قطر وارد اردوگاه ایران شد

به‌گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، رسانه‌های ایرانی و قطری طی روزهای گذشته از تماس تلفنی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر با حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران خبر دادند.

امیر قطر در این گفت‌وگوی تلفنی خواستار «روابطی قوی‌تر از قبل» با ایران شده است. درخواست این امیر قطری از ایران در حالی انجام می‌شود که برخی از دولت‌های عرب منطقه تحت رهبری عربستان سعودی وارد مرحله جدید و شدیدی از تنش با تهران شده‌اند.

در آخرین تحول از این تنش‌ها و به هنگام سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به ریاض مسئولان بلندپایه دولت سعودی مواضع تندی علیه ایران اعلام و برای چندمین‌بار تهران را متهم کردند که در ایجاد بی ثباتی در خاورمیانه نقش دارد.

طی روزهای قبل نیز رسانه دولتی قطر موضع بی‌سابقه‌ای از امیر این کشور منتشر کرد که وی در آن از سیاست آمریکا و شورای همکاری خلیج‌ فارس علیه ایران انتقاد کرده بود.

بلافاصله پس از این موضوع، رسانه‌های دولت سعودی به‌ویژه العربیه واکنش تندی به این موضع نشان دادند اما ساعتی بعد دیوان پادشاهی قطر اعلام کرد که رسانه دولتی این کشور هک شده و این موضع‌گیری صحت ندارد.

به هر تقدیر نباید فراموش کرد که قطر و عربستان در برخی از مهم‌ترین مسائل با یکدیگر اختلاف دارند. این دو کشور همواره درباره برخی از حوزه‌های مرزی و حاکمیت بر آنها اختلاف‌نظرهای خود را پنهان نکرده‌اند.

همچنین دوحه طی یک دهه گذشته تلاش کرده تا خود را از سایه همسایه بزرگ‌تر خود بیرون آورده و به اتکای منابع گازی خود، بتواند نقش متفاوتی از عربستان سعودی رقم بزند.

علاوه بر این، برخلاف همه کشورهای عربی منطقه، قطر حامی قدرت‌گیری جریان اخوان‌المسلمین است. این موضوع سبب شد تا امارات، عربستان و بحرین سفیران خود را در سال 2014 از دوحه فرا بخوانند.

از آن زمان به بعد گفته می‌شود که رهبران قطری به دولت سعودی مشکوک هستند که می‌خواهد با انجام کودتایی، قدرت را از خاندان آل ‌ثانی پس گرفته یا این که گروهی از این خاندان را که به عربستان تمایل دارند به قدرت برسانند.

اختلاف میان قطر و عربستان در بحران سوریه نیز نمود دارد. دوحه حامی آن دسته از گروه‌های معارضی است که به‌ویژه در ماهای اخیر با گروه‌های تحت حمایت عربستان دچار اختلاف شده‌اند.

حتی گفته می‌شود که عربستان می‌کوشد با تقویت ارتباطاتش با برخی از کشورهای منطقه همچون ترکیه و اردن و برخی از کشورهای غربی همچون آمریکا گروه‌های تحت حمایت قطر در سوریه را تضعیف کند.

در مقابل، نشانه‌های نزدیک شدن قطر به ایران رو به فزونی است. نباید فراموش کرد که در دوران حکومت شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی که از سال 1995 تا 2013 ادامه داشت، مناسبات ایران و قطر به نحو قابل توجهی توسعه پیدا کرده بود.

حتی در آن دوران و در اوج انزوای تهران، قطر به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت به قطعنامه صادره این شورا علیه ایران رای مخالف داد.

پس از آن نیز قطر تلاش کرده تا در برخوردهای ریاض علیه تهران با احتیاط رفتار کند. پس از ماجراهای مربوط به اعدام شیخ نمر در ریاض و حمله به سفارت عربستان در تهران و قطع روابط برخی از دولت‌های عربی با جمهوری اسلامی ایران، قطر ترجیح داد که به جای قطع کامل رابطه به فراخواندن سفیر خود اکتفا کند.

از سوی دیگر نباید فراموش کرد که برخلاف بحرین و عربستان، شیعیان حاضر در قطر مناسبات حسنه‌ای با اکثریت اهل تسنن این کشور و خاندان حاکمه در دوحه دارند. این موضوع باعث می‌شود تا خصومت‌های احتمالی ناشی از تاثیر ایران بر شیعیان این کشور عملا ناچیز جلوه کند.

همچنین منابع گازی موجود مشترک میان ایران و قطر که مهم‌ترین عامل تبدیل قطر از یک کشور قبیله‌ای بدون توسعه به یک کشور پیشرفته به شمار می‌آید عامل ترغیب کننده دیگری برای دوحه است تا به ایران نزدیک شود. قطری‌ها به خوبی می‌دانند که افزایش خصومت‌ها و به‌ویژه درگیری نظامی با ایران این مهم‌ترین عامل پیشرفت‌شان را به نابودی خواهد برد.

وقتی امیر جدید در سال 2013 بر سر کار آمد ترجیح داد که در روابط نه چندان خوب پدرش با عربستان تغییری ایجاد کند. به همین دلیل بود که سفرای سه کشور عربی هشت ماه بعد به دوحه بازگشتند. اما به هر حال این امیر جدید نیز قصدی نداشت که کاملا علیه ایران سلاح بکشد.

نباید فراموش کرد که قطر آخرین کشوری بود که در ماجرای حمله به سفارت عربستان نسبت به ایران موضع نشان داد.

مضاف بر این، بر خلاف دولت‌های عربی که فراخواندن سفرا یا قطع رابطه‌شان به حکم خاندان پادشاهی انجام شد، در قطر این اقدام نه از جانب پادشاه یا خاندان وی بلکه صرفا از سوی بخش آسیایی وزارت امور خارجه این کشور انجام شد. این موارد نشان می‌دهد که قطر حتی در دوره امیر جدید نیز حاضر نبود به ایران کاملا پشت‌پا بزند.

تماس تلفنی رئیس‌جمهوری ایران با امیر قطر نشانه‌ای آشکار از تمایل دو طرف برای نزدیک شدن به یکدیگر است. برای شورای همکاری خلیج‌ فارس که بنا به دلایل مختلف ناتوان از انجام هر گونه اقدامی است خروج قطر از صف آنها و چرخش به سوی ایران می‌تواند آخرین ضربه مهلک باشد.