بررسی عملکرد دونالد ترامپ در صدمین روز/ به وعده‌هایش عمل کرده است؟

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا از شرق، همه سیاست‌مداران در دوران کمپین‌های انتخاباتی وعده می‌دهند. اما شاید کمتر کسی را مانند ترامپ پیدا کنیم که به گفته روزنامه واشنگتن‌پست ۲۸۲ وعده انتخاباتی به مردم داده باشد؛ آن‌هم وعده‌هایی که با عجله، جلب توجه، طرد، تهدید و توهین همراه بوده است. وعده‌هایی که قرار بود خط‌ مشی‌های کلان آمریکا را عوض کرده و اغلب همان روز اول اتخاذ شوند؛ از کشیدن دیوار بین آمریکا و مکزیک به خرج مکزیکی‌ها تا پاره‌کردن توافق هسته‌ای با ایران و افزایش نیروی نظامی ایالات متحده. اما ترامپ چقدر در عمل به وعده‌هایش موفق بوده است؟ آیا نظرات مردی که با توییت‌های گاه‌وبی‌گاهش واشنگتن و جهان را به جوش می‌آورد تغییراتی هم داشته است؟ چقدر از مواضع ترامپ مثل نظرات او نسبت به چین و ناتو چرخش قابل‌توجهی داشته‌اند؟ خلاصه اینکه ترامپ تا چه اندازه به وعده‌هایش عمل کرده است؟
قدم‌های لرزان به کاخ سفید
ترامپ در شرایطی وارد کاخ سفید شد که در برابر رقیب دموکرات خود، هیلاری کلینتون، در آرای مردمی شکست خورده بود. او به یمن آرای الکتورال، آن هم با اختلافی اندک بود که توانست به این مهم دست پیدا کند. ورود ترامپ به کاخ سفید با تظاهرات‌های گسترده مخالفانش در سراسر آمریکا همراه بود. تظاهرات‌هایی که هنوز کم‌وبیش و به بهانه‌های مختلفی ادامه پیدا کرده‌اند. رضایت از ترامپ از زمان تصدی ریاست‌جمهوری در بهترین حالت از ۴۰ درصد بیشتر نشده ‌و از این حیث عنوان کم‌‌محبوبیت‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا در بیش از ۵۰ سال گذشته را به خود اختصاص می‌دهد.
خودکامگی ترامپ
تعداد زیادی از دستاوردهای ترامپ از طریق دستورات اجرائی و یادداشت‌های ریاست‌جمهوری بوده است؛ چیزی که جمهوری‌خواهان، باراک اوباما را به خاطر آن در طول دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش مورد انتقاد قرار می‌دادند. جالب اینجاست که حدود ۶۲ درصد دستورات ترامپ از این قبیل بوده‌اند. رؤسای‌جمهوری آمریکا سعی می‌کنند کمتر و فقط در مواقع ضروری از این دستورات استفاده کنند چراکه استفاده زیاد از این دستورات نشان‌دهنده نوعی خودکامگی در شخصیت رئیس‌جمهور و سیاست‌های اوست. اوباما جزء رؤسای‌جمهوری بود که در مدت هشت سال ریاست‌جمهوری‌اش کمترین دستور اجرائی را صادر کرد. دولت دونالد ترامپ هیچ قانون مهمی را نتوانسته است به تصویب برساند. تنها لایحه‌ای که او سعی کرد به کنگره ببرد لایحه لغو و جایگزینی طرح خدمات درمانی اوباما معروف به «اوباماکر» بود که آن هم زیر انتقادات تند محافظه‌کاران هنوز راه به جایی نبرده است. در زیر به بررسی برخی از مهم‌ترین وعده‌های ترامپ در حوزه‌های مختلف و میزان تحقق آنها می‌پردازیم.
مهاجرت
یکی از اولین وعده‌های ترامپ که سروصدای زیادی نه‌تنها در آمریکا بلکه در جهان به‌خصوص مکزیک به پا کرد، کشیدن دیواری در سراسر مرز بین این دو کشور برای جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی مکزیکی‌ها به خاک آمریکا بود. در همین راستا او مکزیکی‌ها را مجرم، قاچاقچی و متجاوز خوانده بود. ترامپ بعدا وعده داد که نه‌تنها چنین می‌کند، بلکه کاری می‌کند که هزینه این دیوار را نیز دولت مکزیک بپردازد. تحلیلگران چنین کاری را چه از نقطه نظر هزینه و چه از منظر جغرافیایی غیرممکن می‌دانند. البته برخی معتقدند ترامپ واقعا قصد دارد چنین کاری را انجام دهد. ترامپ ششم بهمن سال پیش دستوری اجرائی در راستای ساخت دیوار امضا کرد. البته پس از آن برای تحقق این وعده تلاش جدی نکرد. حتی بعدا از کشیدن نرده به جای دیوار نیز صحبت کرد و موضوع را بر عهده وزارت امنیت داخلی گذاشت. ۲۳ اسفند سال گذشته دولت ترامپ مبلغ ٢,٦‌ میلیارد دلار برای زیرساخت و فناوری امنیت مرزی درخواست کرد که شامل هزینه برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت دیوار در مرز با مکزیک نیز می‌شد. رئیس‌جمهور مکزیک بر این مسئله تأکید دارد که مکزیک هزینه‌ای را برای ساخت این دیوار پرداخت نخواهد کرد. رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، در مصاحبه‌ای در ماه جاری گفت در این مورد با همتای خود صحبتی نداشته است. پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، نیز گفته است مجلس هزینه دیوار را پرداخت می‌کند اما این هزینه به کسری بودجه اضافه خواهد شد.
بی‌شک یکی از جنجالی‌ترین تصمیم‌های صد روز نخست ریاست‌جمهوری‌ ترامپ دستور اجرائی ضدمهاجرتی ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور مسلمان به خاک آمریکا بود. او در وعده‌های انتخاباتی‌اش از این موضوع سخن گفته و قول داده بود ورود مهاجران از همه کشورهای مسلمان به آمریکا را ممنوع کند. بعدا این تصمیم را تعدیل کرد و گفت این ممنوعیت فقط شامل اتباع کشورهایی می‌شود که تاریخ «تروریسم» دارند. جالب آنجا بود که این ممنوعیت شامل شهروندان رسمی آمریکا نیز می‌شد. به محض صدور این دستور مخالفان به خیابان‌ها و فرودگاه‌ها رفتند و مخالفت خود را ابراز داشتند. در نهایت دستگاه قضائی فدرال آمریکا این دستور را متوقف کرد. ترامپ تغییراتی در دستور اجرائی خود داد. اما برای بار دوم سیستم قضائی فدرال آمریکا دستور دوم را نیز متوقف کرد. ترامپ پس از این دو ناکامی دستور داد محدودیت‌هایی در ارائه بودجه فدرال به شهرهایی موسوم به «شهرهای امن» که در اجرای قانون مهاجرت فدرال همکاری نمی‌کنند، اعمال شود. این دستور نیز با حکم یک قاضی فدرال برخلاف قانون اساسی آمریکا تشخیص داده و متوقف شد.
تجارت و اقتصاد
یکی از مهم‌ترین وعده‌های ترامپ در حوزه تجارت، مذاکره دوباره قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی معروف به نفتا بود. او می‌گفت که نفتا باید به توافقی بهتر تبدیل شود. نفتا قرارداد تجاری سه‌جانبه‌ای بین ایالات متحده، کانادا و مکزیک است که از سال ۱۹۹۴ به اجرا درآمد. براساس نفتا موانع گمرکی میان این سه کشور از میان برداشته شده است. این قرارداد همچنین امکان انتقال فعالیت شرکت‌های تجاری از ایالات متحده به مکزیک را ممکن می‌کند. ترامپ نفتا را بدترین قرارداد طول تاریخ می‌داند و معتقد است این قرارداد موجب از دست‌رفتن فرصت‌های شغلی بسیاری در آمریکا شده است. ترامپ می‌گوید حتی اگر دیگر امضاکنندگان نفتا توافق نکنند نیز او آمریکا را از این معاهده بیرون خواهد کشید. رئیس‌جمهور مکزیک و نخست‌وزیر کانادا هر دو با بهترکردن و بررسی مجدد این معاهده موافقت کرده‌اند. ترامپ می‌تواند بدون رضایت کنگره آمریکا تغییراتی در نفتا ایجاد کند. برخی از تحلیلگران معتقدند خروج از نفتا می‌تواند منجر به جنگ تجاری شود که به ضرر اقتصاد آمریکا باشد. یکی از وعده‌های اقتصادی مهم ترامپ ایجادکردن ۲۵‌ میلیون شغل و بازگرداندن شغل‌های تولیدی از خارج از خاک آمریکا بوده است. او همچنین وعده رشد اقتصادی سالانه چهاردرصدی را داده است. گفته می‌شود این وعده ترامپ که بیش از دوونیم برابر اوباما و حتی بیش از بیل کلینتون که از این حیث رکوددار است، مبهم است. خیلی از اقتصاددانان معتقدند بازگرداندن مشاغل تولیدی از آن سوی مرزها نیز به خاطر تغییرات ساختاری اقتصاد، امری امکان‌ناپذیر است. آنها همچنین درباره وعده رشد اقتصادی ترامپ نیز
مشکوک هستند.
از دیگر وعده‌های تجاری ترامپ می‌توان به وعده خارج‌کردن ایالات متحده از پیمان همکاری کشور‌های حوزه اقیانوس آرام معروف به تی‌پی‌پی اشاره کرد. تی‌پی‌پی پیمانی سرمایه‌گذاری و مقررات‌گذاری بین ۱۲ کشور حاشیه اقیانوس آرام به غیر از چین است که در اوایل سال ۲۰۱۶ بعد از هفت سال مذاکره نهایی شد. این پیمان براساس اهداف رشد اقتصادی، حمایت از ایجاد و نگهداری کار، افزایش نوآوری، بهره‌وری و رقابت، بالابردن سطح استاندارد زندگی، کاهش فقر در کشورهای طرف قرارداد، ارتقای شفافیت در حکومت، افزایش نیروی کار و حفظ محیط زیست نوشته شده ‌است. چهارم بهمن سال پیش دونالد ترامپ با فرمان اجرائی دیگری دستور خروج ایالات متحده از این پیمان را امضا کرد. گفته می‌شود از آنجایی که کنگره آمریکا هنوز این قرارداد را به تصویب نرسانده است و به این کار علاقه‌ای هم نشان نمی‌دهد، ترامپ می‌تواند به‌راحتی آمریکا را از تی‌پی‌پی خارج کند.
سیاست خارجی و امنیت
ترامپ فقط در مناظره آخر خود با هیلاری کلینتون، بیش از ١٠ بار کلمه «ایران» را به زبان آورد و در یکی از مهم‌ترین دفعات آن، توافق هسته‌ای با ایران را «احمقانه‌ترین» توافق تاریخ خواند. او از همان ابتدا از سرسخت‌ترین منتقدان برجام بود و در شهریور ۹۴ گفت که «با ایران دوباره مذاکره خواهد کرد». او هیچ‌گاه مشخص نکرد که قرار است توافق را چگونه تغییر دهد اما با متهم‌کردن ایران به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای وعده داد که جلوی ایران را خواهد گرفت. کارشناسان امکان لغو یا تغییر در سند برجام که حاصل توافق ایران با گروه ١+٥ است را عملا غیرممکن می‌بینند و معتقد هستند نقض برجام از سوی دولت آمریکا تبعات بدی در حوزه روابط بین‌الملل برای ایالات متحده به دنبال خواهد داشت.
متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای کره‌شمالی از دیگر وعده‌های ترامپ بود که محقق نشده ‌است. کره‌شمالی از سال ۲۰۰۶ پنج آزمایش هسته‌ای انجام داده است و به آزمایش موشک‌های دوربرد خود ادامه می‌دهد. تحریم‌های بین‌المللی و یک‌جانبه‌ای علیه این کشور اعمال شده است. پیونگ‌یانگ آزمایش‌های خود را نوعی اقدام بازدارنده در برابر تجاوز احتمالی آمریکا و کره‌جنوبی به این کشور می‌داند. در پی تنش‌های اخیر آمریکا و کره‌شمالی، کشتی‌های جنگی و زیردریایی‌های آمریکایی در راه شبه‌جزیره کره هستند و کره‌شمالی بزرگ‌ترین مانور نظامی خود را انجام داده است. ترامپ چند ماه پیش در توییتی نوشته بود: «کره‌شمالی مراحل پایانی ساخت سلاح هسته‌ای خود را پشت‌سر می‌گذارد که قابلیت رسیدن به بخش‌هایی از آمریکا را نیز دارد. این اتفاق نخواهد افتاد!». از دیگر وعده‌های ترامپ ملغی‌کردن توافق بین‌المللی تغییرات اقلیمی پاریس است. دولت ترامپ به تنهایی قدرت کنسل‌کردن کل توافق‌نامه را ندارد اما می‌تواند ایالات متحده را از معاهده بیرون آورد که این امر می‌تواند منجر به خروج سایر کشورها از این معاهده شود. این وعده نیز هنوز محقق نشده است و آمریکا نمی‌تواند تا سال ۲۰۲۰ به‌کلی از معاهده خارج شود اما می‌تواند از چارچوب اصلی معاهده با اطلاع قبلی بیرون برود که عملا به معنای خروج از پیمان پاریس تلقی می‌شود.
یکی دیگر از وعده‌های ترامپ افزایش قدرت نظامی آمریکا بوده است. او هم در کمپین انتخاباتی‌اش و هم در مدت صدروزه تصدی ریاست‌جمهوری بارها بر این موضوع تأکید کرده است که نیروهای نظامی آمریکا در همه جبهه‌ها را افزایش خواهد داد. او می‌خواهد محدودیت‌های اعمال‌شده بر پنتاگون را از بین برده، نیروی زمینی را از ۴۸۰‌ هزار به ۵۴۰‌ هزار افزایش داده، نیروی دریایی را از ۱۸۲‌ هزار به ۲۰۰‌ هزار رشد داده، ناوگان دریایی را از ۳۰۸ به ۳۵۰ گسترش داده و حدود صد هواپیمای جنگی به ناوگان هوایی اضافه کند. ترامپ در این راه در لایحه بودجه پیشنهادی خود افزایش ۵۴‌ میلیارددلاری بودجه دفاعی را تقاضا کرد. او هدف خود را بازسازی ارتش ایالات متحده بدون اضافه‌شدن به کسری بودجه فدرال مطرح کرده است. براساس بودجه پیشنهادی ترامپ، وزارت دفاع آمریکا ۶۳۹‌ میلیارد دلار بودجه دریافت خواهد کرد. گذشته از اینکه این مقدار افزایش نیروی نظامی عاقلانه یا ضروری است، مهم‌ترین موضوعی که باید در این زمینه مدنظر قرار بگیرد بودجه‌ آن است. کارشناسان معتقدند وعده‌های نظامی ترامپ بیشتر از این حرف‌ها خرج بر می‌دارد. آنها تخمین می‌زنند که بلندپروازی‌های نظامی ترامپ صد میلیارد دلار یا حتی بیشتر خرج روی دست آمریکا خواهد گذاشت.
سیاست داخلی
مهم‌ترین وعده انتخاباتی ترامپ در حوزه سیاست داخلی لغو و جایگزینی طرح سلامت اوباما بوده است. ترامپ وعده داده است که «اوباماکر» را لغو کرده و آن را با طرحی که آن را «خیلی، خیلی، خیلی بهتر» از طرح اوباما می‌داند جایگزین خواهد کرد. یکی از مهم‌ترین مسائل این حوزه، موضوع بیمه است. ترامپ وعده داده است با طرح سلامت او، هرکسی که بخواهد می‌تواند تحت پوشش بیمه قرار گرفته و از پس مخارج آن نیز برآید. گفته می‌شود اصلاح اوباماکر حداقل در سطح پایه‌ای آسان به نظر می‌رسد. از آ‌نجایی که جمهوری‌خواهان کنگره مشتاق به اصلاح اوباماکر هستند به نظر می‌رسد بیشتر این فرایند انجام شده و مانعی بر سر راه آن وجود نداشته باشد. اما جایگزینی اوباماکر با «ترامپ‌کر» به خاطر اینکه از نظر سیاسی بسیار تأثیرگذار خواهد بود خیلی دشوار خواهد بود. از طرف دیگر حذف‌کردن مزایای عمومی ممکن است از نظر سیاسی خطرناک نیز باشد.
قرارداد با رأی‌دهندگان
ترامپ بیزینسمن پیش از انتخابات با رأی‌دهندگان خود قراردادی سمبولیک امضا کرده و آن را روی وب‌سایت خود قرار داده است. بخش اول این قرارداد مربوط به اقداماتی است که ترامپ وعده داده در روز اول ورودش به کاخ سفید آنها را اجرائی می‌کند. از ۱۸ وعده روز اولی ترامپ، تنها اقدام به اجرای ۱۰ وعده شده است. البته این اقدامات به معنای تحقق این وعده‌ها نیست چراکه همه این اقدامات با دستورات اجرائی یا یادداشت‌های ریاست‌جمهوری انجام شده است که بالطبع باید بعدا در فرایند قانونی خود قرار بگیرد. در بخش دوم این قرارداد، ترامپ به ۱۰ طرحی که قرار است دولت در صد روز اول ریاست‌جمهوری خود در کنگره به تصویب برساند اشاره کرده است که هیچ‌کدام از آنها به تصویب نرسیده است. تا پایان دوره ترامپ هنوز راه زیادی باقی است. البته برخی از کارشناسان معتقدند او نمی‌تواند این دوره را به پایان برساند و دونالد ترامپ پیش از به پایان‌رساندن دوره چهارساله‌اش با استیضاح یا استعفا مجبور به ترک کاخ سفید خواهد شد.