شروط ضمن عقد چگونه باید مطالبه شود؟/ دردسرهای ناآگاهی از حقوق اولیه برای زنان ایرانی

مهرو ماهر، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- زهرا نعمتی پرچمدار بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریو و قهرمان پارالمپیک ۲۰۱۶ ریو در رشته تیر و کمان و نیلوفر اردلان بازیکن تیم ملی فوتبال بانوان نمونه‌ای از زنان توانمند ایرانی هستند که به دلیل مخالفت همسران خود برای خروج از کشور دچار مشکل و ممنوع‌الخروج شدند.

این اتفاق باعث شد برخی از مسئولان نسبت به آن واکنش داده و خواهان یافتن راهکار قانونی برای خروج از کشور زنانی شوند که به عنوان نماینده کشورمان در عرصه‌های علمی ،‌ورزشی و هنری باید به کشورهای دیگر بروند. با وجود این،‌قبل از آنکه چنین اقدامی در آینده صورت بگیرد، راهکار ساده قانونی برای حل این مشکل وجود دارد چرا که زنان می‌توانند پیش از ازدواج حق خروج از کشور و حق طلاق را به عنوان شرط ضمن عقد به ثبت برسانند، در این صورت آنان در آینده با چنین مشکلاتی مواجه نخواهند شد.

بهمن کشاورز، رئیس اتحادیه کانون‌های سراسری وکلا در توضیح بیشتر راجع به این ماده به خبرنگار آنا می‌گوید: بسیاری از مواردی که قبلا هم وجود داشت و نوعی محرومیت و محدودیت محسوب می‌شد در طی زمان تعدیل و منتفی شده است، اما اصلاح و بازنگری برخی از حقوق هنوز عملی نشده است. به عنوان مثال حق سفر یکی از حقوقی محسوب می‌شود که گاهی به صورت غیرقابل قبول و نامتناسب، محدودیت‌هایی را برای زنان ایجاد می‌کند اما به زنان توصیه شده که این حقوق را به عنوان شرط ضمن عقد هنگام ازدواج دریافت کنند، زیرا زنان ایرانی شایسته دستیابی به پیشرفت‌ها و مقام‌های علمی و عملی هستند که متاسفانه گاهی در دسترسی به این امکانات نسبت به مردان در مرتبه پایین‌تری قرار دارند.

حجت الاسلام موسی قربانی، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس در ادوار گذشته مجلس نیز در این زمینه به خبرنگار آنا می‌گوید: حق سکونت و سفر آزادانه زنان به سراسر کشور در قانون پیش‌بینی شده است و زنان می‌توانند این حقوق را به عنوان شرط ضمن عقد ازدواج در نظر بگیرند اما با توجه به اینکه این مطالبات نافی حقوق شوهر است بنابراین در صورتی که در زمان عقد ازدواج چنین شرطی را قید نکرده باشند زن باید هنگام خروج از کشور رضایت همسر خود را کسب کند.

در واقع شروط ضمن عقد که شامل مواردی مانند حق طلاق، حضانت فرزند و یا حق خروج از کشور می‌شود، تعهداتی است که در حین ازدواج با توافق زن و شوهر وارد مفاد قرارداد ازدواج آن‌ها می‌شود. این شروط را می‌توان در سند رسمی ازدواج ذکر کرده و با امضای دو طرف رسمیت داد. این شروط در قانون ذکر نشده‌اند و به انتخاب طرفین چه در هنگام ازدواج و چه پس از آن در نظر گرفته و لحاظ می‌شوند.

نیاز به اصلاح قوانین نیست اگر که آگاهی بخشی نسبت به قوانین موجود صورت بگیرد

پروانه سلحشوری، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا معتقد است: با توجه به اینکه بروز آسیب‌های اجتماعی از جمله طلاق در کشور رو به افزایش است، گاهی، قوانین به درستی سعی دارند با ایجاد موانعی از بروز چنین پدیده‌ای جلوگیری کنند.

او حق طلاق و حق خروج از کشور را از جمله مطالبات همیشگی زنان می‌داند و می‌گوید: زنان می‌توانند هنگام عقد ازدواج چنین خواسته‌هایی را به عنوان شرط ضمن عقد مطالبه کنند، اما نیاز داریم که با اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به زنان جامعه، آنان را نسبت به حقوق خود مطلع کنیم. همچنین باید تلاش‌ها وبرنامه‌هایی با هدف آگاهی‌بخشی حقوق زنان تشکیل شود که در این صورت دیگر نیازی به اصلاح و بازنگری قوانین وجود نخواهد داشت.

سلحشوری با انتقاد از نظام آموزشی کشور در رابطه با آموزش حقوق به دانش آموزان اضافه می‌کند: متاسفانه در مدارس کشور در زمینه آموزش حقوق زنان اقداماتی صورت نمی‌گیرد و از این موضوع غفلت شده است در حالی که باید این موضوعات در نظام آموزشی کشور از جمله مدارس و دانشگاه‌ها گنجانده شود.