برگزیده جایزه «ابن‌سینا» از «سیمای اولیاءالله و جایگاه ولایت در عرفان و تصوف»می‌گوید

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دکتر امیرحسین همتی متولد 1351 در شهرستان بروجن و دانش‌آموخته دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی است و از سال 1380 به عضویت هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد درآمده است و اکنون با مرتبه علمی دانشیار در گروه زبان و ادبیات فارسی این واحد دانشگاهی مشغول به تدریس و انجام فعالیت‌های پژوهشی است.

وی در گفت‌وگو با آنا درباره نگارش کتاب «سیمای اولیاءالله و جایگاه ولایت در عرفان و تصوف» می‌گوید: «عرفان و تصوف با همه گستردگی و پیچیدگی خود بر مبانی دو رکن اساسی توحید و شناخت موحد» و «ولایت و شناخت ولی» شکل گرفته است و همه موضوعاتی که در عرفان مطرح می‌شود، حول این دو محور است.»

پژوهشگر ادبیات عرفانی ادامه می‌دهد: «اینکه کدام یک از این دو رکن از دیگری والاتر است را نمی‌توان انتخاب کرد اما آنچه در ادبیات عرفانی مورد توجه بیشتری قرار گرفته موضوع ولایت است که «ولی» در بین اهل عرفان و تصوف به عنوان پیر، قطب و مراد شناخته می‌شود و به عقیده عرفا و صوفیان بدون پیر و مراد نمی‌توان راه و مسیر عرفانی را طی کرد.»

همتی با بیان اینکه جایگاه ولایت در عرفان و تصوف موضوع اصلی کتاب منتشر شده و برگزیده جایزه (ابن سینا) است، اظهار می‌کند: «کتاب «سیمای اولیاءالله و جایگاه ولایت در عرفان و تصوف» که در تیراژ دو هزار نسخه و از سوی انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی به چاپ رسیده است به معرفی ولی، پیر، مراد، قطب و جایگاه آنان در عرفان می‌پردازد.»

وی در تعریف جایگاه ولایت در تصوف به آنــا می‌گوید: «همان طور که تشیع بدون امامت معنا ندارد، تصوف هم بدون ولایت حرفی برای گفتن ندارد و می‌توان گفت که ولایت در بین اهل عرفان جایگاه امامت در بین شیعیان را دارد.»

نویسنده کتاب «سیمای اولیاءالله و جایگاه ولایت در عرفان و تصوف» هدف از نگارش این کتاب را آشنایی پژوهشگران و جوانان با فرقه‌های عرفانی و تشخیص فرق کاذب عنوان می‌کند و می‌افزاید: «این کتاب حاصل سال‌ها تحقیق و پژوهش بنده در حوزه ادبیات عرفانی است و هدف اصلی کتاب این است که شخصیت «پیر» و خصوصیات آن را بیان کنم تا خواننده به‌طور غیرمستقیم به ملاک‌های متقن برسد و تشخیص بدهد که کدام یک از حرف‌هایی که از سوی فرقه‌ها و اهل تصوف گفته می‌شود، حقیقت دارد.»

عضو هیات علمی واحد شهرکرد ادامه می‌دهد: «بنده باور عمیق دارم که اگر عرفان سنتی را نشناسیم، مقابل عرفان‌های کاذب و فرقه‌های نوظهور خلع سلاح هستیم و برای تشخیص حق از باطل باید عرفان سنتی را شناخت.»

همتی درباره جایگاه تصوف در اسلام و تشیع می‌گوید: «همواره موضع‌گیری‌های زیادی درباره عرفان و تصوف بوده است و بین تشیع و تصوف و بر عکس دشمنی وجود داشته است. خیلی از بزرگان اهل عرفان سعی بر ایجاد پیوند بین تشیع و تصوف داشتند که سید حیدر آملی شاگرد علامه حلی یکی از این افراد بود که تشیع و تصوف حقیقی را نزدیک به یکدیگر می‌دانست.»

وی خاطرنشان می‌کند: «گرایش به باطن یکی از ارکان تصوف است و اهل عرفان معتقدند که باید از ظاهر آیات قرآنی و احکام فراتر رفت و تفسیر آیات را از دل قرآن کشف کرد و فقط به ظاهر آن توجه نداشت که این موضوع در فقه شیعه هم مشترک است و ما شیعیان هم معتقدیم که به عنوان مثال روزه و نماز فقط ظاهری نیست و باطن آنها را جز از طریق ائمه اطهار (ع) نمی‌توان دانست.»

نویسنده کتاب «سیمای اولیاءالله و جایگاه ولایت در عرفان و تصوف» اضافه می‌کند: «اختلاف ما با عرفا و اهل تصوف بیشتر مربوط به مبانی عملی است البته در مبانی نظری هم در موضوعاتی همچون معجزه، کرامت، عصمت و... با یکدیگر اختلاف نظر داریم و اینکه چه مسایل و موضوعاتی در طول تاریخ باعث جدایی و فاصله زیاد تصوف با تشیع شده مباحث زیادی دارد که قابل بررسی است.»

همتی درباره تعداد فرقه‌های تصوف و انواع آن به آنــا می‌گوید: «اهل تصوف تقسیم‌بندی خود را دارند و این تقسیم‌بندی از قرن پنجم هجری آغاز شده است که «هجویری» در کتاب کشف‌المحجوب به این موضوع پرداخته و تصوف را به 12 فرقه تقسیم کرده است که همه این فرقه‌ها با نام رئیس آن مثل نعمت‌الهی، نقشبندیه و... شناخته می‌شوند.»

این عضو هیات علمی واحد شهرکرد درباره جایزه کتاب سال دانشگاه آزاد اسلامی اظهار می‌کند: «نفس برگزاری این جشنواره خیلی خوب است و باعث تشویق پژوهشگران جوان می‌شود اما نحوه برگزاری این جایزه دارای اشکالاتی است که برطرف شدن آن باعث هرچه بهتر برگزاری جایزه کتاب سال دانشگاه آزاد اسلامی می‌شود.»

وی با انتقاد از نحوه برگزاری این مراسم تصریح می‌کند: «با وجود اینکه بنده جزو برگزیدگان این مراسم بودم اما هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی و دعوتی از بنده برای حضور در مراسم جایزه کتاب سال نشده بود و بنده از طریق اخبار خبرگزاری آنا از این موضوع اطلاع یافتم که جا دارد این اشکالات برطرف شود تا نویسندگان برای فعالیت‌های پژوهشی خود انگیزه داشته باشند و بتوانند در چنین مجامعی حضور یابند.»

به گزارش آنا، جایزه دومین دوره کتاب سال دانشگاه آزاد اسلامی «ابن‌سینا» شنبه دوم اردیبهشت با حضور جمعی از مسئولان این دانشگاه با معرفی برگزیدگان و تجلیل از آنان در واحد علوم و تحقیقات برگزار شد.

گفت‌وگو: مصطفی سعیدی