرج اجکامب، دیرین‌شناس موزه تاریخ طبیعی در لندن درباره این پژوهش این‌گونه اظهار نظر می­‌کند: «کارهایی در این تحقیق صورت گرفته است که قبلا در هیچ مطالعه‌­ای انجام نشده بود».


اکثریت قریب به اتفاق موجودات هرگز فسیل نمی‌­شوند. حفظ آناتومی یک حیوان در یک سنگ پدیده نادری است که نیاز به یک سری شرایط مشخص زمین شناسی و شیمیایی دارد. فسیل شدن بافت­‌های نرم مانند پوست و ماهیچه­‌‌ها پدیده‌‌ای حتی نادرتر است چراکه این بافت‌­ها قبل از رخ دادن پدیده سنگ شدن به سرعت فاسد و تجزیه می‌­شوند. جالب است که این‌گونه فکر کنیم که این میکروب­‌ها، دلال‌­های پوسیدگی و بازیافت، دشمنان طبیعی فسیل شدن هستند اما به نظر می‌­رسد یافته‌های دانوگو که زمان زیادی را صرف مشاهده تجزیه شدن میگوها کرده است، خلاف این امر را ثابت می‌­کند.


بدن میگوی آب شور نیمه‌شفاف است که به دانشمندان اجازه می­‌‌دهد به راحتی و بدون استفاده از روش‌­های تهاجمی، شاهد انباشته شدن باکتر­ی‌­ها در حفره­‌های بدن میگو پس از مرگش باشند. پس از مرگ جانور میکروب‌­های روده به سرعت تمام مسیر دستگاه گوارشی را فراگرفتند، در بعضی از موارد این اتفاق در کمتر از دو ساعت رخ داد.


در نهایت تجمع باکتری‌­ها و مواد زائد باعث پاره شدن روده می­‌شود. سپس میکروب­‌ها در سراسر بدن پخش می‌شوند و شروع به تجزیه دیگر ارگان‌­های داخلی میگو می‌­کنند. اگر شرایط مطلوب باشد، میکروب­‌ها در یک لایه سازمان‌یافته به نام «بیوفیلم» یا «زیست لایه» قرار می‌‌گیرند.



مراحل پوسیدگی آرتمیا میگو در آب نمک. میکروب روده و بقیه بدن را درگیر کرده است


این لایه می‌­تواند سطح بدن را توسط مایع شفافی که غنی از فسفات یا کلسیم است، بپوشاند. این ساختار شفاف مانند یک قالب ارگان‌های داخلی بدن را پوشانده و آنها را تا مدت طولانی پس از اینکه بافت‌­های نرم توسط باکتری­‌ها خورده شدند، سالم نگاه می‌­دارد. محققان بر این باورند که ساختارهایی که آن سوی زیست لایه باقی می­‌مانند در واقع همان بافت‌­های نرمی هستند که به ندرت در سنگواره‌­ها دیده می‌شوند.­‌








حتی اگر باکتری‌­ها در روده تکثیر شده و در تمام حفره‌­های بدن نیز پخش شوند، باز هم به موقع برای حفاظت از ساختار بافت نمی‌­رسند. تحت بسیاری از شرایط، سلول­‌های بیرون از روده قبل از اینکه میکروب‌­ها بتوانند از مسیر گوارشی خلاص شوند، شروع به گسیختگی و تحلیل رفتن می­‌کنند.

اما این موضع به همین سادگی هم نیست، حتی اگر باکتری‌­ها در روده تکثیر و در تمام حفره‌‌های بدن نیز پخش شوند، باز هم به موقع برای حفاظت از ساختار بافت نمی‌­رسند. تحت بسیاری از شرایط، سلول­‌های بیرون از روده قبل از اینکه میکروب‌­ها بتوانند از مسیر گوارشی خلاص شوند، شروع به گسیختگی و تحلیل رفتن می­‌کنند. مخصوصا اگر باکتری‌­هایی از محیط خارجی جهت سرعت بخشیدن به تجزیه در این پروسه دخیل باشند.


تیم پژوهشی دانوگو کشف کردند که در شرایطی که سطح اکسیژن پایین باشد، مثلا وقتی لاشه میگو ته اقیانوس رسوب کند، روند طبیعی تجزیه را کند می‌کند و زمان کافی را به باکتری می­‌‌دهد تا قالب فسیل را درست کند.


دیگر تحقیقات نشان داده‌­اند که فسیل­‌های کامل در شرایط کم اکسیژن ایجاد شده‌­اند که با مشاهدات دانوگو مطابقت دارد. دانوگو و همکارانش برای تقویت بیشتر شرایط حفظ فسیل به محیط آنتی‌بیوتیک اضافه کرده است تا روند کار باکتری‌­های خارجی را آهسته کند.


نتایج این آزمایش به صورت آنلاین منتشر شد که ممکن است جوابی باشد برای این سوال که چرا بیشتر بافت‌­های نرم باقی مانده در سنگواره‌‌ها از دل و روده جانوارن هستند چراکه این محل سرچشمه وجود آنها بوده و بهترین محل برای ایجاد زیست لایه قبل از فروپاشی سلول­‌های روده است. برای اینکه شرایط برای فسیله شدن دیگر بافت‌­ها مساعد باشد، روده باید به سرعت پاره شده و لاشه در محیط کم اکسیژن قرار داشته باشد.


بنا به گفته­‌های اجکامب، این پدیده می‌­تواند توضیح دهد که چرا تقریبا هیچ فسیلی بزرگتر از 2 میلی‌متر پیدا نمی‌­شود که کامل و بی‌نقص حفظ شده باشد. در واقع زمان کافی برای باکتری‌­های روده وجود نداشته تا کارشان را قبل از تجزیه لاشه حیوان به سرانجام برسانند.


همچنین پژوهشگران به این موضوع اشاره کرده­‌اند که حیواناتی که دارای دستگاه گوارش کامل هستند، دارای دهان به عنوان ورودی و مقعد به عنوان خروجی، دارای فسیل­‌هایی با کیفیت بالاتر هستند تا موجوداتی مانند مرجان­‌ها و عروس دریایی که ورود و دفع مواد غذایی از یک حفره صورت می­‌گیرد.


دانوگو می­‌گوید: «به نظر می‌­رسد تکامل مقعد، شانس بیشتری برای باقی گذاشتن یک فسیل کامل و بی‌نقص به جانور می‌دهد».


مترجم: هانا حیدری


انتهای پیام/

ارسال نظر
هلدینگ شایسته